Yöneticilerin Enneagram Kişilik Tiplerinin Etik Davranış Algıları ve Yönetim Tarzları Üzerindeki Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 22 Sayı: 46, 608 - 635, 25.06.2023

Mehmet Kayserili , Beliz Ülgen

https://doi.org/10.46928/iticusbe.1280774

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı yöneticilerin Enneagram kişilik tiplerinin etik davranış algıları ve yönetim tarzları üzerinde etkisinin olup olmadığını incelemektir.
Yöntem: Araştırmada nicel araştırma yöntem ve tekniklerinden, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, İstanbul’da faaliyet gösteren ve özel sektörde yer alan işletmelerde çalışan yöneticilerden oluşmaktadır. Uygun örneklem yöntemiyle kendine ulaşılan ve araştırmaya katılmaya gönüllü olan 400 yönetici araştırmanın örneklemine dâhil edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Enneagram Kişilik Ölçeği, Etik Davranış Algısı Ölçeği ve Yönetim Tarzları Ölçeğini içeren anket formu kullanılmıştır. Anket formu, katılımcılarla yapılan yüz yüze görüşmelerde uygulanmıştır. Analizlerde SPSS 22.0 paket programı kullanılmıştır
Bulgular: Yöneticilerinin Enneagram kişilik tiplerinin, Yasal ve Sosyal Temelli Etik Davranış Algıları üzerindeki etkisi düşük düzeydedir. Yöneticilerinin Enneagram kişilik tiplerinin Demokratik-Katılımcı Yönetim Tarzı üzerindeki etkisi orta düzeyde, Otokratik Yönetim Tarzı üzerindeki etkisi ise yüksek düzeydedir.
Özgünlük: Çalışma öncesinde yapılan literatür taraması sonucunda, yöneticilerin kişilik tiplerinin etik davranış algıları ve yönetim tarzları üzerindeki etkisini Enneagram kişilik modeli kapsamında inceleyen çalışmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamda çalışmanın, alandaki eksikliği gidermede önemli olduğu ve bu yönüyle özgün olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik, Enneagram, Etik Davranış, Yönetim Tarzı

The Effect of Managers' Enneagram Personality Types on Ethical Behavior Perceptions and Management Styles

Öz

Purpose: The purpose of the study is to analyze the relationship between managers’ ethical behavior perceptions and management styles on their Enneagram personality types.
Method: Relational survey model technique is used as a quantitative research technique Target population used in this research consists of managers who are working in the private sector operating in İstanbul. The sample of the study is carried out with the participation of 400 mid- managers who are within the scope of the study. Enneagram Personality Scale, Ethical behavior perception scale and management styles scale was used as data collection method. The questionnaire was conducted face to face. Analysis is evaluated by using SPSS 22.0 program package.
Findings: It is concluded that the managers’ Enneagram personality types have a low impact on their perceptions of Legal, and social ethical behaviour. However, the findings of the study indicated that, the effect of the Enneagram personality types of managers on the Democratic-Participatory Management Style is moderate, while the effect on the Autocratic Management Style is high.
Originality: Findings of the literature review before the study indicated that there were no studies study examine the effect of the personality types of managers on ethical behavior perceptions and management styles within the scope of the Enneagram personality model. In this context, it can be said that the study is important in eliminating the deficiency in the field and is original in this respect.

Anahtar Kelimeler

Personality, Enneagram, Ethical Behavior, Management Style

Kaynakça

• Abiodun, A. O., Peter, O. K. & Chiedu, A. A. (2013). Management style as a correlate of job performance of employees of selected Nigerian brewing industries. African Journal of Business Management, 7(36), 3714-3722.
• Acarkan, İ. (2019). Kişiliğin DNA'sı Enneagram ve dokuz mizaç modeline göre kendimizi tanımak başkalarını anlamak. İstanbul: Kurtuba Kitap.
• Akhtar, H., Maik, K. N., Butt, M. F., Ishfaq, S. & Rehman, Z. (2019). Impact of personality traits and paternalistic management style on job performance of employees in Pakistan. Journal of Research in Psychology, 1(2), 1-5.
• Alexander, M. & Schnipke, B. (2020). The Enneagram: A primer for psychiatry residents. American Journal of Psychiatry Residents', 15(3), 1-8.
• Anwar, S. & Shah, N. (2017). Impact of personality traits on ethical behavior. The Government-Annual Research Journal of Political Science, 6(6), 95-114.
• Ayar, U. (2019). İşgücü piyasası araştırmaları. İstanbul: İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü.
• Beu, D. S., Buckley, M. R. & Harvey, M. G. (2003). Ethical decision-making: A multidimensional construct. Business Ethics: A European Review, 12(1) , 88-107.
• Bratton, V. K. & Strittmatter, C. (2013). To cheat or not to cheat?: The role of personality in academic and business ethics. Ethics & Behavior, 23(6), 427–444.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chukwusa, J. (2018). Autocratic leadership style: Obstacle to success in academic libraries. Library Philosophy and Practice, 1, 1-11.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. USA: Lawrence Erlbaum Associates.
• Erdem, A. T. (2021). The mediating role of work alienation in the effect of democratic and autocratic leadership styles on counterproductive behaviors. OPUS International Journal of Society Researches, 17(34), 873-902.
• Ferrell, O., Fraedrich, J. & Ferrell, L. (2011). Business ethics: Ethical decision making & cases (8th edition). USA: South-Western, Cengage Learning.
• Gbadamosi, G. (2004). Academic ethics: What has morality, culture and administration got to do with its measurement? Management Decision, 42(9), 1145-1161.
• George, D. & Mallery, P. (2019). IBM SPSS Statistics 25 step by step: A simple guide and reference (15th edition). New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Gerrig, R. J. & Zimbardo, P. G. (2020). Psikoloji ve yaşam - psikolojiye giriş. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ghosh, D. & Vogt, A. (2012). Outliers: An evaluation of methodologies. In Joint statistical meetings, 12(1), 3455-3460.
• Gonos, J. & Gallo, P. (2013). Model for leadership style evaluation. Journal of Contemporary Management Issues, 18(2), 157-168.
• Gramm, S. E. (2012). The Enneagram and Schulz von Thun's psychology of differential communication. The Enneagram Journal, 5(1), 1-29.
• Güvendi, B., Türksoy, A., Keskin, N., Altıncı, E. E. ve Şahin, S. (2016). Antrenörlerin mesleki etik ilkelere uyma düzeyleri ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, (7), 43-61.
• Hoffman, W. M., Frederick, R. E. & Schwartz, M. S. (2014). Business ethics readings and cases in corporate morality (fifth edition). UK: John Wiley & Sons, Inc.
• Jamaludin, N. L. & Mehon, P. (2020). The role of big 5 personality traits in determining ethical behaviour for hospitality industry employees in Malaysia. International Journal of Service Management and Sustainability (IJSMS), 5(1), 83-106.
• Jeronimus, B., Riese, H., Sanderman, R. & Ormel, J. (2014). Mutual reinforcement between neuroticism and life experiences: A five-wave, 16-year study to test reciprocal causation. Journal of Personality and Social Psychology, 107(4), 751-764.
• Jones, G. R. (2013). Organizational theory, design, and change (seventh edition). Edinburgh Gate: Pearson Education Limited.
• Karalar, S., Çetin, C. ve Vatansever, D. B. (2017). Y kuşağı üniversite öğrencilerinin etik davranış algılarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(16), 415-432.
• Karim, N. S., Zamzuri, N. H. & Nor, Y. M. (2009). Exploring the relationship between internet ethics in university students and the big five model of personality. Computers & Education, 53(1), 86-93.
• Kaya, K. ve Uysal, T. M. (2017). Yöneticilerde yönetim zihniyetinin eyleme dönüşmesi. Istanbul Journal of Sociological Studies, 56, 97-115.
• Koodamara, N. K., Prabhu, N., Suhan, M. & Narayanan, S. L. (2021). Big five personality traits and ethical climate: A test of antecedents of unethical behaviour. Journal of Education for Business, 96(4) , 243-251.
• Ling, Y. F., Zhang, Z. & Wong, W. T. (2020). How personality traits influence management styles of construction project managers. Built Environment Project and Asset Management, 10(3), 453-468.
• Luckcock, T. (2008). Spiritual intelligence in leadership development a practitioner inquiry into the ethical orientation of leadership styles in LPSH. Educational Management Administration & Leadership, 36(3), 373-391.
• Maitri, S. (2018). Enneagramın spritüel boyutu. İstanbul: Omega Yayınları.
• Mandiyamba, S. S. (2015). Relationship between personality traits and management styles at ZIMRA Harare. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Midlands State Univercity, Zimbabve.
• McGuinnes, M. (2007). An introduction to the Enneagram. London: Wishful Thinking.
• Naranjo, C. (1994). Character and neurosis: An integrative view. San Francisco, CA: Gateways Books Tapes.
• Nezamabad, M. N., Vazifehdust, H., Abdolvand, M. A. & Khodayari, B. (2021). Investigating the role of personality traits and psycchological well-being on individuals' ethical behavior. Razi Journal of Medical Sciences, 28(5), 72-79.
• Ogunola, A. A., Kalejaiye, P. O. & Abrifor, C. A. (2013). Management style as a correlate of job performance of employees of selected Nigerian brewing industries. African Journal of Business Management, 7(36), 3714-3722.
• Ormel, J., Riese, H. & Rosmalen, J. G. (2012). Interpreting neuroticism scores across the adult life course. Clinical Psychology Review, 32(1), 71-79.
• Osborne, J. (2002). Notes on the use of data transformations. Practical Assessment Research and Evaluation, 8(6), 1-7.
• Özgener, Ş. (2018). İş ahlakının temelleri yönetsel bir yaklaşım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özkan, A. ve Hacıhasanoğlu, T. (2012). Muhasebe meslek mensuplarının kişilik özellikleri ve etik karar verme davranışları arasındaki ilişkiler. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2), 37-52.
• Özsoy, E. (2021). Örgütlerde kişilik tipleri. E. B. Şekerli (içinde) Endüstri ve örgüt psikolojisi (s. 64-97). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Özsoy, S. ve Özsoy, G. (2013). Eğitim araştırmalarında etki büyüklüğü raporlanması. İlköğretim Online, 12(2), 334‐346.
• Palmer, H. (2014). Ruhun aynası Enneagram'a yansıyan insan manzaraları. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• PLI. (2022). Professional Leadership Institute. (Erişim Tarihi: 22.10.2022). https://professionalleadershipinstitute.com/resources/a-guide-to-the-enneagram-personality-test/ adresinden alındı.
• Riso, D. R. & Hudson, R. (2018). Enneagram ile kişilik analizi. İstanbul: Butik Yayıncılık.
• Riso, D. R. & Hudson, R. (2020). Enneagram bilgeliği dokuz kişilik tipi için psikolojik ve spiritüel dönüşüm rehberi. İstanbul: Lena Psikoloji Yayınları.
• Robbins, S. P., Decenzo, D. A. & Coulter, M. (2016). Yönetimin esasları - temel kavramlar ve uygulamalar. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Salimi, S. H., Karaminia, R. & Esmaeili, A. A. (2011). Personality traits, management styles & conflict management in a military unit. Iranian Journal of Military Medicine, 13(1), 11-16.
• Santrock, J. W. (2018). Eğitim psikolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Schultz, D. P. & Schultz, S. E. (2009). Theories of personality (9th edition). Boston USA: Cengage Learning.
• Schwarz, E. & Zarrabi, S. (2017). DAS²-theory of personality: A cognitive approach to the Enneagram. Scientific Research Publishing Psychology, 8(11), 1802-1815.
• Sharma, J. K. & Singh, K. (2013). Characteristics of laissez-faire leadership style: A case study. International Journal of Research in Commerce & Management, 4(3), 29-31.
• Simha, A. & Parboteeah, K. P. (2020). The big 5 personality traits and willingness to justify unethical behavior - A cross-national examination. Journal of Business Ethics, 167(3), 451-471.
• Smith, L. P. & Oakley, F. E. (1997). Gender-related differences in ethical and social values of business students. Journal of Business Ethics, 16(1), 37-45.
• Sönmez, S. (2022). Yönetim tarzlarının örgütsel iklime etkisinde yönetici karizmasının rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Stroll, A., Long, A., Bourke, V. & Campbell, R. (2019). Etik kuramları. İstanbul: Lotus Yayınevi.
• Subaş, A. ve Çetin, M. (2017). Enneagram kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlilik çalışması. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 160-181.
• Sudhir, H. K. & Shrivastava, S. (2003). The Enneagram system for enhancing workplace spirituality. Journal of Management Development, 22(4), 308-328.
• Sutton, A., Allinson, C. & Williams, H. (2013). Personality type and work-related outcomes: An exploratory application of the Enneagram model. European Management Journal, 31(3), 234-249.
• Terzi, A. R. ve Kurt, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166)(33), 98-112.
• Tota, I. & Shehua, H. (2012). The dilemma of business ethics, emerging markets queries in finance and business. Procedia Economics and Finance, 3, 555-559.
• Trevino, L. K. & Nelson, K. A. (2011). Managing business ethics: Straight talk about how to do it right (fifth edition). USA: John Wiley & Sons, Inc.
• Uche, N. & Timinepere, C. O. (2012). Management styles and organizational effectiveness: An appraisal of private enterprises in Eastern Nigeria. American International Journal of Contemporary Research, 2(9), 198-204.
• Ülgen, B., Sağlam, M. ve Tuğsal, T. (2016). Managers’ personality traits over management styles and decision-making styles. International Journal of Commerce and Finance, 2(1), 125-136.
• Val, C. & Kemp, J. (2012). Leadership styles. Pathways: The Ontario Jurnal of Outdoor Education, 24(3), 28-31.
• Van Zyl, E. & Lazenby, K. (2002). The relation between ethical behaviour and workstress amongst a group of managers working in affirmative action positions. Journal of Business Ethics, 40, 111-119.
• Yeşil, S. (2011). Uluslararası iş etiği ve yönetimi. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Yılmaz, E. D., Ünal, Ö., Palancı, M., Gençer, A. G., Örek, A., Tatar, A., . . . Aydemir, Ö. (2016). The relation between the nine types temperament model and the five factor personality model in a Turkish sample group. British Journal of Medicine & Medical Research, 11(4) , 1-11.