Ahmed Ziya Efendi’s Diploma Recieved from Muderris Hasan Kudsî Efendi in Ottoman State

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1, 21 - 75, 01.03.2012

İsmail Bilgili

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Osmanlı İslâm Hukukçularından Şeyhzade Ahmed Ziya Efendinin Hasan Kudsî Efendiden Aldığı İlmî İcazet

Öz

İcazet, ilmin aktarılmasında önemli bir belgedir. Öğrencinin belli bir ilmi yeterliliğe sahip olduğunu gösteren icazet, Hz. Peygamber (s.a.v)‟e kadar ilim alınan hocaları gösteren tarihi bir vesikadır. Makalede Osmanlı Devletinin son dönemlerinde yetişerek İslâm Hukukçuluğu ile ön plana çıkan Konya müderrislerinden Şeyhzâde Ahmed Ziya Efendinin Müderris Hasan Kudsî Efendiden aldığı ilmi icazet incelendi. Konu edindiğimiz icazet, akli ve nakli tüm ilimleri kapsadığı ve hoca silsilesine ayrıntılı yer verdiği için ilmi icazetin „genel icazet/icazet-i âmme‟ kısmına bir örnektir. Makalenin birinci bölümü Ahmed Ziya Efendi ile hocası Hasan Kudsî Efendinin kısa biyografilerine ayrıldı. İkinci bölümde icazet hakkında genel bilgi sunulduktan sonra icazetin değerlendirmesi yapıldı. Üçüncü bölümde de icazetin Türkçeye tercümesi sunuldu

Anahtar Kelimeler

İcazet, Fıkıh, İlim, Medrese

Kaynakça

• Aclûnî, İsmail bin Muhammed, Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlu’l-İlbâs Ammeştehera mine’l- Ehâdîs alâ Elsineti’n-Nâs, I-II, Dördüncü Baskı, Beyrut 1405.
• Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I-VI, Mısır 1313.
• _____ ,el-Verâ, Birinci Baskı, Beyrut 1983.
• Ahmed Ziya Efendi, İslâm Hukukunun Genel İlkeleri (Kavâid-i Külliye Şerhi), (Tercüme: Prof. Dr. A.Osman Koçkuzu), İstanbul 1996.
• Akdağ, Hasan, “İcâzetnâmeler ve Erzurum‟da Ahmet Şevki Efendiye Verilen Bir Hat İcâzetnâmesi”, EKEV Akademi Dergisi, (2008/12), sy. 35, s. 99-112.
• Akpınar, Cemil, “İcazet”, DİA, İstanbul 2000, XXI/393-400.
• Arabacı, Caner, Osmanlı Dönemi Konya Medreseleri, Konya 1998.
• Arslan, Durmuş, “Kıraat İlminde İcâzetnâme Geleneği ve Bir İcâzetnâme Örneği”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt VII/2, Aralık 2003 Sivas, s. 291-317.
• Askalânî, Ebu‟l-Fadl Ahmed bin Ali bin Muhammed bin Hacer (v. 852), Nuzhetu’n- Nazar fî Tavdîhi Nuhbeti’l-Fiker fî Mustalahi Ehli’l-Eser, Matbaatu Sefîr Birinci Baskı, Riyad 1422.
• Atay, Hüseyin, “Fatih Süleymaniye Medreseleri Ders programları ve İcazetnameler”, Vakıflar Dergisi, (1981), sy. XIII, s. 171-235.
• BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVLERİ, Tarih:04/B/1338 (Hicrî), Dosya No:254, Gömlek No:59, Fon Kodu: MV.
• Bedruddin Aynî, Ebu Muhammed Mahmud bin Ahmed el-Hanefî (v. 855), Umdetu’l- Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, I-XXV Cilt, Beyrut Dâru İhyâi‟t-Turâbi‟l-Arabî.
• Bilgili, İsmail, Çelik, Ahmet, Muhammed Kudsî el-Bozkırî, Konya 2011.
• Bilgili, İsmail, “Şeyhzâde Ahmed Ziya Efendi‟nin Hayatı ve “Emâli‟l-Vesâyâ” Adlı Eseri”, İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, (2008), sy. 12, s. 301-344.
• Bilmen, Ömer Nasûhî, Hukuki İslâmiye ve Istılahâtı Fıkhiyye Kamusu, I-VIII, İstanbul 1985.
• Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed bin İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh, I-VIII, İstanbul 1308.
• Celâluddin Es-Suyûtî, Abdurrahman Ebî Bekr (v. 911), Tedrîbu’r-Râvî fî Şerhi Takrîbi’n-Nevâvî, I-II Cilt, Dâru Taybe.
• Cevad Ali (v. 1408), el-Mufassal fi Tarîhi’l-Arab Kable’l-İslâm, XX Cilt, Dâru‟s-Sâkî 1422/2001.
• CUMHURİYETİN 50. YILINDA KONYA 1973 İL YILLIĞI, Konya 1973.
• Çoban, Ali, 19. Yüzyıl Osmanlı Şeyhlerinden Bozkırlı Muhammed Bahaeddin Efendi ve “Îkazu’n-Nâimîn” Adlı Eserindeki Tasavvuf Anlayışı, Konya 2007.
• Deylemî, Şireveyh bin Şehrdâr bin Şireveyh, El-Firdevs bi Me’sûri’l-Hitâb, I-V, Beyrut 1986.
• Düzenli, Muhittin, “İslâm Rivayet Geleneğinde İcazet”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Samsun 2004, sy. 17, s. 265-300.
• Ebu Bekir, Ahmed bin Ali, el-Câmiu li Ahlâki’r-Râvî ve Âdâbi’s-Sâmi’i, I-II Cilt, Mektebetu‟l-Maârif Riyad.
• Ebu‟l-Hasan, Nuruddin Ali bin Muhammed (v. 1014), Şerhu Nuhbetu’l-Fiker fî Maslahati Ehli’l-Eser, Dâru‟l-Erkâm Beyrut.
• Eminoğlu, Mehmet, Osmanlı Vesikalarını Okumaya Giriş, Ankara 2007.
• Es, Selçuk, Konya Ansiklopedisi, Koyunoğlu Müzesi, NO: 3519.
• Göktaş, Vahit, “Kelâmî Dergâhı Postnişini Es‟ad Efendi ö. 1931)‟nin Bâyezid Dersiâmlarından Ali Yektâ Efendiye Verdiği Nakşî-Kâdirî İcazetnâme”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, (2002/3), sy. 9, Temmuz-Aralık 2002, s. 267-272.
• Görkaş, İrfan, “Bolvadinli Ahmet Fevzi Efendi ve Konyalı Mehmet Vehbi‟nin İcazetnamesi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s. 247-263.
• Güner, Osman, “Haberin Kaynağına Ulaşmada İsnadın Rolü”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy.11(1999), s. 55-78.
• Gürtaş, Ahmet, “Şeyhzade Ahmed Ziya Efendi ve Kasîde-i Dâliyyesi”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (1999), sy. 9, s. 81-149.
• Halebî, Muhammed bin İbrahim bin Yusuf (v. 971), Kavfu’l-Eser fî Safveti Ulûmi’l- Eser, Mektebetu‟l-Matbûati‟l-İslamiye Üçüncü Baskı, Haleb 1408.
• Haddâdî, Zeynuddin Muhammed Ali bin Zeynel Âbidîn (v. 1031), el-Yevâkît ve’d- Dürer fî Şerhi Nuhbeti İbni Hacer, I-II Cilt, Mektebetu‟r-Rüşd, Riyâd 1999.
• El-Hatîbu‟l-Bağdâdî, Ebu Bekir Ahmed bin Ali bin Sabit bin Ahmed (v. 463), el-Kifâye fî İlmi’r-Rivâye, El-Mektebetü‟l-İlmiyye Medine.
• Hakim En-Nîsabûrî, Marifetu Ulûmi’l-Hadîs, Beyrut 1397/1977.
• http://a-Kudsî.tripod.com/ (06.03.2012).
• http://www.ahmednuriefendi.com/subpage. asp?id=15 (06.03.2012).
• http://www.angelfire.com/ak5/eminoglu/siir.htm (06.03.2012).
• http://www.kadinhani.bel.tr/belediye/unluler.htm (06.03.2012).
• Irâkî, Ebu‟l-Fazl Zeynuddin Abdurrahman bin el-Hüseyn (v. 806), et-Takyîd ve’l-İzâh şerhu Mukaddime İbni Salah, Birinci Baskı 1389/1969.
• İbn-i Kesîr, İsmail bin Ömer (v. 774), İhtisâru Ulûmi’l-Hadîs, Dâru Kutubi‟l-İlmiyye Beyrut.
• İbni Mâce, Ebu Abdillah Muhammed bin Yezid el-Kazvinî, es-Sünen, (Süneni İbn Mace Tercemesi ve Şerhi: Haydar Hatipoğlu), I-X, İstanbul 1983.
• Kazvînî, Ebu Hafs Ömer bin Ali bin Ömer Siracuddin (v. 750), Meşîhatu’l-Kazvînî, Daru‟l-Beşâiri‟l-İslâmiyye 1426/2005.
• Kinânî, Ebu Abdullah Muhammed bin İbrahim bin Sa‟dullah Bedruddin eş-Şâfiî (v. 733), el-Menhelu’r-Râvî fî Muhtasarı Ulûmi’l-Hadîsi’n-Nebevî, Dımışk Daru‟l- Fikir, İkinci Baskı 1406.
• Kırboğa, Mehmet Ali, Silinmeyen Simalar (Karaman ve Konya Civarı Hocaları), İstanbul 2000.
• Koçkuzu, Ali Osman, Paşadairesi Fahrettin Kulu ve Hacı Veyiszade Mustafa Kurucu Hoca Efendilerin Hayatı, Konya 2004.
• _____ ,Bir Müderrisin Sürgün Yılları Abdullah Fevzi Efendi, İstanbul 2010.
• _____ ,Haydin Basalım İzlere, Konya 2008.
• Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleri ile Karaman Tarihi Ermenek ve Mut Abideleri, İstanbul 1967. KUR‟AN-I KERİM.
• Küçükdağ, Yusuf, Konya Şehri’nin Fiziki ve Sosyo-Ekonomik Yapısı -Makaleler I-, Konya 2004.
• Mervezî, Abdulkerim bin Muhammed bin Mansûr et-Temîmî (v. 562), Edebu’l-İmlâ ve’l-İstimlâ, Dâru‟l-Kutubi‟l-İlmiyye, Beyrut 1401/1981.
• Meşrik-i İrfan Gazetesi, sy. 57, 19 Ramazan 1327/ 21 Eylül Rumi 1325/ 9 Teşrini Evvel 1909, s. 1-2.
• Muhammed Cemaluddin bin Muhammed bin Saîd bin Kasım (v. 1332), Kavâidu’t- Tahsîs min Funûni Mustalahi’l-Hadîs, Dâru‟l-Kutubi‟l-İlmiyye Beyrut.
• Müslim bin Haccac, Ebu‟l-Hüseyin el-Kuşeyrî, el-Câmiu’s-Sahîh, I-V, Kahire 1374-75.
• Öcal, Mustafa, “Türkiye‟de Kur‟an Eğitim ve Öğretiminde Görülen Gelişmeler ve Bir İcazetname Örneği”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2004/13), sy. 2, s. 81-140.
• Sarıçelik, Kerim, Konya’da Modern Eğitim Kurumları (1869-1919), Konya 2010.
• Sural, Mahmud, “50 Yıl Önceden Bu Yana Her Yönüyle Konya”, Yeni Konya Gazetesi, 10 Eylül 1975.
• Suyûtî, Celaluddin Abdirrahman bin Ebi Bekir, ed-Dürrü’l-Mensûr, I-VIII, Beyrut 1993.
• TBMM GİZLİ CELSE ZABITLARI, I-II, Ankara 1985.
• Ulu, Arif, “ „Önceleri İsnattan Sormazlardı…‟ Rivayetinin Senedi Üzerine Bir İnceleme”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 36 (2011), s. 19- 46.
• Uyar, Veli Sabri, Defteri, Koyunoğlu Kütüphanesi Yazma Eserler Bölümü, No: 15201.
• _____ ,“Konya Bilginleri”, Konya Halkevi Aylık Kültür Dergisi, Ekim Kasım 1948, sy.121- 122.
• _____ ,“Hattatlar Armağanı”, Konya Halkevi Aylık Kültür Dergisi, Haziran Temmuz 1948, sy. 110-117.
• Uz, Mehmet Ali, Konya Âlimleri ve Velileri, Konya 2004.
• _____, “Bozkır‟ın Yetiştirdiği Değerler Bozkırlı Bazı Din ve İlim Adamları, Araştırmacı- Yazarlar”, Bozkır’ın Dünü ve Bugünü Sempozyumu, Konya 2007, s. 217-241.
• Yeğin, Abdullah, Badıllı, Abdulkadir, İsmail, Hekimoğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lügat, İstanbul 1985.
• Zeynuddin, Abdurrahman Recep bin Hasan el-Hanbelî (v. 795), Şerhu İleli’t-Tirmizî, Mektebetü‟l-Menâr Ürdün, Birinci Baskı 1407/1987. EK AİLE NÜFUS KAYDI
• Ahmed Ziya Efendi ve Hasan Kudsî Efendinin nüfus kayıt belgeleri. Künye:
• Bilgili, İsmail, “Son Dönem Osmanlı İslam Hukukçularından Şeyhzade
• Ahmmed Ziya Efendinin Hasan Kudsi Efendiden Aldığı İlmi İcazet”, İnsan
• ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1, (2012): 21-75.