AN ESSAY ON SALAFISM AS A COMPREHENDING WAY IN THE HISTORY OF ISLAMIC THOUGHT

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 3, 532 - 553, 15.07.2014

Mustafa Yılmaz

https://doi.org/10.15869/itobiad.57618

Cited By: 6

Öz

The Noble Qur’an is the expression of the building human being’s character in the example of the Messenger of Allah. Muslims, who have been tried to perceive this process, revealed a huge heritage from the beginning of first centuries of hijra. There are many different methods in this heritage. One of them is Salafism and that is the issue of this article. It has adopted a literal-minded approach by ignoring rational thinking. This article tries to provide a general overview both of historical and intellectual dimensions of Salafism. This viewpoint that especially rises in the crisis times of Muslims is one of the most important agendas of the Contemporary Muslim World. It is also significant and emphasized issue for Orientalism that uses data by obtaining from deep-rooted studies over Islamic heritage to modify the future of the Muslim World with itself falsifying these data.  

Anahtar Kelimeler

Islam; Islamic Civilization; Salafism; Orientalism; Islamophobia; Anti-Semitism.

İSLAMİ DÜŞÜNCE TARİHİNDE BİR ANLAMA BİÇİMİ OLARAK SELEFİLİK ÜZERİNE BİR DENEME

Öz

Kur’an-ı Kerim, Hz. Peygamber’in örnekliğinde insanın inşa edilmesinin ifadesidir. Bu inşa sürecini anlamaya çalışan Müslümanlar, hicretin ilk asırlarından beri önemli bir birikim ortaya koymuşlardır. Bu süreçte de farklı farklı metotlar benimsenmiştir. Bu metotlardan biri olan ve akılcı düşünmeyi öteleyip literalist bir yaklaşımı benimseyen Selefilik, bu makalenin temel konusudur. Özellikle Müslümanların buhran dönemlerinde ön plana çıkan bu bakış açısı, günümüz İslam dünyasının en önemli gündem maddelerinden biridir. Bu çalışmada tarihsel ve düşünsel boyutlarının genel hatlarıyla verilmeye çalışıldığı Selefilik, aynı zamanda köklü bir tarihe sahip olan, özellikle İslam dünyasını tetkik eden ve ulaştığı verileri bu coğrafyanın geleceğinin belirlenmesinde tahrifkârane kullanan Oryantalizm geleneğinin de üzerinde durduğu bir düşünce şeklidir.    

Anahtar Kelimeler

İslam; İslam Medeniyeti; Selefilik; Oryantalizm; İslamofobi; Antisemitizm.

Kaynakça

• Akbulut, Ahmet, “Selefiliğin Teolojik ve Düşünsel Temelleri”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Atay, Hüseyin, “Ehlu’d-Diraye – Ehlu’r-Rivaye”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• “Barış Dininden Korku Dini İcat Etmek: ‘Islamophobia’”, ORDAF (Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği) Resmi Sitesi, erişim tarihi: 14.07.2014, http://www.ordaf.org/baris-dininden-korku-dini-icat-etmek-islamophobia/.
• -
• Bulut, Zübeyir, “Selefîliğin Kelâm İlmi’ne Getirdiği Eleştiriler: İbn Teymiyye Örneği”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Büyükkara, Mehmet Ali, “IŞİD halifeliği ne vaat ediyor?”, Star Açık Görüş, erişim tarihi: 13.07.2014, http://haber.stargazete.com/acikgorus/isid-halifeligi-ne-vaat-ediyor/haber-910129.
• Canikli, İlyas, Hadislere Göre Yöneticilere İtaatin Sınırları, Ankara: İlahiyat Yayınları, 2004.
• Commins, David, “Claiming the Pious Ancestors”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• El Miskin, Tijani, “The Salaf, Jihadi Salafism and the Insurgency in Nigeria”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Esen, Muammer, Ehl-i Sünnet, Kavramın Oluşum ve Gelişim Süreci, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
• Görmez, Mehmet, “Klasik Oryantalizmi Hadis Araştırmalarına Sevk Eden Temel Faktörüler Üzerine”, İslâmiyât III/1, (2000): 11-31.
• Görmez, Mehmet, “Din, Kimlik ve Diyanet İşleri Başkanlığı”, erişim tarihi: 08.07.2014, http://www.mehmetgormez.com/indexTr/tebligler.asp.
• Görmez, Mehmet, “Islamophobia: New Form of Anti-Semitism”, erişim tarihi: 08.07.2014, http://www.mehmetgormez.com/indexTr/makaleler.asp?Kategori=2.
• Groepler, Eva, Anti-Semitizm - Antik Çağdan Günümüze Yahudi Düşmanlığı Tarihi, çev. S. Kaya, İstanbul: Belge Yayınları, 1999.
• Güler, İlhami, “Politik selefilikteki şiddet teolojik mi?”, Star Açık Görüş, erişim tarihi: 10.07.2014, http://haber.stargazete.com/acikgorus/politik-selefilikteki-siddet-teolojik-mi/haber-906373?fb_action_ids=493308854148425&fb_action_types=og.comments.
• Haiphong, Danny, “’Bring Back Our Girls’ Campaign: Reinforcing U.S. Imperialism, the Root of Terrorism in Africa”, Global Research, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.globalresearch.ca/bringbackourgirls-campaign-reinforcing-u-s-imperialism-the-root-of-terrorism-in-africa/5383216.
• Harun, Abdusselam, Tehzib-u Siret-i İbn Hişam, 14. bs., Beyrut: Müessetu’r-Risale, 1985.
• Hatipoğlu, Mehmet Said, “Hz. Peygamber’in Günümüze Mesajları”, IV. Kutlu Doğum Sempozyumu, Isparta, Nisan 21 2003 içinde, ed. İsmail Yakıt, Isparta: SDÜ İlahiyat Fakültesi İslam Felsefesi Anabilim Dalı, 2006, s. 11-26.
• “ISIS Vows to Conquer Mecca and Destroy the Kaaba in Order to Prevent Idolatry”, Answering Muslims, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.answeringmuslims.com/2014/06/isis-vows-to-conquer-mecca-and-destroy.html.
• “IŞİD: Kabe'yi yıkacağız”, Haberturk, erişim tarihi: 01.07.2014, https://www.haberturk.com/dunya/haber/963866-isid-kabeyi-yikacagiz.
• “IŞİD”, Haberturk, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.haberturk.com/etiket/i%C5%9Fid.
• “IŞİD: Mekke'yi basacağız, Kabe'yi yakacağız”, Radikal, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.radikal.com.tr/dunya/isid_mekkeye_basacagiz_kabeyi_yakacagiz-1199426.
• “IŞİD Allah’ın evi Kabe’yi yıkma kararı aldı”, ABNA, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.abna.ir/turkish/service/important/archive/2014/06/30/620065/story.html.
• “IŞİD Haberleri”, Hürriyet, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.hurriyet.com.tr/index/isid.
• “IŞİD’in ‘yabancı uyruklu’ militanları”, erişim tarihi: 10.07.2014, Anadolu Ajansı, http://www.aa.com.tr/tr/haberler/351475--isidin-quot-yabanci-uyruklu-quot-militanlari.
• İbn Hişam, Ebu Muhammed Abdülmelik, Siretu’n-Nebi, tah. Mecdi Fethi es-Seyyid, 1. bs., Tanta: Daru’s-Sahabe li’t-Turas, 1995.
• İbn İshak, Muhammed, es-Siretu’n-Nebeviyye, tah. Ahmed Ferdi el-Mezidi, Beyrut: Dar Al-Kotob Al-İlmiyah, 2004.
• İşcan, Mehmet Zeki, “Selefiliğin İhyacılığı ve Dini Düşüncede Yenilik”, Marife (Selefilik Özel Sayısı) 9/3, (2009): 9-20.
• İşcan, Mehmet Zeki, Selefilik, İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri, 4. bs. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2012.
• İşcan, M. Zeki, “Selefiliğin Temel Esasları ve Sosyo-Politik Arka Plan”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Johnson, Paul, Yahudi Tarihi, çev. Filiz Orman, İstanbul: Pozitif Yayınları, ts.
• Kalaycı, Mehmet, “Jamâl al-Dîn al-Qâsimî and Syrian Reformism”, Journal of Islamic Research 2/2, (2009): 89-100.
• -
• Kalaycı, Mehmet, “Eşarîliğin Tarihsel Arka Planı: Küllabilik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 51/2, (2010): 399-431.
• Kalaycı, Mehmet, Tarihsel Süreçte Eşarilik Maturidilik İlişkisi, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2013.
• Kavas, Ahmet, “Avrupa Selefiliği”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Kirman, M. Ali, “Sekülerleşme Perspektifinden İnsan-Din İlişkisinin Dünü, Bugünü ve Geleceği”, Sekülerleşme ve Dini Canlanma Sempozyumu, Ankara, Ekim 22-23 2008 içinde, yay. haz. Ali İsra Güngör, Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği, 2008, s. 292-301.
• Kitab-ı Mukaddes.
• Kristof, Nicholas, “Bring Back Our Girls”, The New York Times, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.nytimes.com/2014/05/04/opinion/sunday/kristof-bring-back-our-girls.html?_r=0.
• -
• Kur’an-ı Kerim.
• Kutlu, Sönmez, “İslam Düşüncesinde Gelenekçi Din Söyleminin Analizi”, İslamiyat 10/3, (2007): 21-32.
• Kutlu, Sönmez, Tarihte Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Ankara: Otto, 2012.
• Olgun, Hakan, “Hıristiyanlık ve Sekülerleşme İlişkisi ya da Seküler Dindarlığın Teolojisi”, İnsan & Toplum Dergisi 2/4, (2012): 135-156.
• Onat, Hasan, “İnsanlığın Geleceği Açısından Sekülerleşme ve Din”, Sekülerleşme ve Dini Canlanma Sempozyumu, Ankara, Ekim 22-23 2008 içinde, yay. haz. Ali İsra Güngör, Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Derneği, 2008, s. 268-277.
• Onat, Hasan, “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şi’î-Selefî Kutuplaşması”, Tarihte ve Günümüzde Selefilik Sempozyumu, İstanbul, Kasım 08-10 2013 içinde, ed. Ahmet Kavas, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Ong, Walter J., Orality and Literacy (The Technologizing of the Word), London: Routledge, 2005.
• Öztürk, Mustafa, “Selefilik ve Te’vil Üzerine”, Marife (Selefilik Özel Sayısı) 9/3, (2009): 85-110.
• Öztürk, Mustafa, Kur’an-ı Kerim Meali, Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, 4. bs., İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2013.
• “Profile: Islamic State in Iraq and the Levant (ISIS)”, BBC News Middle East, erişim tarihi: 01.07.2014, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-24179084.
• Reynolds, Gabriel Said, “Muhammed’i Düşünmek”, çev. Mustafa Selim Yılmaz, Kelam Araştırmaları 11/2, (2013): 299-316.
• Rhodan, Maya, “‘Bring Back Our Girls’ Protests Banned in Nigerian Capital”, Time, erişim tarihi: 01.07.2014, http://time.com/2815958/bring-back-our-girls-protests-banned-in-nigerian-capital/.
• Said, Edward, Oryantalizm (Doğubilim) Sömürgeciliğin Keşif Kolu, çev. Nezih Uzel, 4. bs., İstanbul: İrfan Yayınevi, 1998.
• Sönmez, Vecihi, “Selef Düşüncesinin Tarihi Arka Planı ve Selefilik”, Araşan Sosyal Bilimler Enstitüsü İlmî Dergi 9-10, (2010): 169-185.
• Şenay, Bülent, “Yahudi-Hıristiyan İlişkileri Tarihi ve Anti-Semitizm-Oryantalizm İlişkisi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2, (2002): 117-146.
• -
• et-Taberi, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Tarihu’t-Taberi – Tarihu’r-Rusul ve’l-Muluk, tah. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, 2. bs., Kahire: Daru’l-Mearif, ts.
• “The Physician”, erişim tarihi: 02.07.2014, http://www.imdb.com/title/tt2101473/.
• “The Physician”, erişim tarihi: 02.07.2014, http://hannover-unlimited.de/physician/.
• Toprak, Mehmet Sait, Talmud ve Hadis, Karşılaştırmalı Bir Araştırma, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
• van Hoeij, Boyd, “The Physician (Der Medicus): Berlin Review”, The Holywood Reporter, erişim tarihi: 02.07.2014, http://www.hollywoodreporter.com/review/physician-der-medicus-berlin-review-676905.
• Yılmaz, Mustafa Selim, Kumran Yazmalarının Ahit Geleneği Çerçevesinde Değerlendirilmesi, İstanbul: ayışığıkitapları, 2013.
• Yılmaz, Mustafa Selim, “The Comprehension of the Concept of Fath (Conquest) in the Light of Fath Al-Makkah”, Journal of Social Science Research 4/1, (2014): 408-414.
• Yörükân, Yusuf Ziya, “Vahhabîlik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi I, (1953): 51-67.
• “Yükselen Afrika’nın Prangası: Boko Haram”, ORDAF (Ortadoğu ve Afrika Araştırmacıları Derneği) Resmi Sitesi, erişim tarihi: 14.07.2014, http://www.ordaf.org/yukselen-afrikanin-prangasi-boko-haram/.