Sünger Şehirler

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 99 - 108, 30.11.2022

Hayriye Tunçay

Öz

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi kapsamında kabul edilen sürdürülebilir kalkınma amaçlarından on birincisi olan SKA11; şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bu itibarla değişen küresel su gündemi, su yönetiminde paradigma değişikliklerini zorunlu kılarken, yeni yönetim anlayışlarını ve kavramları beraberinde getirmiştir. Şehirlerde son yıllarda gri altyapı ile su yönetimi stratejisinden doğa tabanlı bir su yönetimini beraberinde getiren yeşil altyapıya geçiş kaçınılmaz olmuştur. Bu kapsamda dünyada pek çok ülke kendi stratejilerini geliştirmektedir. Bu makalede Çin'de geliştirilmiş olan Sünger Şehirler yaklaşımı tanıtılmakta ve ülkemizdeki su ile ilgili kurumsal çevre anlamındaki durum irdelenmektedir. İlk olarak 2013 yılında giderek artan sel felaketleri ile baş edebilmek için Çin’de öneri olarak sunulan Sünger Şehirler felsefesine göre su, şehirlerden kanallar, barajlar ve mazgallarla koparılmaz ve şehre entegre edilerek, şehir tarafından absorbe edilir. Sünger şehirler kavramı şehirlerde yüzey akışına geçen suların yönetiminde suyun akışını, miktarını, kalitesini, biyoçeşitliliği ve estetik bir çevre oluşturmayı gözeten yaklaşımların bütününü ifade eder. Vaka incelemeleri sonucu kentsel ölçekte sürdürülebilir bir drenaj sistemi kurmak, bir diğer değişle sünger şehirler oluşturmak için bu makalede birtakım öneriler geliştirilmiştir. Bunlar, erken aşamada dahil olmak, suyu kaynağında yönetmek, yüzey suyunu bir kaynak olarak görmek, kaynakta kontrol etmek, kirliliği yönetmek, yüzeysel akışı azaltmak ve sürdürülebilir kentsel drenaj sistemi zinciri kurmak şeklinde listelenebilir. Sünger şehirler yaklaşımı ülkemizde gerekli kurumsal çevre oluşmasına rağmen uygulamada henüz örneklerine rastlanılmayan bir yaklaşımdır. Bununla birlikte kurumlar arası ve teori ile uygulama arasındaki koordinasyonun ve entegrasyonun sağlanmasında önemli bir çerçeve sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel drenaj sistemleri, sünger şehirler, yeşil altyapı

Teşekkür

Bu makale “Suya Duyarlı Şehirler” isimli çalışma çerçevesinde oluşmuştur. Çalışmayı mümkün kılan Türkiye Su Enstitüsü’ne (SUEN) içten teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• ASLA (2010), Shanghai Houtan Park: Landscape as a living system. American Society of Landscape Architects, 2010 Ödülleri. https://www.asla.org/2010awards/006.html. Son Ziyaret: 01.03.2022.
• Azzout, Y., S. Barraud, S.Cre, E. Alfakih (1994), Techniques alternatives en assainissement pluvial. Choix, conception, re´alisation et entretien. (Alternative stormwater management techniques: Selection, design, construction and maintenance). Paris, France: Collection Tec & Doc, Lavoisier.
• Chan, F.S., J. Griffith, D. Higgith, S. Xu, F. Zhu, Y. Tang, Y. Xhu, C. Thorne (2018), “Sponge City” in China—A breakthrough of planning and flood risk management in the urban context. Land Use Policy Vol. 76, 772-778.
• Cosier, M., D. Shen (2009), Urban water management in China. Int. J. Water Resour. Dev. 25, 249–268.
• CIRIA (2000). Sustainable urban drainage systems – design manual for Scotland and Northern Ireland. Dundee, Scotland: CIRIA Report No. C521.
• Department of Environmental Resources (1999). Low-impact development: an integrated design approach. Maryland, USA: Department of Environmental Resources, Prince George’s County.
• Derrible, S. (2017), Complexity in future cities: the rise of networked infrastructure. International Journal of Urban Sciences, 2017 VOL. 21, NO. S1, 68–86.
• Du, N., H. Ottens, R. Sliuzas (2010), Spatial impact of urban expansion on surface water bodies: A case study of Wuhan, China. Landscape Urban Plann. 94, 175–185.
• EPA (1994), Landscape design and maintenance for pollution control. Terrene Institute. National Service Center for Environmental Publications.
• Esbah, H. (2021), Suya Suyarlı Şehirler. Türkiye Su Enstitüsü, Istanbul. ISBN: 978-605-7599-59-9
• Esbah, H. (2021a), Peyzaj mimarlığı mesleği bakış açısından kentsel yağmur suyu hasadı. Su Sorunları Çalıştayı, 18-19 Haziran, 2021, Sonuç Raporu. Makine Mühendisleri Odası. 85-89.
• Ferguson, K.B. (2005). Stormwater Infiltration. Taylor and Francis. ISBN-13:978-0873719872
• Jiang, Y., F.K.S.Chan, J. Holden, Y.Q. Zhao, D.B. Guan, (2013), China’s water management challenges and solutions. Environmental Engineering Management. J. 12, 1311–1321.
• Landezine (2012), Quinhuangdao Beach Restoration. Landezine. https://landezine.com/the-qinhuangdao-beach-restoration-by-turenscape/. Son Ziyaret: 01.03.2022.
• Liu, W., W. Chen, Q. Feng, C. Peng, P. Kang (2016), Cost-Benefit analysis of green infrastructures on community stormwater reduction and utilization: a case of Beijing China. Environ. Manage. 58, 1015–1026.
• Ouyang, T., Z. Zhu, Y. Kuang (2006), Assessing the impact of urbanization on river water quality in the Pearl River Delta economic zone, China. Environ. Monit. Assess. 120, 313–325.
• Schueler, T.R. (1987), Controlling urban runoff: A practical manual for planning and designing urban BMPs. Washington: Washington Metropolitan Water Resources Planning Board.
• Shen, X. (2010), Flood Risk Perception and Communication Within Risk Management in Different Cultural Contexts: A Comparative Case Study Between Wuhan, China, and Cologne, Germany.
• Tang, Y.-T., F.K.S. Chan, J. Griffiths (2015), City profile: Ningbo. Cities 42 (Part A), 97–108.
• Yang, L. (2014), Climate Change, Water Risks and Urban Responses in the Pearl River Delta, China. Staats- und Universitätsbibliothek Hamburg.
• Yu, K., (2012), Designed Ecologies. The Landscape Architecture of Kongjian Yu. William S. Saunders.