Kurmacanın Hilesi. Thomas Mann’ın Felix Krull Adlı Yapıtında Oto Kurmaca ve Rol Oyunları

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 35, 43 - 60, 05.10.2016

Onur Bazarkaya

Öz

Thomas Mann’ın Felix Krull
başlıklı yapıtı için yararlandığı en önemli metinlerarası belgelerden biri
bilindiği üzere dolandırıcı Georges
Manolescu’nun otobiyografisidir. Fakat bu otobiyografiye Thomas Mann araştırmalarında
günümüze kadar yalnızca kaynak filolojisi ve sosyal tarih bakımından ilgi
gösterildi. Araştırma alanının genişlemesini engelleyen şey ise, belki de bu
otobiyografide, Thomas Mann’ın yargısı doğrultusunda, olsa olsa paradistik
göndermeler için uygun olan “kaba bir örnek” görülmüştür. Bu makale, bu
otobiyografinin metinlerarasılık bağlamında ele alınmasıyla, Felix Krull’daki kurmacaya katkı
sağlayan yapısal öğelerin saptanmasının mümkün olup olmayacağı sorusunu
irdeliyor. Her iki dolandırıcı metni için kandırma sanatının
esansiyel olduğu düşünüldüğünde romanın kurduğu metinlerarasılık ilişkilerin
kurmaca oyun anlamında görülmesini destekliyor. Bu çalışmanın amacı, bu durumu
farklı yönleriyle göz önüne sermektir. 

Anahtar Kelimeler

Thomas Mann, oto kurmaca, dolandırıcı, hipermetinsellik, yapıbozum, rol oyunları

Schwindel der Fiktionalität Über Autofiktion und Rollenspiele in Thomas Manns Felix Krull

Öz

Eine der wichtigsten
intertextuellen Vorlagen von Thomas Manns Felix Krull ist bekanntlich die
Autobiographie des Hochstaplers Georges Manolescu, der in der
Thomas-Mann-Forschung bislang jedoch ausschließlich quellenphilologisches und
sozialgeschichtliches Interesse zukam. Was die Ausweitung des Forschungsfeldes
verhinderte, war möglicherweise der Umstand, dass man in ihr, gemäß dem Verdikt
Thomas Manns, ein „grobes Muster“ erblickte, das sich allenfalls für
parodistische Anleihen eignet. Der vorliegende Beitrag wirft die Frage auf, ob
mit ihrer intertextuellen Verarbeitung nicht auch eine Überführung
struktureller Elemente einhergeht, die zur Fiktionalität des Felix Krull
beitragen. In Anbetracht des für beide Hochstaplertexte so essenziellen Motivs
kunstfertiger Täuschung, so könnte die These lauten, erscheint es naheliegend,
dass die intertextuellen Bezüge des Romans im Zeichen eines fiktionalen Spiels
stehen, das in seinen unterschiedlichen Aspekten fassbar zu machen Ziel der
Untersuchung ist.   

Anahtar Kelimeler

Thomas Mann, Autofiktion, Hochstapler, Hypertextualität, Dekonstruktion, Rollenspiele

Confidence trick of fiction Talking about self-fiction and roleplays in Thomas Mann’s Felix Krul

Öz

The most important inner text sample of Thomas Mann’s Felix Krull as is
well known is masquerader Georges Manolescu’s autobiography, however which is
so far seen in descriptive researches on Thomas Mann it is seen exclusively in
a source philological and social historical point of view. Possibly the reason
to avoid an expansion of the academic discussion was, that it was seen,
according to Thomas Mann’s verdict, as a raw structure, at best to be
understood as a skit borrowing. Matter in hand this article raises the question
if it combines its inner textual treatment with structural elements, which were
added fiction into Felix Krull. In consideration of the essential motive of
skillful illusion in both masquerader texts, a thesis could be, that it
supposes to seem close, that the novel’s inner textual references can be seen
in a sense of a fictional act. To make these different aspects comprehensible
is the research’s aim.   

Anahtar Kelimeler

Thomas Mann, self-fiction, masquerader, hypertextuality, deconstruction, roleplays

Kaynakça

• Kress, Gunther (2010): Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication, Routhledge, New York.