Iron Age and Later Periods in an Isolated Region: The Bingöl-Solhan Fortress

Yıl 2022, Sayı: 26, 65 - 80, 04.08.2022

Harun Danışmaz , Kemalettin Köroğlu

https://doi.org/10.26650/anar.2022.1058673

Öz

Solhan Kalesi [Solhan Fortress] lies at the western tip of the Solhan Plain from which it derives its name. The fortress site was discovered in 2019 during surveys. Dry-wall fortifications reinforced with bastions and foundations from various buildings inside the fortification walls have been documented at the site. Ceramics and slag found at Solhan Fortress indicate that the site may have been a tribal center in the Iron Age. However, the architectural features of the fortress, especially the fortifications with bastions, are notably different from other Iron Age sites in the region. Surface finds do not include painted or glazed ceramics from the Medieval Period. Current findings indicate Solhan Fortress to have been inhabited for a long period from the Middle Iron Age to the Medieval Period.

Anahtar Kelimeler

Solhan Kalesi, Solhan Fortress, Bingöl, Solhan Plain, Middle Iron Age, Urartian Kingdom

İzole Bir Bölgede Demir Çağı ve Sonrası: Bingöl-Solhan Kalesi

Öz

Solhan Kalesi, kaleye ismini veren Bingöl — Solhan Ovası’nın batı uç kısmında yer almaktadır. 2019 yılı yüzey araştırmalarında tespit ettiğimiz kaleden günümüze kuru duvar tekniğiyle inşa edilmiş, destek duvarlarıyla güçlendirilmiş surlar ve iç kısmında çeşitli mekanlara ait olabilecek temel seviyesinde kalıntılara ulaşılmıştır. Solhan Kalesi’nin çanak çömleklerinin bir kısmı ve cüruf parçaları bölgenin Demir Çağı’ndaki aşiret merkezlerinden biri olabileceğine işaret etmektedir. Fakat kalenin mimari özelliklerine bakıldığında özellikle bastiyonlarla desteklenmiş sur duvarlarının bölgedeki Demir Çağı yerleşmelerinden oldukça farklı olduğu görülmektedir. Kalede üzeri sırlı veya boyalı Ortaçağ çanak çömleği bulunmamaktadır. Mevcut veriler Solhan Kale’sini Orta Demir Çağı’ndan Ortaçağ öncesine kadar geniş bir zaman aralığı arasında inşa edildiğini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Solhan Kalesi, Bingöl, Solhan Ovası, Orta Demir Çağı, Urartu Krallığı

Kaynakça

• Burney, C. A. (1966). A First Season of Excavations on the Urartian Citadel of Kayalıdere. Anatolian Studies, 16, 55-111. google scholar
• Çifçi, A., & Gökçe, B. (2020). “‘I Have Made A Highway of Biainili’: Transportation and Road Networks in the Territories of the Urartian Kingdom” Altorientalischen Forschungen, 48(2), 221-232. google scholar
• Dan, R. (2017). Linking Lowlands Among the Mountains: The Urartian “Road Stations”. Studies in Caucasian Archaeology, 3, 84-112. google scholar
• Danışmaz, H. (2020). Urartu Krallığı: Yönetim ve Organizasyon. Ankara: Türk Tarih Kurumu. google scholar
• Danışmaz, H. (2021). Murat Tepe Orta Demir Çağı (Urartu Dönemi) Seramiği. In A. Özdemir & Z. Kılınç (Eds.), Murat Nehri Kıyısında Bir Urartu Yerleşimi Murat Tepe (s. 85-145): Ege Yayınları. google scholar
• Erdem, A. Ü. (2009). Van Gölü Havzası’nda Bulunan Demir Çağ Yivli Çanak Çömleğinin Urartu Kalelerindeki Varlığı. In H. Sağlamtimur, E. Abay, Z. Derin, A. Ü. Erdem, A. Batmaz, F. Dedeoğlu, M. Erdalkıran, M. B. Baştürk, & E. Konakçı (Eds.), Altan Çilingiroğlu’na Armağan. Yukarı Denizin Kıyısında Urartu Krallığı’na Adanmış Bir Hayat/ Studies in Honour of Altan Çilingiroğlu. A Life Dedicated to Urartu on the Shores of the Upper Sea (s. 299-307). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. google scholar
• Kleiss, W. (1976). Urartaische Plâtze im Iran (Stand der Forschung Herbst 1975). Archaologische Mitteilungen aus Iran, 9, 19-43. google scholar
• Kleiss, W. (2015). Geschichte der Architektur Irans. Teheran: Deutsches Archaologisches Institut. google scholar
• Köroğlu, K. (1996). Urartu Krallığı Döneminde Elazığ (Alzi) ve Çevresi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. google scholar
• Köroğlu, K. (2020). Urartu: Krallık ve Aşiretler. In K. Köroğlu & E. Konyar (Eds.), Urartu: Doğu’da Değişim (s. 1-35). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. google scholar
• Köroğlu, K. (2021). The Western Expension of the Urartian Kingdom. In G. R. Tsetskhladze (Ed.), Archaeology and History of Urartu (Biainili), Colloquia Antiqua, 28 (s. 415-435). Leuven: Peeters. google scholar
• Özdemir, A. (2020). Murat Höyük 2019 Excavation: A Preliminary Report. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 51, 272-287. google scholar
• Özdemir, A. (2021). Murat Tepe Urartu Dönemi Yerleşimi. A. Özdemir & Z. Kılınç (Eds.), Murat Nehri Kıyısında Bir Urartu Yerleşimi Murat Tepe (s. 47-84): Ege Yayınları. google scholar
• Özdemir, A., & Kılınç, Z. (2021). Murat Nehri Kıyısında Bir Urartu Yerleşimi Murat Tepe: Ege Yayınları. google scholar
• Özdemir, A., Kılınç, Z., & Demir, E. (2021). Erken Tunç Çağı’nda Murat Höyük. İstanbul: Ege Yayınları. google scholar
• Sağlamtimur, H. (1994). Van Dilkaya Kazılarından Çıkan Demir Çağ Çanak Çömleği. (Yüksek Lisans). Ege Üniversitesi, İzmir. google scholar
• Sevin, V. (1988a). Elazığ-Bingöl İlleri Yüzey Araştırması, 1986. Araştırma Sonuçları Toplantısı, V/2, 1-44. google scholar
• Sevin, V. (1988b). The oldest highway: between the regions of Van and Elazığ in Eastern Anatolia. Antiquity, 62(236), 547-551. google scholar
• Tiryaki, S. (2018). Urartu Krallığının Batı Yayılımda Bingöl Güzergâhı. B. Gökce & P. Pınarcık (Eds.), Eski Yakındoğu’da Ulaşım Üzerine Yazılar/Articles on Transportation in Ancient Near East (s. 383-411). Ankara: Akademisyen Kitabevi. google scholar