Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri'nde Maaliyet Analizi

Yıl 2008, Cilt: 39 Sayı: 4, 17 - 27, 20.07.2014

Editör Editör Afsun Ezel Esatoğlu İsmail Ağırbaş Pınar Doğanay Payziner Yasemin Akbulut Bayram Göktaş Yonca Özatkan Ece Uğurluoğlu Türkan Yıldırım Murat Törüner Haydar Gök Kayhan Çetin Atasoy Selcan Ülkü Çakır İlker Ökten

Öz

Amaç: Bu çalışmada Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nin 2008 yılı verilerine göre hastane
esas üretim merkezlerindeki birim maliyetlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Hastane Bilgi Sistemi ve Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü’nden temin edilen Ankara
Üniversitesi Hastaneleri’ne (İbni Sina Hastanesi ve Cebeci Hastanesi) ait harcama ve giderler üç
dağıtım aşamasından oluşan kademeli dağıtım yöntemi kullanılarak esas üretim gider yerlerine da-
ğıtılmıştır. Birim maliyetler, poliklinik sayısı, yatan hasta sayısı ve yatılan hasta günü sayısı kullanılarak
üçüncü dağıtımda hesaplanmıştır.
Bulgular: İbni Sina Hastanesi’nin (931 yataklı) toplam maliyeti 117.994.696,14 TL, Cebeci Hastanesi’nin
(1153 yataklı) toplam maliyeti 106.378.973,80 TL olarak saptanmıştır. İbni Sina Hastanesi’nde dahili tıp
bilim dallarının poliklinik ortalama birim maliyetlerinin, cerrahi tıp bilim dallarına oranla daha yüksek
olduğu belirtilmiştir. Klinik ortalama birim maliyetleri açısından yatan hasta sayısına göre dahili
tıp bilim dallarının ortalama birim maliyetlerinin daha yüksek olduğu; yatılan gün sayısına göre ise
cerrahi tıp bilim dallarının ortalama birim maliyetlerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Cebeci
Hastanesi’nde, poliklinik ortalama birim maliyetleri açısından cerrahi tıp bilim dallarının dahili tıp bilim
dallarına oranla daha yüksek olduğu; klinik ortalama birim maliyetlerinde ise dahili tıp bilim dallarının
daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç: Büyük kapasiteli hastanelerin birim maliyetlerinin bilinmesi, finansal yönetim, sağlık hizmetleri
planlaması ve insan kaynakları gibi konularla ilgili stratejik karar alma sürecinin etkili bir şekilde ger-
çekleştirilmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Maliyet Analizi, Sağlık Kurumları Yönetimi, Muhasebe

Kaynakça

• 1. Gök R. Sağlık Kurumlarında Maliyet Hesaplama İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesi. Muğla: A.İ.T.İ. Akademisi Muğla İşletmecilik Yüksekokulu Yayınları; 1981.
• 2. Pozantı SM. Hastanelerde Kalite ve Maliyet İlişkisinin ve Maliyetlerin Hastalık Şiddetini Ayarlayıcı Faktör Olarak Kullanımının İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi: İstanbul; 1996.
• 3. Büyükmirza HK. Maliyet ve Yönetim Muhasebesi – Tekdüzene Uygun Bir Sistem Yaklaşımı. 12. Baskı, Ankara:Gazi Kitabevi; 2008.
• 4. Moriarity S, Allen PC. Cost Accountings. 3. Baskı, USA: John Wiley&Sons; 1991. 5. İpçi M. Tekdüzen Muhasebe Sistemine Göre Maliyet Muhasebesi. Ankara: TÜRMOB Yayınları, No:12; 1994.
• 6. Ağırbaş İ. Hastanelerde Maliyet Performans Analizi ve TCDD Ankara Hastanesi’nde Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Ankara; 1993.
• 7. Top M, Yıldırım HH. TCDD Ankara Hastanesi’nde Maliyet Performans Analizi: 1996 Yılı Verilerine Dayalı Bir Uygulama”, 1. Ulusal Sağlık İdaresi Kongresi Bildiri Kitabı; 20-21 Mayıs, 2000.
• 8. Ocak S, Gider Ö, Top M, Akar Ç. Muğla Devlet Hastanesi Tomografi Ünitesi Maliyet-Hacim-Kar Analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2004; (7)1: 3-38.
• 9. Boyacı AY. Üniversite Hastanelerinde Uygulanan Sağlık Paket Program Uygulamalarının Maliyet Analizi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Uygulama ve Araştırma Hastanesinde Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: İstanbul; 2006.
• 10. Neumann BR, Keith EB. Management Accounting For Healthcare Organizations. Illinois: Precept Press (Fifth Edition); 1998.
• 11. Akar Ç, Şahin İ, Ergin G. ve ark. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Finansman Yapısının Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması İçin Altyapı Geliştirilmesi Projesi, DRG Maliyetlendirme Rehberi-2 (Versiyon 1). Hastane Gider Yerleri Hesap Planı ve Veri Kaynakları Analizi, Ankara; 2006.
• 12. Meigs FR, Meigs BW. Accounting: The Basis for Business Decisions. , 9. Baskı. USA: Mc Graw Hill;1993.
• 13. Yiğit V, Ağırbaş İ. Hastane İşletmelerinde Kapasite Kullanım Oranının Maliyetlere Etkisi: Sağlık Bakanlığı Tokat Doğum ve Çocuk Bakımevi Hastanesi’nde Bir Uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 2004; (7)2: 141-162.
• 14. Kavuncubaşı Ş. Hastane Maliyet Analizi Çalışması: Metodoloji ve Sonuçlar. http:// www.tusak.saglik.gov.tr/pdf/nbd/sunumlar/ uhymekapanis/maliyetetkililik/hastane_ maliyet_metodoloji.pdf; 2004.
• 15. Pazar Z. T.C. Sağlık Bakanlığı’nın Tanıya Dayalı (Paket) Fiyat Uygulaması. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: İstanbul; 2008.
• 16. Eminsoy MG. Paket Ameliyatlardan Laparoskopik Kolesistektominin Hizmet Maliyetlerinin Belirlenmesi ve BUT-SUT Fiyatlarıyla Karşılaştırılması. Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Ankara; 2008.