İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme

Ezgi Çırak Karalı

doi:10.26650/JPLC2024-1481135

Araştırma Makalesi

Can Climate Defence be Evaluated within the Scope of State of Necessity?: An Evaluation in the Light of the Decisions of the US, German and Swiss Courts

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 112 - 132, 31.12.2024

Ezgi Çırak Karalı

https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1481135

Öz

To draw public attention to the negative effects of climate change and global warming and mobilize official decision-making bodies, the creative but unlawful actions of climate protesters have recently attracted attention. Actions such as blocking the main roads of the city to draw attention to the damage caused by fossil fuels, sit-down strikes and even gluing themselves to the road, throwing soup at priceless artifacts in museums, and sticking their hands on the maestro’s desk during a symphony concert, however remarkable they may be, are criminal offenses. Indeed, protesters face criminal proceedings for their actions. In these criminal proceedings, the protesters claimed that they had carried out a proportionate attack to prevent a grave and imminent danger to the environment and argued that their actions should be regarded as acts of necessity. In this study, the arguments in the doctrine in favor of and against the protesters’ arguments are examined; the decisions of the US, German, and Swiss courts are evaluated, and a general evaluation is made on whether the protesters should be punished or not.

Anahtar Kelimeler

State of necessity, climate defense, climate change

Kaynakça

Abbey E, ‘One Life at a Time, Please’ (1. Baskı, Henry Holt and Co 1988). google scholar
Anastasopoulou I, Deliktstypen zum Schutz kollektiver Rechtsgüter (1. Baskı, Beck 2005). google scholar
Artuk, M E, Gökcen, A Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. Baskı, Adalet Yayınevi 2023). google scholar
Arzt G, ‘Kleiner Notstand bei kleiner Kri-minalitât?’ in Andreas Donatsch/Niklaus Schmid (Ed) Strafrecht und Öffentlichkeit, Festschrift fur Jörg Rehberg zum 65. Geburtstag (Schulthess Juristische Medien 1996). google scholar
Baumann U W, Wolfgang M, Jörg E, Strafrecht Allgemeiner Teil (13. Baskı, Gieseking Verlag, 2021). google scholar
Bekar E, Türk ve Amerikan Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (1. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2013). google scholar
Bennett C, Brownlee K, ‘Punishment and Civil Disobedience’ in Scheuerman (Ed.), The Cambridge Companion to Civil Disobedience (Cambridge University Press 2022). google scholar
Bönte M, ‘Ziviler Ungehorsam im Klimanotstand. Onlinezeitschrift fur höchstrichterlich’ (2021) 22(4) Rechtsprechung zum Strafrecht 164-177. google scholar
Brogan M, ‘The necessity defence and anthropogenic global warming protests: The times they are a-changin’ (2021) 46(4) Alternative Law Journal, 268-274. google scholar
Brownlee K, Conscience and Conviction: The Case for Civil Disobedience (Oxford University Press 2012). google scholar
Busche D, ‘Verfassungsrechtliche Vorgaben fur die strafrechtliche Bewertung der Sitzblockaden von Klimaaktivisten’ (2023) (4) KlimR 103-107. google scholar
Centel N, Zafer H, Yenerer Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (12. Baskı, Beta Yayınları, 2023). google scholar
Coca-Vila I, ‘Punishing the Last Citizens? On the Climate Necessity Defence’ (2023) 29(3) Res Publica 1-14. google scholar
Cohan J A, ‘Civil Disobedience and the Necessity Defense’ (2007) 6(1) The University of New Hampshire Law Review 111-175. google scholar
Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (18. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Dönmezer S, Erman S, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım C.II (15. Baskı, Der Yayınları, 2021). google scholar
Dressler J, Michales, A C Understanding Criminal Procedure Volume 1: Investigation (5. Baskı LexisNexis 2010). google scholar
Dülger M V, Ceza Hukuku Genel Hükümler (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Dworkin R, Taking Rights Seriously (1. Baskı, Bloomsbury Publishing 2013). google scholar
Eidam L, ‘Klimaschutz und ziviler Ungehorsam’ (2023) 6 JuristenZeitung 224-230. google scholar
Erb V, Schafer J, Münchener Kommentar zum StGB (3. Baskı, Beck 2018). google scholar
Fischer T, ‘Thomas Fischer’e Bir Soru: Yolları Kapatan (Bloke Eden) İklim Protestocuları Cezalandırılabilir mi?’ Çev. Yener Ünver (2022) 11(23) Hukuk Köprüsü, 43-46. google scholar
Garcia-Gibson F, ‘Undemocratic Climate Protests”’ (2022) 39 (1) Journal of Applied Philosophy 162-179. google scholar
Greenawalt K, Conficts of Law and Morality (1. Baskı, Oxford University Press 1987). google scholar
Greisner D, ‘Der Zweck heiligt die Mittel! - Notstandsrechtfertigung des tierschutzmotivierten Betretens von Tierstâllen’ (2019) 166(3)205-219. google scholar
Hafızoğulları Z, ‘Turk Ceza Hukuku Sisteminde Zaruret Hali ve Üçuncu Kisiyi Kurtarma’ (1971) 28(1-4) Ankara Hukuk Fakultesi Dergisi 91, 91-132. google scholar
Hecker B, ‘Nothilfe und Notstand Eindringen in eine Tierzuchtanlage zu dem Zweck, Missstânde zu dokumentieren, Juristische Schulung’ (2018) (1) 83-85. google scholar
Hefendehl R, Kollektive Rechtsgüter im Strafrecht (1. Baskı, Heymann 2002). google scholar
Holger M, Renzikowski J, Strafgesetzbuch (2. Baskı, Beck Verlag 2020). google scholar
Hotz D, ‘OLG Naumburg: Tierwohl als notstandsfâhiges Rechtsgut’ (2018) (28) NJW 2064-2066. google scholar
Hörnle T, ‘Comparative Assessment of Sentencing Laws, Practices, Trends’ in (ed)Darryl K. Brown, Jenia Iontcheva Turner, Bettina Weisse, The Oxford Handbook of Criminal Process, (Oxford University Press 2019). google scholar
Johnson P E, Criminal Law Cases Materials and Text (7. Baskı, American Casebook Series, West Group 2002). google scholar
Kan Ç, Türk Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (1. Baskı, Yetkin Yayıncılık 2018). google scholar
Kangal Z T., Ceza Hukukunda Zorunluluk Durumu (1. Baskı Seçkin Yayıncılık 2010). google scholar
Keller A, Zetsche T, Hausfriedensbruch: Rechtfertigung des Eindringens in eine Tierzuchtanlage zur Aufdeckung von VerstöBen gegen Tierschutzrecht, Strafverteidiger (StV) (2018) 335-339. google scholar
Kindhâuser U, Neumann U, Paeffgen H, Saliger F, Strafgesetzbuch (6. Baskı, Nomos 2023). google scholar
Koca M, Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (16. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Kühl K, Strafrecht, Allgemeiner Teil (8. Baskı, Verlag Vahlen 2017). google scholar
Külçür E İ, Kriminoloji ve Ceza Hukuku Boyutuyla Çevreci Terörizm (1. Baskı, Hukuk Akademisi Yayınları 2020). google scholar
Leitmeier L, ‘Ziviler Ungehorsam und autoritârer Legalismus?’ (2023) 3 Onlinezeitschrift für Höchstrichterliche Rechtsprechung zum Strafrecht 70-73. google scholar
Leslie A, Criminal Procedure, Quick Review Series (2. Baskı, West Publish 2013). google scholar
Locke J, Hükümet Üzerine Birinci İnceleme (1. Baskı İmaj Yayıncılık 2016). google scholar
Long L N, ‘The Climate Necessity Defense: Proof and Judicial Error in Climate Protest Cases’, (2018) 38 Stanford Environmental Law Journal 57-115. google scholar
Martin S, ‘The Radical Necessity Defense’, (2005)73 (4) University of Cincinnati Law Review 73 (4) 1527-1607. google scholar
Norrie A, Crime, Reason and History: A Critical Introduction to Criminal Law (3. Baskı Cambridge University Press 2014). google scholar
Önder A, Ceza Hukuku Genel Hukumler C.II-III (1. Baskı, Filiz Yayınevi, 1992). google scholar
ÖnokRM ve Önay I, ‘Hukuk Düzeninin Birliği İlkesi Çerçevesinde Zorunluluk Hâlinin Hukukî Niteliği’ (2019) 77(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 847-895. google scholar
Özbek V Ö, Doğan K, ‘Zorunluluk Halinin (TCK md.25/2) Hukuki Niteliği’ (2007) 9(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 195-222. google scholar
Özbek V, Doğan K, Bacaksız P, Meraklı S ve Başbüyük İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2003). google scholar
Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (19. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2023). google scholar
Öztürk B, Erdem M R, Önok R. M, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku - TCK Değişikliklerine Göre Yenilenmiş (23. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Payer A, ‘Klimawandel als strafrechtlicher Notstand Zugleich Besprechung des Urteils des Bezirksgerichts Lausanne PE19.000742/PCL/llb vom 13. Januar 2020’ (2020) Die juristische Open-Access-Zeitschrift 227-239. google scholar
Piggot G, ‘The Influence of Social Movements on Policies that Constrain Fossil Fuel Supply’ (2018) 18 (7) Climate Policy 942-54. google scholar
Rawls J, Bir Adalet Teorisi (1. Baskı, Phoenix Yayıncılık 2017). google scholar
Reichert-Hammer H, Politische Fernziele und Unrecht. Ein Beitrag zur Lehre von der Strafrechtswidrigkeit unter besonderer Berücksichtigung der Verwerflichkeitsklausel des § 240 abs. 2 StGB (1. Baskı, Duncker & Humblot 1991). google scholar
Roxin C, Greco L, Strafrecht Strafrecht Allgemeiner Teil I (5. Baskı, Beck 2020). google scholar
Roxin, C ‘Strafrechtliche Bemerkungen zum zivilen Ungehorsam’ in (ed.) Albrecht Heymann, Festschrift für Horst Schüler-Springorum : zum 65. Geburtstag (Heymann 1993). google scholar
Rönnau T, ‘Grundwissen - Strafrecht: Klimaaktivismus und ziviler Ungehorsam’ (2023) 2 Juristische Schulung 112-115. google scholar
Schmidt F L, ‘Der „Klimanotstand“ als rechtfertigender Notstand?’ (2023) (1) Klima und Recht 16-20. google scholar
Schönke A, Schröder H, Strafgesetzbuch (29. Baskı, Beck 2014). google scholar
Smith W, Civil Disobedience and Deliberative Democracy (1. Baskı, 2013 Routledge). google scholar
Soyaslan D, Ceza Hukuku Genel Hükümler (10. Baskı, Yetkin Yayıncılık 2022). google scholar
Stephan M, Chenoweth E, ‘Why Civil Resistance Works: The Strategic Nonviolent Conflict’ (2008) 33 (1) International Security 7-25. google scholar
Stucki S, ‘In defence of green civil disobedience: Judicial courage in the face of climate crisis and state inaction’ (2020) VerfBlog, 2020/10/30. google scholar
Thorburn M, ‘Two Conceptions of Equality Before the (Criminal) Law’ in François Tanguay-Renaud and James Stribopoulos (eds), Rethinking Criminal Law Theory (Oxford: Hart Publishings 2012). google scholar
Ünver Y, ‘YTCK’da Kusurluluk’ (2006) 59(1) CHD, 37-73. google scholar
Walker W D,‘İklim Aktivistleri - “Son Jenerasyon”’Çev. Gökhan Aykut, (2023) 5(1) TAÜHFD, 479-496. google scholar
Wessels J, Beulke W, Satzger H, Strafrecht Allgemeiner Teil (51. Baskı, C.F. Müller 2021). google scholar
Yerdelen E, Ceza Muhakemesinde Hükmün Gerekçesi (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2015). google scholar
Zieschang F, ‘Klimaschutz als rechtfertigender Notstand bei Hausfriedensbruch?: AG Flensburg, Urteil vom 7. November 2022 - 440 Cs 107 Js 7252/22- juris; nicht rechtskrâftig’ (2023) (3) Juristische Rundschau 136-147. google scholar
Zieschang F, Leipziger Kommentar Strafgesetzbuch: StGB, Band 3: §§ 32-37 (13. Baskı, De Gruyter 2019). google scholar
Zieschang, F, Die Gefâhrdungsdelikte (1. Baskı, Duncker&Humblot 1998). google scholar
Zimmermann T, Griesar F, ‘Die Strafbarkeit von StraBenblockaden durch Klimaaktivisten gem. § 240 StGB’ (2023) 5 Juristische Schulung 401-407. google scholar
Last Generation’un İklim İsyanı, https://www.noemamag.com/the-last-generations-climate-rebellion/ google scholar
Londra’da binlerce çevreciden 5 köprüde sivil itaatsizlik eylemi, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46247600, Erişim tarihi: 26.01.2024. google scholar
Ende Gelânde fosil geri dönüşüne karşı kitlesel direnişi duyurdu, https://www.ende-gelaende.org/en/press-release/press-release-on-17-10-2022/, Erişim tarihi: 26.01.2024. google scholar
Yaşam için sivil itaatsizlik: Yokoluş İsyanı, https://aposto.com/s/yasam- icin- sivil- itaatsizlik- yokolus- isyani, Erişim tarihi: 26.01.2024. google scholar
https://www.dailymail.co.uk/news/article-11999669/Just-Stop-Oil-protesters-scaled-bridge-Dartford-Crossing-bridge-caused-gridlock-jailed. html, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.merkur.de/welt/teerminator-letzte-generation-klimaaktivist-spott-asphalt-kleber-91971752.html, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.aljazeera.com/news/2024/1/28/climate-activists-throw-soup-at-the-mona-lisa-in-paris-amid-farm-protests, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.sueddeutsche.de/muenchen/klimaaktivisten-festkleben-bmw-welt-scientist-rebellion-muenchen-1.5684017, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.wfae.org/energy-environment/2022-11-10/climate-activists-chain-themselves-to-entries-at-charlotte-private-jet-terminal, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.dus.com/de-de/konzern/presse/medieninformationen/klimaaktivisten-auf-dem-rollfeld, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.mopo.de/hamburg/klima-kleber-in-der-elphi-ueber-dieses-foto-lacht-das-netz/, Erişim tarihi: 29.01.2024. https://www.gesetze-im-internet.de/gg/BJNR000010949.html, Erişim tarihi: 06.03.2024. google scholar
https://www.gesetze-im-internet.de/gg/BJNR000010949.html, Erişim tarihi: 05.03.2024 google scholar
https://lobsterboatblockade.org; https://www.nytimes.com/2014/09/09/us/charges-dropped-against-climate-activists.html, Erişim tarihi: 01.02.2024 google scholar
https://www.theguardian.com/environment/2014/sep/22/flood-wall-street-protest-arrest-police-climate-change-new-york, Erişim tarihi: 01.02.2024. google scholar
https://www.gesetze-im-internet.de/stgb, Erişim tarihi: 05.03.2024. google scholar
Jana Wolf, “Klimaschutz als rechtfertigender Notstand”, https://verfassungsblog.de/klimaschutz-als-rechtfertigender-notstand/, Erişim tarihi:11.02.2024. google scholar

İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 2, 112 - 132, 31.12.2024

Ezgi Çırak Karalı

https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1481135

Öz

İklim değişikliği ve küresel ısınmanın olumsuz etkilerine kamuoyunun dikkatini çekmek ve resmi karar organlarını harekete geçirmek amacıyla, iklim protestocularının yaratıcı ancak hukuka aykırı eylemleri son zamanlarda dikkat çekici hale gelmeye başlamıştır. Protestocuların fosil yakıtların zararlarına dikkat çekmek için şehrin ana yollarının trafiğe kapatması, caddelerde oturma eylemleri yapması hatta eylemcilerin kendilerini yola yapıştırmaları, müzelerdeki paha biçilemez eserlere çorba fırlatmaları, bir senfoni konseri sırasında ellerini orkestra şefinin masasına yapıştırmaları gibi eylemleri ne kadar dikkat çekici olsa da suç oluşturacak niteliktedir. Nitekim protestocular bu eylemlerinden dolayı ceza davaları ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu ceza davalarında protestocular, çevreye karşı gerçekleşecek ağır ve muhakkak bir tehlikeyi önleme amacıyla orantılı bir saldırı gerçekleştirdiklerini iddia ederek, eylemlerinin zorunluluk hali kapsamında kabul edilmesi gerektiği yönünde savunma yapmaktadırlar. Bu çalışmada protestocuların bu argümanlarının lehine ve aleyhine olan görüşler incelenmiş; ABD, Almanya ve İsviçre mahkemelerinde verilen kararlar değerlendirilmiş ve nihayetinde protestocuların cezalandırılıp cezalandırılmamasına ilişkin genel değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zorunluluk hali, iklim savunması, iklim değişikliği

Kaynakça

Abbey E, ‘One Life at a Time, Please’ (1. Baskı, Henry Holt and Co 1988). google scholar
Anastasopoulou I, Deliktstypen zum Schutz kollektiver Rechtsgüter (1. Baskı, Beck 2005). google scholar
Artuk, M E, Gökcen, A Ceza Hukuku Genel Hükümler (17. Baskı, Adalet Yayınevi 2023). google scholar
Arzt G, ‘Kleiner Notstand bei kleiner Kri-minalitât?’ in Andreas Donatsch/Niklaus Schmid (Ed) Strafrecht und Öffentlichkeit, Festschrift fur Jörg Rehberg zum 65. Geburtstag (Schulthess Juristische Medien 1996). google scholar
Baumann U W, Wolfgang M, Jörg E, Strafrecht Allgemeiner Teil (13. Baskı, Gieseking Verlag, 2021). google scholar
Bekar E, Türk ve Amerikan Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (1. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2013). google scholar
Bennett C, Brownlee K, ‘Punishment and Civil Disobedience’ in Scheuerman (Ed.), The Cambridge Companion to Civil Disobedience (Cambridge University Press 2022). google scholar
Bönte M, ‘Ziviler Ungehorsam im Klimanotstand. Onlinezeitschrift fur höchstrichterlich’ (2021) 22(4) Rechtsprechung zum Strafrecht 164-177. google scholar
Brogan M, ‘The necessity defence and anthropogenic global warming protests: The times they are a-changin’ (2021) 46(4) Alternative Law Journal, 268-274. google scholar
Brownlee K, Conscience and Conviction: The Case for Civil Disobedience (Oxford University Press 2012). google scholar
Busche D, ‘Verfassungsrechtliche Vorgaben fur die strafrechtliche Bewertung der Sitzblockaden von Klimaaktivisten’ (2023) (4) KlimR 103-107. google scholar
Centel N, Zafer H, Yenerer Çakmut Ö, Türk Ceza Hukukuna Giriş (12. Baskı, Beta Yayınları, 2023). google scholar
Coca-Vila I, ‘Punishing the Last Citizens? On the Climate Necessity Defence’ (2023) 29(3) Res Publica 1-14. google scholar
Cohan J A, ‘Civil Disobedience and the Necessity Defense’ (2007) 6(1) The University of New Hampshire Law Review 111-175. google scholar
Demirbaş T, Ceza Hukuku Genel Hükümler (18. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Dönmezer S, Erman S, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım C.II (15. Baskı, Der Yayınları, 2021). google scholar
Dressler J, Michales, A C Understanding Criminal Procedure Volume 1: Investigation (5. Baskı LexisNexis 2010). google scholar
Dülger M V, Ceza Hukuku Genel Hükümler (2. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Dworkin R, Taking Rights Seriously (1. Baskı, Bloomsbury Publishing 2013). google scholar
Eidam L, ‘Klimaschutz und ziviler Ungehorsam’ (2023) 6 JuristenZeitung 224-230. google scholar
Erb V, Schafer J, Münchener Kommentar zum StGB (3. Baskı, Beck 2018). google scholar
Fischer T, ‘Thomas Fischer’e Bir Soru: Yolları Kapatan (Bloke Eden) İklim Protestocuları Cezalandırılabilir mi?’ Çev. Yener Ünver (2022) 11(23) Hukuk Köprüsü, 43-46. google scholar
Garcia-Gibson F, ‘Undemocratic Climate Protests”’ (2022) 39 (1) Journal of Applied Philosophy 162-179. google scholar
Greenawalt K, Conficts of Law and Morality (1. Baskı, Oxford University Press 1987). google scholar
Greisner D, ‘Der Zweck heiligt die Mittel! - Notstandsrechtfertigung des tierschutzmotivierten Betretens von Tierstâllen’ (2019) 166(3)205-219. google scholar
Hafızoğulları Z, ‘Turk Ceza Hukuku Sisteminde Zaruret Hali ve Üçuncu Kisiyi Kurtarma’ (1971) 28(1-4) Ankara Hukuk Fakultesi Dergisi 91, 91-132. google scholar
Hecker B, ‘Nothilfe und Notstand Eindringen in eine Tierzuchtanlage zu dem Zweck, Missstânde zu dokumentieren, Juristische Schulung’ (2018) (1) 83-85. google scholar
Hefendehl R, Kollektive Rechtsgüter im Strafrecht (1. Baskı, Heymann 2002). google scholar
Holger M, Renzikowski J, Strafgesetzbuch (2. Baskı, Beck Verlag 2020). google scholar
Hotz D, ‘OLG Naumburg: Tierwohl als notstandsfâhiges Rechtsgut’ (2018) (28) NJW 2064-2066. google scholar
Hörnle T, ‘Comparative Assessment of Sentencing Laws, Practices, Trends’ in (ed)Darryl K. Brown, Jenia Iontcheva Turner, Bettina Weisse, The Oxford Handbook of Criminal Process, (Oxford University Press 2019). google scholar
Johnson P E, Criminal Law Cases Materials and Text (7. Baskı, American Casebook Series, West Group 2002). google scholar
Kan Ç, Türk Ceza Hukukunda Zorunluluk Hali (1. Baskı, Yetkin Yayıncılık 2018). google scholar
Kangal Z T., Ceza Hukukunda Zorunluluk Durumu (1. Baskı Seçkin Yayıncılık 2010). google scholar
Keller A, Zetsche T, Hausfriedensbruch: Rechtfertigung des Eindringens in eine Tierzuchtanlage zur Aufdeckung von VerstöBen gegen Tierschutzrecht, Strafverteidiger (StV) (2018) 335-339. google scholar
Kindhâuser U, Neumann U, Paeffgen H, Saliger F, Strafgesetzbuch (6. Baskı, Nomos 2023). google scholar
Koca M, Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (16. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Kühl K, Strafrecht, Allgemeiner Teil (8. Baskı, Verlag Vahlen 2017). google scholar
Külçür E İ, Kriminoloji ve Ceza Hukuku Boyutuyla Çevreci Terörizm (1. Baskı, Hukuk Akademisi Yayınları 2020). google scholar
Leitmeier L, ‘Ziviler Ungehorsam und autoritârer Legalismus?’ (2023) 3 Onlinezeitschrift für Höchstrichterliche Rechtsprechung zum Strafrecht 70-73. google scholar
Leslie A, Criminal Procedure, Quick Review Series (2. Baskı, West Publish 2013). google scholar
Locke J, Hükümet Üzerine Birinci İnceleme (1. Baskı İmaj Yayıncılık 2016). google scholar
Long L N, ‘The Climate Necessity Defense: Proof and Judicial Error in Climate Protest Cases’, (2018) 38 Stanford Environmental Law Journal 57-115. google scholar
Martin S, ‘The Radical Necessity Defense’, (2005)73 (4) University of Cincinnati Law Review 73 (4) 1527-1607. google scholar
Norrie A, Crime, Reason and History: A Critical Introduction to Criminal Law (3. Baskı Cambridge University Press 2014). google scholar
Önder A, Ceza Hukuku Genel Hukumler C.II-III (1. Baskı, Filiz Yayınevi, 1992). google scholar
ÖnokRM ve Önay I, ‘Hukuk Düzeninin Birliği İlkesi Çerçevesinde Zorunluluk Hâlinin Hukukî Niteliği’ (2019) 77(2) İstanbul Hukuk Mecmuası 847-895. google scholar
Özbek V Ö, Doğan K, ‘Zorunluluk Halinin (TCK md.25/2) Hukuki Niteliği’ (2007) 9(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 195-222. google scholar
Özbek V, Doğan K, Bacaksız P, Meraklı S ve Başbüyük İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2003). google scholar
Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (19. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2023). google scholar
Öztürk B, Erdem M R, Önok R. M, Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku - TCK Değişikliklerine Göre Yenilenmiş (23. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2023). google scholar
Payer A, ‘Klimawandel als strafrechtlicher Notstand Zugleich Besprechung des Urteils des Bezirksgerichts Lausanne PE19.000742/PCL/llb vom 13. Januar 2020’ (2020) Die juristische Open-Access-Zeitschrift 227-239. google scholar
Piggot G, ‘The Influence of Social Movements on Policies that Constrain Fossil Fuel Supply’ (2018) 18 (7) Climate Policy 942-54. google scholar
Rawls J, Bir Adalet Teorisi (1. Baskı, Phoenix Yayıncılık 2017). google scholar
Reichert-Hammer H, Politische Fernziele und Unrecht. Ein Beitrag zur Lehre von der Strafrechtswidrigkeit unter besonderer Berücksichtigung der Verwerflichkeitsklausel des § 240 abs. 2 StGB (1. Baskı, Duncker & Humblot 1991). google scholar
Roxin C, Greco L, Strafrecht Strafrecht Allgemeiner Teil I (5. Baskı, Beck 2020). google scholar
Roxin, C ‘Strafrechtliche Bemerkungen zum zivilen Ungehorsam’ in (ed.) Albrecht Heymann, Festschrift für Horst Schüler-Springorum : zum 65. Geburtstag (Heymann 1993). google scholar
Rönnau T, ‘Grundwissen - Strafrecht: Klimaaktivismus und ziviler Ungehorsam’ (2023) 2 Juristische Schulung 112-115. google scholar
Schmidt F L, ‘Der „Klimanotstand“ als rechtfertigender Notstand?’ (2023) (1) Klima und Recht 16-20. google scholar
Schönke A, Schröder H, Strafgesetzbuch (29. Baskı, Beck 2014). google scholar
Smith W, Civil Disobedience and Deliberative Democracy (1. Baskı, 2013 Routledge). google scholar
Soyaslan D, Ceza Hukuku Genel Hükümler (10. Baskı, Yetkin Yayıncılık 2022). google scholar
Stephan M, Chenoweth E, ‘Why Civil Resistance Works: The Strategic Nonviolent Conflict’ (2008) 33 (1) International Security 7-25. google scholar
Stucki S, ‘In defence of green civil disobedience: Judicial courage in the face of climate crisis and state inaction’ (2020) VerfBlog, 2020/10/30. google scholar
Thorburn M, ‘Two Conceptions of Equality Before the (Criminal) Law’ in François Tanguay-Renaud and James Stribopoulos (eds), Rethinking Criminal Law Theory (Oxford: Hart Publishings 2012). google scholar
Ünver Y, ‘YTCK’da Kusurluluk’ (2006) 59(1) CHD, 37-73. google scholar
Walker W D,‘İklim Aktivistleri - “Son Jenerasyon”’Çev. Gökhan Aykut, (2023) 5(1) TAÜHFD, 479-496. google scholar
Wessels J, Beulke W, Satzger H, Strafrecht Allgemeiner Teil (51. Baskı, C.F. Müller 2021). google scholar
Yerdelen E, Ceza Muhakemesinde Hükmün Gerekçesi (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2015). google scholar
Zieschang F, ‘Klimaschutz als rechtfertigender Notstand bei Hausfriedensbruch?: AG Flensburg, Urteil vom 7. November 2022 - 440 Cs 107 Js 7252/22- juris; nicht rechtskrâftig’ (2023) (3) Juristische Rundschau 136-147. google scholar
Zieschang F, Leipziger Kommentar Strafgesetzbuch: StGB, Band 3: §§ 32-37 (13. Baskı, De Gruyter 2019). google scholar
Zieschang, F, Die Gefâhrdungsdelikte (1. Baskı, Duncker&Humblot 1998). google scholar
Zimmermann T, Griesar F, ‘Die Strafbarkeit von StraBenblockaden durch Klimaaktivisten gem. § 240 StGB’ (2023) 5 Juristische Schulung 401-407. google scholar
Last Generation’un İklim İsyanı, https://www.noemamag.com/the-last-generations-climate-rebellion/ google scholar
Londra’da binlerce çevreciden 5 köprüde sivil itaatsizlik eylemi, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46247600, Erişim tarihi: 26.01.2024. google scholar
Ende Gelânde fosil geri dönüşüne karşı kitlesel direnişi duyurdu, https://www.ende-gelaende.org/en/press-release/press-release-on-17-10-2022/, Erişim tarihi: 26.01.2024. google scholar
Yaşam için sivil itaatsizlik: Yokoluş İsyanı, https://aposto.com/s/yasam- icin- sivil- itaatsizlik- yokolus- isyani, Erişim tarihi: 26.01.2024. google scholar
https://www.dailymail.co.uk/news/article-11999669/Just-Stop-Oil-protesters-scaled-bridge-Dartford-Crossing-bridge-caused-gridlock-jailed. html, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.merkur.de/welt/teerminator-letzte-generation-klimaaktivist-spott-asphalt-kleber-91971752.html, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.aljazeera.com/news/2024/1/28/climate-activists-throw-soup-at-the-mona-lisa-in-paris-amid-farm-protests, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.sueddeutsche.de/muenchen/klimaaktivisten-festkleben-bmw-welt-scientist-rebellion-muenchen-1.5684017, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.wfae.org/energy-environment/2022-11-10/climate-activists-chain-themselves-to-entries-at-charlotte-private-jet-terminal, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.dus.com/de-de/konzern/presse/medieninformationen/klimaaktivisten-auf-dem-rollfeld, Erişim tarihi: 29.01.2024. google scholar
https://www.mopo.de/hamburg/klima-kleber-in-der-elphi-ueber-dieses-foto-lacht-das-netz/, Erişim tarihi: 29.01.2024. https://www.gesetze-im-internet.de/gg/BJNR000010949.html, Erişim tarihi: 06.03.2024. google scholar
https://www.gesetze-im-internet.de/gg/BJNR000010949.html, Erişim tarihi: 05.03.2024 google scholar
https://lobsterboatblockade.org; https://www.nytimes.com/2014/09/09/us/charges-dropped-against-climate-activists.html, Erişim tarihi: 01.02.2024 google scholar
https://www.theguardian.com/environment/2014/sep/22/flood-wall-street-protest-arrest-police-climate-change-new-york, Erişim tarihi: 01.02.2024. google scholar
https://www.gesetze-im-internet.de/stgb, Erişim tarihi: 05.03.2024. google scholar
Jana Wolf, “Klimaschutz als rechtfertigender Notstand”, https://verfassungsblog.de/klimaschutz-als-rechtfertigender-notstand/, Erişim tarihi:11.02.2024. google scholar

Toplam 89 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Çevresel Suç, Mahkemeler ve Cezanın Belirlenmesi
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Ezgi Çırak Karalı 0000-0003-0342-7504
Yayımlanma Tarihi	31 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi	9 Mayıs 2024
Kabul Tarihi	18 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2024 Cilt: 12 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA	Çırak Karalı, E. (2024). İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme. Ceza Hukuku Ve Kriminoloji Dergisi, 12(2), 112-132. https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1481135
AMA	Çırak Karalı E. İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi. Aralık 2024;12(2):112-132. doi:10.26650/JPLC2024-1481135
Chicago	Çırak Karalı, Ezgi. “İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya Ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme”. Ceza Hukuku Ve Kriminoloji Dergisi 12, sy. 2 (Aralık 2024): 112-32. https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1481135.
EndNote	Çırak Karalı E (01 Aralık 2024) İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 12 2 112–132.
IEEE	E. Çırak Karalı, “İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme”, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, c. 12, sy. 2, ss. 112–132, 2024, doi: 10.26650/JPLC2024-1481135.
ISNAD	Çırak Karalı, Ezgi. “İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya Ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme”. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi 12/2 (Aralık 2024), 112-132. https://doi.org/10.26650/JPLC2024-1481135.
JAMA	Çırak Karalı E. İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi. 2024;12:112–132.
MLA	Çırak Karalı, Ezgi. “İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya Ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme”. Ceza Hukuku Ve Kriminoloji Dergisi, c. 12, sy. 2, 2024, ss. 112-3, doi:10.26650/JPLC2024-1481135.
Vancouver	Çırak Karalı E. İklim Savunması Zorunluluk Hali Kapsamında Değerlendirilebilir mi?: ABD, Almanya ve İsviçre Mahkemelerinin Kararları Işığında Bir Değerlendirme. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi. 2024;12(2):112-3.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin