TİP 1 DİYABETTE NKT HÜCRELERİNİN ROLÜ

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 25 - 33, 16.06.2011

G. Erşahin S. Bilgiç E. Aktaş F. Salman G. Deniz

Öz

Periferik kan NKT hücre seviyeleri, sitokin profili ve sitotoksik aktiviteyi incelediğimiz çalışmamızda, tip 1 diyabetin
farklı dönemlerindeki hasta grupları ve non-diyabetik gruplarda NKT hücrelerinin sayı ve fonksiyon açısından
özellikleri incelenerek bu hücre grubunun tip 1 diyabet patogenezindeki olası rolü araştırılmıştır. Tip 1 diyabet teşhis
süresi 1 ay-1 yıl olan grup (Grup 1, n:5, yaş ortalaması: 31±7), teşhis süresi 1 yılın üstünde olan grup (Grup 2, n:4,
yaş ortalaması: 22±8), tip 1 diyabetiklerin 1. derece non-diyabetik akrabası olan grup (Grup 3, n:7, yaş ortalaması:
30±9) sağlıklı kontrol grubu (Grup 4, n:5, yaş ortalaması: 25±5) ile karşılaştınlmıştır. Flow sitometri yöntemiyle
Va24 düzeyleri incelendiğinde, Grup 1, Grup 2, Grup 3'te Va24 düzeyleri kontrol grubuna göre anlamlı derecede
düşük bulunmuştur (sırasıyla; p < 0.001, p < 0.01 ve p < 0.05,). CD161 düzeyleri bakımından Grup 1, Grup 2 ve Grup
3, kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük saptanmıştır (p < 0.001). Hücre içi IFN-y düzeyleri Grup 1, Grup 2
ve Grup 3'te kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük bulunmuş (p < 0.001), ayrıca CD161 ekspresyonu ile hücre
içi IFN-y seviyeleri arasında güçlü bir korelasyon saptanmıştır (r=0.78). Grup 1, Grup 2 ve Grup 3'te sitotoksik
aktivite kontrol grubuna göre anlamlı derecede düşük olarak bulunmuştur (p < 0.001, p < 0.01, p < 0.05, sırasıyla). Hücre
içi IFN-y seviyeleri ve CD161 ekspresyonu, sitotoksite değerleri ile karşılaştınidığmda, anlamlı korelasyon saptanmıştır
(r=0.76). CD161 ekspresyonu düşüşüne bağlı olarak gruplardaki IFN-y düzeyindeki azalış, NK ve NKT hücrelerindeki
sitotoksik aktivite ile tip 1 diyabetin tanı süresi arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktadır. Tip 1 diyabetlilerin birinci
derece akrabalarında kontrol grubuna göre düşük olarak saptanan NKT hücre sayı ve fonksiyonları, bu hücrelerin
hastalığın preklinik süreçte etkin bir rolü olduğunu düşündürmektedir.

Kaynakça

• Ou D, Metzger D, Wang X, Pozzilli P, Tingle A. (3-Cell Antigen-Specific CD56+ NKT Cells From Type 1 Diabetic Patients: Autoaggressive Effector T Cells Damage Human CD56+ P Cells by HLA-Restricted and Non-HLA-Restricted Pathways. Human Immunology 2002; 63:256-270.
• Lee M , Chang I , Kim S. Death effectors of P-cell apoptosis in type 1 diabetes. Molecular Genetics and Metabolism 2004; 82-89
• French A, Yokohama W. Natural Killer Cells and Autoimmunity. Arthritis Res Ther 2004; 6:8-14.
• Poulton L, Baxter A. Clinical application of NKT cell assays to the prediction of type 1 diabetes. Diabetes Metab Res Rev 2001; 17:429-435.
• Hammond K, Kronenberg M . Natural killer T cells: natural or unnatural regulators of autoimmunity. Current Opinion in Immunology 2003; 15:683-689.
• Falcone M , Sarvetnick N . Cytokines that Regulate Autoimmune Responses. Current Opinion in Immunology 1999; 11:670-676.
• Kawasaki E, Abiru N, Eguchi K. Prevention of type 1 diabetes: from the view point of P cell damage. Diabetes Research and Clinical Practice 2004; 27-32.
• Hammer J, Sturniolo T, Sinigoglia F. HLA klas I I peptide binding specificity and autoimmunity. Advanced in Immunology 1997; 66:67-100.
• Sharif S, Arreaza G, Zucker P, Delovitch T. Regulatory Natural Killer T cells Protect against Spontaneous and Recurrent Type 1 Diabetes. Ann. N. Y. Acad. Sci 2002; 958:77-88.
• Beyan H, Buckley L. R, Yousaf N , Londei M , Leslie R. D. G. A role for innate immunity in type 1 diabetes. Diabetes Metab Res Rev 2003; 19:89-100.
• Sharif S, Arreaza G, Zucker P, M i Q,Delovitch T. Regulation of autoimmune disease by natural killer T cells. J Mol Med 2002; 80:290-300.
• Tip 1 Diyabet Patogenezi, Klinik Özellikleri ve İzleme Ölçütleri, Diabetes Mellitus 2000: Prof. Dr. Candeğer Yılmaz Prof. Dr. M . Temel Yılmaz Prof. Dr. Şazi Imamoğlu. Gri Tasarım, İstanbul, 2000; 30-31.
• Botazzo GF, Florin Christensen A, Doniach D. Isletcell antibodies in diabetes mellitus with autoimmune poliendocrine deficiency. Lancet 1974; 1100-1103.
• Srikanta S, Gonda OM, Rabizadch D, Socldner JS, Eisenbarth ES. First degree relatives of patients with Type-1 diabetes mellitus islet antibodies and abnormal insulin secretion. N Engl J Med 1985; 313:461-464.
• Daw K, Powers AC. Two distinct glutamic acid decarboxylase auto-antibody specificities in IDDM target different epitopes. Diabetes 1995; 44:216-220.
• Yu I , Gianani R, Eisenbarth GS. Quantitation of glutamic acid decarboxylase autoantibody levels prospectively evaluated relatives of patients with type 1 diabetes. Diabetes 1995; 38:1353-1357.
• Roll U, Ziegler AG. Combined antibody screening for improved prediction of IDDM-modern strategies. Exp Cli n Endocrinol Diabetes 1997; 105:1-4.
• Deniz G. Katil Inhibitor ve Aktivatör Reseptörler: Deniz G, Direskeneli SG (editörler), immünolojide GelişmelerIV. Erka Matbaa, İstanbul, 2004; 83-92.
• De Block, De Leeuw IH, Roman RP, Winnock F, Van Gaal LF. Gastric parietal cell antibodies are associated with glutamic acid decarboxylase-65 antibodies and HLADQA1 * 0501-DQB1*0301 haplotype in Type 1 diabetes mellitus. Belgian Diabetes Registry. Diab Med 2000; 17:618-622.
• Sera Y, Kawasaki E, Agabeyru N, Nagataki S, Matsuura N , Eguchi K. Autoantibodies to multiple islet autoantigens in patients with abrupt onset Type 1 diabetes and diabetes diagnosed with urinary glucose screening. J Autoimmun 1999; 13:257-265.
• Wilson SB, Kent SC, Patton KT, Orban T, Jackson RA, Exley M , Porcelli S, Schatz DA, Atkinson MA, Balb SP, Strominger JL, Hafler DA. Extreme Thl bias of invariant Vcc24JccQ T cells in type 1 diabetes 1998; Nature 391:117-181.
• Kukreja A, Cost G, Marker J, Zhang C, Sun Z, Lin-Su K, Ten S, Sanz M , Exley M , Wilson B, Porcelli S. Multiple immuno-regulatory defects in type 1 diabetes. J. Clin. Invest. 2002; 109:11-140.
• Peter T L, Amy Putnam, Kamel Benlagha, Luc Teyton, Peter A Gottlieb and Albert Bendelac. Testing the NKT cell hypothesis of human IDDM pathogenesis. J. Clin. Invest. 2002; 110:793-800.