OSMANLI MACARİSTANl'NDA CAMİYE ÇEVRİLEN KİLİSELER

Yıl 2014, Sayı: 25, 55 - 78, 12.12.2014

Balazs Sudar

Öz

Osmanlı İmparatorluğu, 16. yüzyılın ortasında Macar krallığının üçte birinden fazlasını fethetmişti. Ele geçirilen bölgelere yerleşenler çoğunlukla Müslüman askerler ve aileleri olduğu halde, Macar diyarlarının yerli halkı Hıristiyan inancına bağlı kalmayı sürdürdü. Sayıları takriben 100-200.000 kişiyi bulan Müslüman ahalinin ibadethanelere ihtiyacı vardı. Bu ihtiyaç, evvel emirde çoğu kez mevcut kiliselerin camiye dönüştürülmesiyle karşılanırken sonraları özel vakıflarca desteklenen yeni camiler inşa edildi. Baştan cami inşa etmek için gereken zaman ve maddi kaynakların fazlalığı, görünüşe göre, eldeki kiliselerin camiye tahvil edilmesini teşvik ediyordu. Ne var ki, camiye dönüştürülen Hıristiyan ibadethaneleri, Osmanlıların sanatsal zevklerine hitap etmediği gibi, fatihlerin temsil ihtiyacını da karşılayamıyordu. Osmanlılar, yeni kiliseler kurulmasına sınırlama getirmekle beraber mevcut kiliselerin Müslüman ibadethanelerine dönüştürülmesinin yolunu açmışlardı. Macar topraklarında aslen kilise olduğu halde camiye dönüştürülen yaklaşık altmış yapının izleri tarihi kaynaklardan izlenebilmektedir. Bu sayının biraz daha fazla olması gerektiği açık olsa da, toplam sayının yüzün üzerine çıkmış olması ihtimal dışıdır. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı İmparatorluğu, Macaristan, cami, kilise, şehir tarihi

Kaynakça

• DILLICH, Wilhelm, Ungarische Chronica, Kassel, 1600 (OSzK, App. H. 654.). EVLIYA ÇELEBI B. DERVIŞ MEHEMMED ZILLi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat 307 Yazmasının Transkripsiyonu-Dizini, 5. Kitap, haz. Yüce Dağlı-Seyit Ali Kahraman-lbrahim Sezgin, İstanbul, 2001. EVLIYA ÇELEBI B. DERVIŞ MEHEMMED ZILLi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan 1457 Numaralı Yazmanın Transkripsiyonu Dizini, 6. Kitap, haz. Seyyid Ali Kahraman-Yücel Dağlı, İstanbul, 2002.