IV. Murad Döneminde Bir Fransız Seyyahın Maceraları

Yıl 2016, Sayı: 30, 153 - 156, 31.12.2016

Mehmet Yılmaz Akbulut

Öz

Osmanlı Devleti’ni çeşitli vesilelerle ziyaret edip ülkelerine geri döndüklerinde muayyen bir okuyucu kitlesini hedef alarak kaleme alınmış Avrupalı seyyahların metinleri, modern Osmanlı tarihçileri için özenle değerlendirilmesi gereken birincil kaynaklardır. 1970lerden başlayarak günümüze kadar devam eden oryantalizm eleştirileri, özellikle 19. yüzyıl Avrupalı gözlemcilerin “Şark” hakkında yanıltıcı ve yanlış bilgiler verdiklerini, zihniyet dünyalarını ve siyasi hedeflerini gözlem metinlerine yansıttıklarını ortaya koydu. Bu eleştirel yaklaşım, 19. yüzyıl öncesi gözlem metinleri ele alınırken de unutulmamalı, aktif olarak araştırıcının zihninde bulunmalıdır. İncelemeye konu ettiğimiz Fransız Sör Du Loir’e ait 1654 tarihli seyahatname, Avrupa-merkezciliğin henüz çok yaygın bir zihniyet halini alamadığı ancak Avrupalıların dünya üzerinde yaygınlık ve etkinliklerini arttırdığı bir dönemde kaleme alınmış olmasından dolayı önemli bir eserdir. Bu önemi Osmanlı tarihçileri için oluşturan husus, 17. asırda bir Fransızın Osmanlı Devleti’ni nasıl gördüğünü anlamak, belki yerel kaynaklarda bulunması imkânsız olan unsurları kolaylıkla bulabilmektir. Genel okuyucu ve Osmanlı tarihi dışında tarihi alanlara merak duyanlar için bu eser, hem başarılı bir seyahat-gözlem eseri olduğu hem de modern tarih, coğrafya, antropoloji gibi bilimlerin ortaya çıkışından önce kaleme alındığı için bu alanlara bir manada öncülük eden yaklaşımları gözleme fırsatı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Clausier du Loir, Du Loir Seyahatnamesi, IV. Murad Dönemi

Kaynakça

• Clausier du Loir, Du Loir Seyahatnamesi, IV. Murad Döneminde Bir Fransız Seyyahın Maceraları, Çev. Mustafa Daş, Istanbul: Yeditepe Yayınları, 2018, 256 s.