RUSYA-TÜRKIYE SINIR KAVRAMI (1696-1829)

Yıl 2017, Sayı: 31, 11 - 21, 30.06.2017

Mahir Aydın

Öz

Türk-Rus ilişkilerinin genel çizgisi, Moskova Knezliği’nin Çarlık Rusya oluşu ve yeni topraklar kazanarak gelişmesi ile doğru orantılıdır. Türkler için; başlangıçta uzaktan algılanan bu gelişim, daha sonra sınır dokunuşuna varan ve sonrasında, onu da aşan dönemlerden geçer. Bu dönemler, dört ayrı süreçtir. Bunlar, iki imparatorluk arasındaki sınırın, doğrudan yapısal özelliğini de oluşturur. Bunlar: a) Uzaklık Süreci (1473), b) Uyarı Süreci (1615), c) Çatlama Süreci (1696) ve d) Dağılma Süreci (1768)’dir. Bunların son ikisi, Rusya ile doğrudan ilgilidir. Ancak, gerek konuya giriş özelliğinde olması ve gerekse sonraki dönemleri etkileri açısından, ilk iki sürece de değinmek istiyoruz.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Türkiye

The Notion of a Border Between Russia And Turkey

Öz

After the creation and expansion of Imperial Russia, the relationship between Turks and Russians increased in parallel. Although Turks did not take into account Russia’s development, the Russian Empire was the predominant power in the region. The evolution of the relationship between Romanov Russia and the Ottoman Empire can be categorized in four steps. 1) Stability (1473). 2) Awakening (1615). 3) Conflict (1696). 4) Disintegration (1768). The last two of these steps are directly related to Imperial Russia’s behavior. However, the first two steps have also been evaluated because those two steps help us to comprehend the latter events.

Anahtar Kelimeler

Russia, Turkey

Kaynakça

• Arşiv Kaynakları
• Vidin Sicil Defteri, nr. 37.
• Kitap ve Makaleler
• Ahmed Cavid, Hadika-i Vekayi, (haz. Adnan Baycar), Ankara 1998, s. 120.
• Beydilli, Kemal, “Karadeniz’in Kapalılığı Karşısında Avrupa Küçük Devletleri ve Miri Ticaret Teşebbüsü”, Belleten (1991), LV/214, s. 687-755.
• Cabi Ömer Efendi, Cabi Tarihi, (haz. Mehmet Ali Beyhan), Ankara 2003, s. 122. Cevdet Paşa, Tarih, İstanbul 1309, C. III, s. 125.
• Demir, Uğur, “Muhayyel Bir Kırım Tarihçisi Kefevi İbrahim Efendi ve Humbaracı Ahmed Paşa’nın Rusya’ya Dair Raporu”, Türkiyat Mecmuası, C. XXIV, s. 31.
• Evliya Çelebi, Seyahatname, (haz. Komisyon), İstanbul 2003, C. VII, s. 200.
• Giese, Friedrich, Die Altosmanischen Anonymen Chroniken Text, Breslau 1922, I, 177.
• Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Ankara 1987, s. 253.
• Pritsak, Omeljan, “İlk Türk-Ukrayna İttifakı (1648)”, (çev. Kemal Beydilli), İlmi Araştırmalar 7, İstanbul 1999, s. 256.
• Şen, Muhammet, “Rusya’nın Kırım’ı İşgal Teşebbüsleri Karşısında Kırım Hanlığı Kuvvetlerinin Prekop Zaferi (1689)”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi (Yaz 2012), C. XII, S. 1, s. 507.
• Şirvanlı Fatih Efendi, Gülzar-ı Fütuhat, (haz. Mehmet Ali Beyhan), İstanbul 2001, s. 66. Toprak,
• Seydi Vakkas, Nuri Tarihi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi (2011), s. 465.
• Turan, Ahmet Nezihi, “Kölelik: Bahçesaray Köleleri (17. ve 18. Yüzyıllar), Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (Kış 2009), S. 48, s. 241-254.