EMPATİ BECERİSİ PSİKO EĞİTİM PROGRAMININ ÜSTÜN ZEKÂLI ERGENLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 1, 23 - 36, 20.04.2016

Pervin Nedim Bal Yıldız Bilge

Öz

Bu çalışmanın amacı  “Empati Becerisi Psiko Eğitim Programı”nın 6
ve 7. sınıf öğrencisi üstün zekâlı ergenler üzerindeki etkisini incelemektir.
Araştırma grubu Enderun Yetenekli Çocuklar Merkezi'ne devam eden ve IQ puanı
130 üzerinde olan 60 öğrenciden oluşmaktadır. Bu öğrencilere Bryant (1982)
tarafından geliştirilen ve Yüksel (2003) tarafından Türkçeye adapte edilen
Çocuklar İçin Empati Ölçeği uygulanmıştır. 
Öğrencilerden empati puanları 10'un altında olan 16 öğrenci seçilmiş ve
seçilen öğrenciler random bir şekilde deney ve kontrol grubu olarak ikiye
ayrılmıştır. Araştırmada ön-test son-test kontrol gruplu desen kullanılmıştır.
Deney grubuna hazırlanmış olan empati eğitim programı haftada bir defa bir saat
olmak üzere toplam sekiz hafta uygulanmıştır. Kontrol grubuna herhangi bir
uygulama yapılmamıştır.  Araştırmanın
verilerini analiz etmek amacıyla deney ve kontrol gruplar arası empati
puanlarının karşılaştırılması için Mann-Whitney U testi, grup içi karşılaştırma
için de Wilcoxon testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda deney
grubunda yer alan öğrencilerin kontrol grubundaki öğrencilere kıyasla empatik
beceri düzeylerinin anlamlı düzeyde arttığı görülmüştür.  Dolayısıyla uygulanan eğitim programının
üstün zekâlı ergenlerin empati becerilerini olumlu yönde etkilediği ve empati
puanlarında artışa yol açtığı söylenebilir. Bu tür çalışmaların bazı üstünlerde
gözlenen asenkronize gelişimin olumlu bir yöne çevrilerek bütün gelişim
alanlarında eşzamanlı bir gelişime yol açacağı ve bunun da üstün bireyin
yaşamsal verimini arttıracağı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

üstün zekâlı çocuklar, empati becerisi, empati eğitim programı

The Effect of Empathy Skills Pscyho Training Program On Gifted Adolescents

Öz

This study aims to examine
the effect of “Empathy Skills Psycho Training Program” on the gifted
adolescents studying in 6th and 7th grades. The sample consists of 60 students
with IQ scores of above 130 and study in Enderun Gifted Children Center.
Bryant’s Empathy Scale for Children, developed in 1982 and adapted into Turkish
by Yüksel in 2003, was administered to these students. 16 students with empathy
scores below 10 were chosen, and randomly separated into two groups as experimental
and control groups. Pretest and posttest control group design was used in the
study. Prepared Empathy Training Program was conducted on
experimental group once a week for an hour, totally eight weeks. No treatment
was given to the control group. Mann-Whitney U and Wilcoxon tests were used to analyze
the data and it was seen that empathy skill levels of the students in
experimental group have increased significantly compared to the students in control
group. So, it can be said that the applied training program affected empathy
skills of gifted adolescents positively and led to an increase in their empathy
scores. It is thought that this kind of studies will lead to equal development
in all developmental areas by converting the asynchronous development into a
positive way, which will increase the life efficiency of gifted individuals.

Anahtar Kelimeler

gifted children, empathy, empathic skill, empathy training

Kaynakça

• Ackerman, C.M. (1997). Identifying gifted adolescents using personality characteristics: Dabrowski's over-excitabilities. Roeper Review, 19.
• Akkan, H. (2012). Üstün zekâlı 6-8. sınıf öğrencilerinin iki farklı akademik ortamdaki sosyometrik statülerine göre empatik eğilimleri, yaşam doyumları ve aile yaşantıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir).
• Altınay, D. (2009). Psikodrama - 400 ısınma oyunu & yardımcı teknik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R.C., Smith, E. E., Bem, D.J., & Hilgard, E.R. (1990). Introduction to psychology. Cosmopress, Geneva: Harcourt Brace Jovanovich, Publishers (tenth Edition).
• Bailey, C. L. (2010). Over-excitabilities and sensitivities: implications of Dabrowski’s theory of positive disintegration for counseling the gifted.[Çevrim-içi: http://counselingoutfitters.com/vistas/vistas10/Article_10.pdf], Erişim tarihi: 13.10.2013.
• Barnett, M.A. (1990). Empathy and Related Response in Child. Eisenberg,N., Strayer, J., Empathy and Its Development. Cambridge University Press.
• Björkqvist, K., Österman., & K.,Kaukianen,A., (2000). Social intelligence empathy=aggression. Aggression and Violent Behavior, 5(2), 191-200.
• Castillo,R., Salguero,J.M., Fernández-Berrocal,P., & Balluerka, N. (2013). Effects of an emotional intelligence intervention on aggression and empathy among adolescents. Journal of Adolescence, 36(5), 883-892.
• Cutts, N.E., Moseley, N. (2004). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitimi, (Çev: Prof. Dr. İ. Ersevim). İstanbul: Özgür Yayınları (2. Baskı).
• Deniz, M.E., Yılmaz, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ ve stresle başa çıkma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma veRehberlik Dergisi, 3(25).
• Dökmen, Ü. (1994). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Eisenberg, S., & Delaney, D.J. (1993). Psikolojik danışma süreci. (Çev: Ören, N. ve Takkaç, M.).İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Erkan, S. ve Kaya, A. (2005). Deneysel olarak sınanmış grupla psikolojik danışma ve rehberlik programları-I. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Feshbach, N. D. (1984). Empathy, empathy training and the regulation of aggression in elementary school children. Aggression in children and youth, Springer.
• Feshbach, N.D. (1978). Studies of empathic behavior in children. Progress in experimental personality research.
• Freeman, J. (1985). The psychology of gifted children: perspectives on development and education. Chichester: Wiley.
• Gemci, H. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerine uygulanan etkili iletişim ve empatik beceri eğitiminin öğrencilerin iletişim ve empatik becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir).
• Goleman, D. (2006). Sosyal zekâ: insan ilişkilerinin yeni bilimi. (Çev: Deniztekin, O. Ç.). İstanbul: Varlık Yayınları (2. Baskı).
• Gros, R. D. (1992). Psychology: The science of mind and behavior. London: Hodder and Stoughton(second edition).
• Ivey, A.E., Ivey, M.B., & Simek-Morgan, L. (1997). Counselling and psychotherapy: A multicultural perspective. Boston: Allyn & Bacon, 4th ed.
• Jolliffe,D., & Farrington, D.P. (2011). Is low empathy related to bullying after controlling for individual and social background variables?. Journal of Adolescence, 34(1), 59-71.
• Jost, M. (2006). İleri zekâlı çocukları tespit etmek ve desteklemek. İzmir: İlya Yayınevi.
• Khilstrom, J. F., & Cantor, N. (2011). Social intelligence. (Ed. Sternberg, R.J.). Cambridge, U.K.: Cambridge Universiry Press (3rd ed.). .[Çevrim-içi: http://www.-ist-socrates.berkeley.edu, Erişim Tarihi:13.10.2013.
• Köksal, A. (2007). Üstün zekâlı çocuklarda duygusal zekâyı geliştirmeye dönük program geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, İstanbul.
• Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D. (2006). Eğitimde bireysel farklılıklar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım (2. Baskı).
• Lovecky, D. V. (1992). Exploring social and emotional aspects of giftedness in children. [Çevrim-içi: http://www.sengifted.org/archives/articles/exploring-social-and-emotional-aspects-of-giftedness-in-children#sthash.zQ0V4OxE.dpuf], Erişim Tarihi:13.10.2013.
• Lovett,B.J. & Sheffield,R.A. (2007). Affective empathy deficits in aggressive children and adolescents: A critical review. Clinical Psychology Review, Volume 27, Issue 1, Pages 1-13.
• Morganett, R.S. (2005). Yaşam becerileri: ergenler için grupla psikolojik danışm uygulamaları . (Çevirenler: Güçray,S., Kaya, A. ve Saçkes M.) Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ragland,G.R., & Saxon,B.(1985). Invitation to psychology. İllinios:Scott, Foresman and Company.
• Renzulli, J. S. (1978). "What makes giftedness? Re-examining a definition". Phi Delta Kappa, 60: pp. 180-181.
• Sdorow, L. (1990). Psychology. Dubuque, Iowa : Wm.C. Brown Publishers.
• Silverman, L.K. (1997). The construct of asynchronous development. Peabody Journal Of Education,72.
• Sortullu, C. (2011). Empati eğitim programının 12 yaş grubu erkek basketbolcularda empati becerileri ve takım birlikteliği üzerine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir).
• Şahin, M. ve Akbaba, S. (2010). İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1).
• Tillier, W. (1999). A brief overview Dabrowski's theory of positive disintegration and its relevance for the gifted. [Çevrimiçi: . http//uscrs. net/~ cgy.btillier/gifted - positivedisintegration.com] Erişim Tarihi:13.10.2013.
• Tolan, S. (1999). Dabrowski's over-excitabilities: a layman's explanation. Hoagies' Gifted Education Page. [Çevrim-içi: http://www.stephanietolan.com/dabrowskis.htm]. Erişim tarihi: 25 Ocak 2014.
• Uyaroğlu, B. (2011). Üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren ilköğretim öğrencilerinin empati becerileri ve duygusal zekâ düzeyleri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Uzun, M. (2004). Üstün yetenekli çocuklar el kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Voltan-Acar, N. (1998). Terapötik iletişim. Ankara: Onur Ofset (3. Baskı).
• Yavuz, K. E. (2009). Duygusal zekâ. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Yılmaz Y. A. (2003). Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).