ÇOCUKLARA YÖNELİK CİNSEL TACİZ VE İSTİSMARA KARŞI ÖNLEYİCİ EĞİTİM ÇALIŞMALARI

Yıl 2013, Cilt: 71 Sayı: 1, 785 - 800, 16.08.2013

Ebru Kır

Öz

İnsan topluluklarındaki en önemli değerlerden biri çocuklardır; çünkü
çocuklar geleceğin teminatı ve toplumun devamının garantisidir. Toplum içinde
bu kadar önemli bir yerde durmaları, zarar görebilecekleri etkenlerden korunmalarının
sağlanması ile haklarının korunmasını da beraberinde getirir. Bu
sebeple Birleşmiş Milletler, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’de ”çocuğun anababasının
ya da bakımını üstlenen kişinin yanında iken dahi bedensel veya zihinsel
saldırı, şiddet ve suiistimale uğramasının engellenmesini, yasal, idari,
toplumsal, eğitsel önlemler alınmasını” öngörmektedir. Lakin bu öneme ve de
devletlerin imzalamış olduğu çocuklara dair sözleşmelere rağmen, çocuklara
yönelmiş şiddet, istismar, sömürü de önemli boyutlara ulaşmakta ve gün geçtikçe artmaktadır. Çocukların, gelişim düzeyi olarak yetişkinlerden farklı beden
ve zeka seviyelerinde olmaları ve kendi süreçleri ölçüsünde bazı toplumsal,
sosyal becerileri daha yeni yeni kazanıyor olmaları bazı kişilerin onları kullanabilecekleri
veya üzerlerinde insana dair olmayan muameleleri rahatça gerçekleştirebilecekleri
bir alan oluşturmaktadır. Bu sebeplerle, çocukların ve
adolesanların (ergenlik dönemindeki gençlerin) istismar edilmesi özellikle de
cinsel yönden istismar ve taciz edilmelerinin etkileri1 tüm hayatları boyu aşılamaz
sonuçlar oluşturmaktadır. Böylelikle minik zihinlerde ve bedenlerde yıllar
boyu devam edecek büyüdüklerinde de tramvatik olayların yaşanmasına sebep
olacak durumlar açığa çıkmaktadır. Bu olguların aşılmasında, istismarla karşılaşması olası olan çocukların haklarının korunması, suçlulara yeterli cezai
yaptırım uygulanması, psikolojik desteğin sağlanması, gerektiği yerde maddi
desteğin verilmesi, gerekiyorsa aileden uzaklaştırılması gibi bir dizi önlem alınabilir. Ayrıca, bu yaşananların olumsuzlukların azaltılması için hem çocukların,
hem de ailelerin bilinçlendirilmesi gerekmektedir ki böylelikle hem mağdur
olma potansiyeldekiler korunurken, suçlu olma potansiyelinin de önüne geçilebilmesi
için adımlar atılmış olsun. Bu sebeple de önleme çalışmaları önemli bir
noktada yer almaktadır. Önleme çalışmalarında toplumun her kesiminin üzerinde
durulması gerekir. Özellikle eğitim çalışmalarıyla sadece çocukların değil,
anne-baba, eğitmen, doktor, bakıcı ve çocuklarla uğraşan uğraşmayan iş kollarının
tümünde bir hassasiyet ve de bilinç düzeyinin oluşturulması şarttır. Bu
çalışmada, sayılan sebepler nedeniyle konu “çocuklara yönelik cinsel istismarı
önleyici çalışmalar” bağlamında eğitimdeki önleyici çalışmalar olarak ele alınacaktır.

Kaynakça

• AKBAŞ, T., SANBERK İ., 2011, “Çocuklara Yönelik Cinsel Taciz ve Ko- ruyucu Eğitim”, Karahan Kitabevi
• AKDOĞAN, H., 2005, “Çocuğun Cinsel İstismarı ve Türkiye’de Çocuk Cinsel İstismarını Önlemeye Yönelik Çalışmalar”, Polis Bilimleri Dergisi
• AYKAÇ, Alper Can Çev.: “CİNSEL SUİSTİMALE VE CİNSEL İSTİSMARA KARŞI ÇOCUKLARIN KORUNMASINA DAİR AVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞ- MESİ “, Avrupa Konseyi Antlaşmalar Serisi: No. 201
• AYRAL, Fatma, 2010, Çocukların Cinsel İstismarı Suçu ve Bu Suçla Mücadele, Yalın Yayıncılık, İSTANBUL
• Barron I. G., Topping K. J., 2002, “School-based Child Sexual Abuse Prevention Programs: The evidence on effectiveness”
• Balkan Epidemiological Study on Child Abuse&Neglect, http://www. becan.eu/ (Çevrimiçi, 03.12.2010) BAYRAKTAR, Mustafa, http://www.adlitip.org/?p=28 (Çevrimiçi, 05.12.2010) 2009, “Çocuklarda Cinsel İstismar”
• BAHAR, Güve, vd., 2009, “Çocuk İstismarı ve İhmali: Bir Gözden Ge- çirme”, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4 (12)
• CANSUN, Şebnem, 2009, ”Toplumsal Cinsiyet Sorunlarının Türk Köşe Yazarlarınca Algılanış Biçimi: Yeni Şafak Gazetesi Örneği”, Ankara Üniver- sitesi, KASAUM, Fe Dergi 1 (1)
• CEYLAN, Abdullah, vd., 2009, “Van Bölgesindeki Çocuklarda Cinsel İstismar”, Van Tıp Dergisi, 16 (4), ss.131-134
• Child Welfare Information Getway http://www.childwelfare.gov/ (Çevri- miçi, 05.12.2010) Council of Europe Campaign/material_en.asp (Çevrimiçi, 25.11.2010) Europe Council of
• http://www.underwearrule.org/ (Çevrimiçi, 25.11.2010)
• Council of Europe, http://assembly.coe.int/Main.asp?link=/ Communication/ Campaign/Stop-Sexual-Violence-against-Children/default_ EN.asp (Çevrimiçi, 25.11.2010)
• Türkiye Cumhuriyeti adına TC Hükümeti 25/10/2007 tarihinde Lanzarote'de imzala
• nan “Avrupa Konseyi Çocukların Cinsel Sömürü ve İstismara Karşı Korunması Söz
• leşmesi", 25.11.2010 tarihinde meclisimizde kabul edilerek, 10.12.2010 tarihinde
• Resmi Gazetede yayınlanan 6084 numaralı kanun ile uygulanmasına başlanmıştır.
• ÇEÇEN, A.Rezan, 2007, “Çocuk Cinsel İstismarı: Sıklığı, Etkileri ve Okul Temelli Önleme Yolları”, Uluslarası İnsan Bilimleri Dergisi, 4
• ESEN, Dinçel, 2006, “Ergenlik Dönemi Gelişim Dönemleri ve Psi- kolojik Problemler”, Ankara Üniversitesi
• FINKELHORD, D. BARON L., 1986, High Risk Children, Sage Pub.
• GÖKER, Zeynep, vd., 2009, “Cinsel İstismar Suçlusu Olarak Çocuk ve Ergenler: Olgu Serisi”, Kandil 12,
• KARA, Bülent, BİÇER, Ümit, GÖKALP, Ayşe Sevim, 2004, “Çocuk İstis- marı”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 47
• KONANÇ, Esin, “Türk Hukuk Sisteminde Çocuk İstismarı ve İhmali” KRİMİNOLOJİ,
• http://www.kriminoloji.com/ensest.htm (Çevrimiçi, 30.07.2012)
• KURTAY, Derya, “Çocuk İhmal ve İstismarının Önlenmesi”,
• MEB, 2006, “Eğitim Ortamlarında Şiddetin Önlenmesi ve Azaltılması Strateji ve Eylem Planı”
• NSPCC, http://www.nspcc.org.uk/ (Çevrimiçi, 04.12.2010)
• OATES, 1991, “Çocukların Cinsel İstismarının Kalıcı Etkileri”, Ço- cukların Kötü Muameleden Korunması I.Ulusal Kongre, Ankara
• OVAYOLU Nimet, UÇAN Özlem, SERİNDAĞ Selver, 2007, ” Çocuklarda Cinsel İstismar ve Etkileri “, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2-4
• POLAND Scott, 2001, “Okullarda Şiddet ve Gençlik”, YÖRET Postası, 15
• POLAT, Oğuz, 2007, Tüm Boyutlarıyla Çocuk İstismarı-Tanımlar I, Seçkin Yayıncılık, ANKARA
• Prevention and Treatment of Child Abuse http://www.childhelp.org/ (Çevrimiçi, 05.12.2010)
• Prevent Child Abuse America, www.preventchildabuse.org (Çevrimiçi 04.12.2010)
• SOKULLU-AKINCI, Füsun, 2008, Viktimoloji, Beta yayınları, İstanbul
• T.C. Adalet Bakanlığı, http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/ (Çevrimiçi, 26.11.2010)
• Stop it Now, http://www.stopitnow.org/ (Çevrimiçi, 02.12.2010)
• TOPBAŞ, Murat, 2004, “İnsanlığın Büyük Ayıbı: Çocuk İstismarı”, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3
• TOPÇU, Sedat, 2009, Cinsel İstismar, Phoenix Yayınları, Ankara
• TOTAN, Tarık, 2007, “Okulda Zorbalığı Önlemede Eğiticilere ve Ebe- veynlere Öneriler”, AİBÜ, EĞitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), ss.190-202
• TÜRKBAY Tümer, vd., “Çocuk ve Ergenlerde Cinsel Kötüye Kullanım Klinik Bulguları, Olası Sonuçları ve Önleme”
• UZUNAY, Yusuf, KOÇAK, M., 2005, “İnternet Üzerinden Çocuk Por- nografisi ve Mücadelede Yaşanan Sıkıntılar”, Turkish Journal of Police Studies, 7 ss.97-116
• Violence Study, http://www.violencestudy.org/ (Çevrimiçi, 05.12.2010)
• YALIN A., 1995, “Okul öncesi çocuklarda cinsel istismarı önleme programı” Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi; 2 (1), ss. 19-27
• ZİYALAR, Neylan, 1998, “Çocukların Cinsel İstismardan Korunması Bir Eğitim Model Önerisi”, İstanbul