BASINDA 'TAN OLAYI' - 4 ARALIK 1945

Yıl 2012, Sayı: 43 - İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 1 - 22, 24.05.2013

Ayla Acar

Öz

İkinci Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan konjonktür, Türkiye'nin iç ve dış politikasını etkilemiştir.
Savaş sonrası oluşan yeni dünya düzeninde kendine yer edinmek isteyen Türkiye için 1945 yılı, çok
partili hayata geçişin sinyallerinin verildiği yıldır. Türkiye-Sovyetler Birliği ilişkileri, tarafsız/yansız
dış politikanın terk edilerek kapitalist sisteme eklemlenmenin bir gerekçesi olarak gösterilirken, iç
politikada da antikomünizmin artmasının ve sol muhalefetin bastırılmasının gerekçesi olmuştur.
Dönemin basını içinde Tan gazetesinin savaş yılları boyunca Nazizm'e karşı çıkarak antifaşist bir
yayın politikası izlediği görülmektedir. Türkiye'de demokratikleşme sürecine ivedilikle geçilmesini
isteyen Tan ve Serteller; bu talepleriyle ırkçıların, gericilerin ve onların basındaki temsilcilerinin hedefi
haline gelmişlerdir. 4 Aralık 1945 günü, dönemin siyasi iktidarınca kışkırtılan üniversite gençliği eliyle
gerçekleştirilen saldırıda, gazetenin matbaası bir daha kullanılmayacak şekilde tahrip edilmiştir.
Bu makalenin amacı, Tan gazetesinin yayın hayatına son veren bu saldırının, dönemin basınında
nasıl ele alındığını göstermektir. Tan'la birlikte dönemin ulusal yayın yapan gazeteleri, Cumhuriyet,
Ulus, Akşam, Vatan, Tanin, Tasvir, Yeni Sabah, Son Posta, Son Telgraf ve Vakit'tir. Makalede bu 11
gazetenin 1945 yılı sayılarında tekil tarama yöntemiyle nitel içerik analizi yapılmıştır. Tan'ın yayın
hayatına son veren saldırı, basında 'gençliğin haklı bir eylemi' olarak yer almıştır. Gazeteler bunu,
basın özgürlüğüne ve demokrasiye yönelik bir saldırı, muhalif bir sesin, çok sesliliğin susturulması
olarak görmediği gibi; gençliğin 'vakarlı ve heyecanlı eylemi'nden 'gurur ve memnuniyet' duymuştur.
Anahtar Kelimeler: Tan Olayı, Serteller, 4 Aralık 1945

'TAN ASSAULT' IN THE PRESS - DECEMBER 4th 1945

ABSTRACT
The post World War II conjencture has affected Turkish internal and foreign policies. 1945 was the
year that showed signals of transition to the multi-party system for Turkey, a country that wanted to
secure a place in the post-war world order. Turkey-Soviet Union relations was shown as the reason
behind the abandoning of candid/neutral policies and being articulated in the capitalist system. In
internal policies the tension was also asserted as the reason of the rise of anti-communism and the
raid of left wing oppositon. It is seen that during the period of war, among the press, Tan newspaper
opposed Nazism and followed an anti-fascist policy. Tan newspaper and Sertel's who stood by the
democratisation of Turkey, became the target of racists, reactionist and their representatives in
the press. On December 4th 1945, the newspaper's printing house was completely destroyed on an
assault by a group of university students provoked by the government of the time. The main goal of
this study is to show how the press of the time reacted to this assault which put an end to the Tan
newspapers' publication. Besides Tan, Cumhuriyet, Ulus, Akşam, Vatan, Tanin, Tasvir, Yeni Sabah, Son
Posta, Son Telegraf and Vakit were the nationallly published and distrubuted newspapers of the time.
The 1945 issues of these 11 newspapers have been individually surveyed with qualitative content
analysis method. The assault which ended the publication of Tan, was described as “the righteous
act of the youth” by the newspapers of the time. The newspapers didn't see the assault as an attack
to the press and democracy, as muzzling of an adverse voice and of the poliphony, but they also
openly expressed their appreciation and their pride in the dignified and emotional act of the youth.
Keywords: Assault on the Tan newspaper, Sertels, December 4th 1945

Anahtar Kelimeler

-