A CONTENT ANALYSIS OF NEW APPROACHES IN DOCUMENTARY FILM ACCORDING TO STRUCTURAL AND USAGE FEATURES IN SELECTED IDFA DOCLAB 2010-2015 DOCUMENTARY FILMS

Yıl 2015, Sayı: 48, 1 - 23, 10.09.2015

Özlem Arda

Öz

New approaches in documentary films are discussed in this study. It is a fact that the classic narration in documentary film will no longer exist in films produced in the near future. Today the changes and developments in technology bring different technical possibilities for documentary film making as well as different styles of narration. The discovery and experimentation with different narration styles by documentary film directors and producers are shaping new narration possibilities. Thus, films shaped with the new approaches have been witnessed in documentary films recently and led to a redefining of documentary films. Now, new genres such as ‘new media documentary’, ‘interactive documentary’ and ‘non-linear documentary’ are emerging. As the amount of work on this subject is marginal in the Turkish literature this study has become a necessity. The aim of the study is to describe the innovations and new forms of documentary film. A comparative analysis done using the content analysis technique reflects the differences between the ‘new genre’ documentaries that use the new approaches and traditional documentary films. The present study has verified that the said changes are reflected in the ‘form’ and ‘usage’ characteristics of the type of documentary films realized by IDFA DocLab with the use of the digital analysis technique

Anahtar Kelimeler

Documentary Film, New Media Documentary, IDFA DocLab

BELGESEL FİLMDE YENİ YAKLAŞIMLARIN IDFA DOCLAB 2010-2015 BELGESEL FİLM ÖRNEKLEMİ ÜZERİNDEN YAPISAL VE KULLANIM ÖZELLİKLERİNE GÖRE İÇERİK ANALİZİ

Öz

Belgesel film üzerine yapılan bu çalışmada belgesel film anlayışındaki yeni yaklaşımlar ele alınmıştır. Yakın geçmişte üretilen belgesel filmlerdeki klasik anlatımın günümüzde artık yer almadığı bir gerçektir. Teknoloji alanında yaşanan değişimlerin belgesel filmi etkilemesiyle belgesel film daha farklı teknik olanaklara sahip olmuştur. Belgesel filmde teknik olanakların artışı farklı anlatım biçimlerini de beraberinde getirmiştir. Aynı zamanda belgesel film yönetmeni ve yapımcılarının yeni anlatım biçimlerini keşfetmeleri ve denemeleri de belgesel film için yeni anlatım olanakları olarak şekillenmiştir. Belgesel sinemada yakın zamanda yeni yaklaşımlarla şekillenmiş belgesel filmlere tanıklık edilmiştir. Bu yeni biçimler belgesel filmin yeniden tanımlanmasına sebep olmuştur. Artık ‘yeni medya belgeseli’, ‘interaktif belgesel’, ‘non-linear belgesel’ gibi yeni üretimler yapılmıştır. Yurtiçinde kapsayıcı bu tür bir çalışmanın sınırlı olması bu çalışmayı zorunlu kılmıştır. Bu çalışmanın amacı belgesel film alanındaki yeniliklerin, yeni anlatım biçimlerinin betimlenmesidir. Söz konusu ‘yeni yaklaşım’ ve ‘yeni türlere’ örnek olarak gösterilen belgesel filmlerin ‘geleneksel belgesel film’lerden ayrılan yönlerinin karşılaştırmalı analizi için değişkenler elde edilmiştir ve içerik analizi yapılmıştır. Dijital teknoloji anlayışı ile gerçekleştirilen IDFA DocLab platformunda yer alan belgesel filmlerin ‘yapısal’ ve ‘kullanım’ özelliklerinin değişim gösterdiği tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Belgesel Film, Yeni Medya Belgeseli, IDFA DocLab

Kaynakça

• Akbulut, H. (2010). Bellek Olarak Belgesel Sinema: Son Dönem Türkiye Belgesel Sinemasına Bir Bakış. Sinecine Sinema Araştırmaları Dergisi, 1(2), 119-124.
• Akkor Gül, A. (2005). A Media Agenda Setting Research: The Mardin Kızıltepe Event. 3rd Interna- tional Symposium Communication in the Millennium. Anadolu Üniversitesi Yayınları No: 1663. Eskişehir: İletişim Bilimleri Fakültesi Yayınları, 65, 29-46.
• Arneson, K. “Representation through Documentary: A Post-Modern Assessment”, Part of Issue 6, published in March 2012, Retrieved 23 December, 2014 from https://artifactsjournal.missou- ri.edu/2012/03/representation-through-documentary-a-post-modern-assessment/
• Atabey, M. (2005). Belgesel Film Yapımında Yeni Yönelimler ve Melez Formlar. Yeni DÜŞÜNCELER. 1(1), Haziran 2005, 217-218.
• Austin, T. & Jong, W. de. (2008). “Rethinking Documentary”. In T. Austin & W. de Jong (Eds.), Re- thinking Documentary New Perspectives, New Practices. England: Open University Press.
• Bek, M. G. (December 17, 2013). Başka Bir Gezegen Bu Galata Köprüsü-Planet Galata ve İnter- aktif Belgesel Üzerine. Retrieved from http://t24.com.tr/yazarlar/mine-genc.el-bek/bas- ka-bir-gezegen-bu-galata-koprusu-planet-galata-ve-interaktif-belgesel-uzerine
• Birchall, D. (2008). Online Documentary. In T. Austin & W. de Jong (Ed.), Rethinking Documentary New Perspectives, New Practices (278-283). England: Open University Press.
• Cereci, S. (1997). Belgesel Film. İstanbul: Şule Yayınları.
• Chapman, J. (2009). Issues in Contemporary Documentary. United Kingdom: Polity Press.
• Costa, A. L., (January 9, 2012). 6 Filmmakers Talk About Documentary Films in the Digital Age. Retrieved from http://www.pbs.org/mediashift/2012/01/6-filmmakers-talk-about-documen- tary-films-in-the-digital-age009/
• Corner, J. (2008). Documentary Studies Dimensions of Transition and Continuity. In T. Austin & W. de Jong (Eds.), Rethinking Documentary New Perspectives, Practices (18-27). England: Open University Press.
• Çelikcan, P. (2013, November 10). Medyada Dijitalleşme Retrieved from http://www.medyader- negi.org/medyada-dijitallesme/
• Çiçekoğlu, F. (2006, March 11). Yönetmen Gider Mersin’e. Retrieved from http://www.radikal. com.tr/ek_haber.php?ek=cts&haberno=5607
• Documentary in a Post-Documentary Culture? (2011, June 19). Retrieved from http://lfbxmljy. blog.sohu.com/176601804.html
• Dolunay, A. &Boyraz, B. (2013). Dijital Sanatlar Çerçevesinde Üretilen Eserlerde Teknoloji Kul- lanımı ve İnternetin Sergilemeye Etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi III, 109-124.
• IDFA (2015). Retrieved February 17, 2015 from http://www.doclab.org/about/Interactive Doc- umentary (2015), Retrieved February 20, 2015 from http://www.doclab.org/?s=interac- tive+documentary
• Johnstone, M. (2014). Redefining the Documentary: Experimental Forms Explore New Territory. Retrieved December 23, 2014 from http://www.documentary.org/magazine/redefining-doc- umentary-experimental-forms-explore-new-territory
• Juhasz, A. (2008). Documentary on Youtube: The Failure of the Direct Cinema of the Slogan. In T. Austin & W. de Jong (Eds.), Rethinking Documentary New Perspectives, Practices (299-312). England: Open University Press.
• Merten, K. (1995). Inhaltsanalyse. Opladen: Westdeutscher Verlag GmbH.
• Nichols, B. (2008). The Question of Evidence, the Power of Rhetoric and Documentary Film. In T. Austin & W. de Jong (Eds.), Rethinking Documentary New Perspectives, Practices (29-38). England: Open University Press.
• Ocak, E. (2012). New Forms of Documentary-Filmmaking within New Media. AVANCA|CINEMA 2012, International Conference (2012). 960.
• Ocak, E. (2014). New Media Documentary: Playing with Documentary Film within the Database Logic and Culture. In D. Moser and S. Dun (Ed.), Digital Janus: Looking Forward, Looking .Back (255-262). Oxford, United Kingdom: Inter-Disciplinary Press.
• Özdemir, E. (2014). Günümüz Belgeseli Üzerine Bir Soruşturma. Retrieved January 21, 2014 from http://www.sekans.org/index.php/tr/arsiv/yazilar/123-gbubs
• Renov, M. (1993). Toward a Poetics of Documentary. In M. Renov (Ed.), Theorizing Documentary. New York: Routledge.
• Rotha, P. (2000). Belgesel Sinema. (İ. Şener, Trans.). İstanbul: İzdüşüm Yayınları.
• Sağlamtimur, Z. Ö. (2010). Dijital Sanat. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(3), 213- 238.
• Takvim. (2011, June 30). İlk interaktif belgesel . Retrieved from http://www.takvim.com.tr/kul- tur_sanat/2011/06/30/sosyal-medyanin-ilk-interaktif-belgeseli TABLOLAR
• Tablo 1: Geleneksel ve Yeni Medya Belgesel Filminin Karşılaştırmalı Özellikleri Özellikler Geleneksel Belgesel Filmin Özellikleri* Yeni Medya Belgesel
• Filminin Özellikleri Yapısal Özellikler
• 1- Üst ses kullanımı
• 2- Anlatıcının varlığı
• 3- Görüntüler için değiştirilebilir sıra
• 4- Kapalı uçlu anlatım 5- Doğrusal anlatım
• 6- Tasarımda yeni deneyim 7- Melez yapı
• Kullanım Özellikleri
• 8- İzleyici müdahalesi
• 9- İzleyicilerle etkileşim 10- Çoklu yüzey
• 11- Kolay ulaşılabilme imkânları
• 12- Dağıtım kanalları çeşitliliği Var Var Yok Var Var Yok Yok Yok Yok Var Yok Yok Var Var Yok Yok Yok Yok Yok Var Var
• *Geleneksel Belgesel Filmin Özellikleri ile ilgili değişkenler için; 1, 2 ve 7 numaralı değişkenler
• Cereci (1997); 4 ve 5 numaralı değişkenler Rotha (2000) tarafından bu tür filmin tanımı için kulla
• nılmaktadır. 3, 6, 8, 9, 10, 11 ve 12 numaralı değişkenler ise sadece yeni medya belgeseli için söz
• konusu olduğundan; bu değişkenler geleneksel belgesel filmin özelliklerine dâhil edilmiştir.