İdari Yargıya İlişkin Bireysel Başvuru Kararlarında Silahların Eşitliği İlkesi

Yıl 2020, Sayı: 19, 27 - 46, 31.12.2020

Harun Yılmaz

Öz

Adil yargılanma hakkının unsurlarından birisi silahların eşitliği ilkesidir. Genel olarak silahların eşitliği ilkesi, davanın taraflarının usule ilişkin haklar bakımından aynı koşullara tabi tutulması ve taraflardan birinin diğerine göre daha zayıf bir duruma düşürülmeksizin iddia ve savunmalarını makul bir şekilde mahkeme önünde dile getirme fırsatına sahip olmasıdır. Dolayısıyla silahların eşitliği ilkesi, bir yargılamada taraflar arasında hakkaniyete uygun bir dengenin kurulmasını amaç edinmektedir. Silahların eşitliği ilkesi, genel görüntüsü itibarıyla dezavantajlı birey ile güçlü ve avantajlı idarenin taraf olduğu uyuşmazlıklar olan idari yargı uyuşmazlıkları açısından ise ayrıca dikkate değerdir. Zira idari yargılama usulünde silahların eşitliği ilkesi uyarınca, kamu gücünü elinde bulunduran idare ile birey arasında gerçek anlamda bir eşitlik ve denge sağlanması son derece önemlidir. Çalışmada idari yargıya ilişkin bireysel başvuru kararlarında silahların eşitliği ilkesi örnek uyuşmazlıklar ışığında ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Silahların Eşitliği İlkesi, Adil Yargılanma Hakkı, Çelişmeli Yargılama İlkesi, Bireysel Başvuru, İdari Yargılama Usulü

The Principle of Equality of Arms in Individual Application Decisions Regarding Administrative Justice

Öz

One of the elements of the right to a fair trial is the principle of equality of arms. The principle of equality of arms in general is that the parties to a legal case are subject to the same conditions in terms of procedural rights and that one party has the opportunity to reasonably express their claims and defenses before the court without being put into a weaker situation in comparison to the other party. Therefore, the principle of equality of arms aims to establish a fair balance in a trial. The principle of equality of arms is also noteworthy in terms of administrative judicial disputes, which are disputes in which the individual is in a disadvantageous situation while the administration is the strong and advantageous party. In fact, in accordance with the principle of equality of arms in the administrative procedure, it is extremely important to achieve a real equality and balance between the individual and the administration in possession of the public power. In the study, the principle of equality of arms in individual application decisions regarding administrative justice will be discussed in the light of sample conflicts.

Anahtar Kelimeler

The Principle of Equality of Arms, The Right to a Fair Trial, Adversarial Trial Principle, Individual Application, Administrative Trial Proceedings

Kaynakça

• Akıncı M, İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı (Turhan Kitabevi 2008).
• Akıncı M, ‘İdari Yargılama Hukukunda Savunmada Fırsat Eşitliği’ (2010) 1(2) Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 33-51.
• Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Açıklamalı – İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku (Savaş Yayınevi 2019).
• Atalay E, ‘Yargısal Temel Haklar’ in Prof. Dr. Şükrü Postacıoğlu’na Armağan (DEÜHF Yayınları 1997).
• Başa Ş, ‘Adil Yargılama Hakkı ve Silahların Eşitliği İlkelerinin Disiplin Hukukunda Kullanılabilirliği’ (2011) 24(115) Denetim Dergisi, 28-31.
• Çelik A, Adil Yargılanma Hakkı Rehberi (Anayasa Mahkemesi Yayınları 2014).
• Demirkol S, ‘Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında ‘Adil Yargılanma Hakkı’ in Süheyl Donay, Aysun Altunkaş ve Eser Olgun (Ed.), Ceza Hukuku ve Ceza Yargılamasında Son Gelişmeler Semineri (Seçkin Yayıncılık 2013) 141-166.
• Dinç G, ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne Göre Silahların Eşitliği’ (2005) (57) Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 283-306.
• Erkut C, Kamu Kudreti Ayrıcalıkları ve Tutuk Adalet Anlayışı (Yenilik Basımevi 2004).
• Gölcüklü F, ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Adil Yargılama’ (1994) 49(1-2) AÜSBF Dergisi (İlhan Öztrak’a Armağan), 199-234.
• Gözübüyük AŞ ve Gölcüklü F, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İnceleme ve Yargılama Yöntemi, (11. Bası, Turhan Kitabevi 2016).
• İnceoğlu S, Adil Yargılanma Hakkı-Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-4 (Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Yayını, Epamat Basım Yayın 2019)
• İnceoğlu S, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı: Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal Hak ve İlkeler (Tıpkı 4. Bası, Beta Yayınevi 2013).
• Kafes V, ‘Ceza Muhakemesinde Meram Anlatma İlkesinin Sağlanması’ (2015) 3(2) Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi, 181-198.
• Kanadoğlu K, Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru (On İki Levha Yayıncılık 2015).
• Kaplan G, İdari Yargılama Hukuku (Güncelleştirilmiş 5. Baskı, Ekin Basın Yayın Dağıtım 2019).
• Kayhan M, ‘İdari Yargıda Gerekçesiz Kararlar, Silahların Eşitliği İlkesi ve Adil Yargılanma Hakkı’ (2006) (65) Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 129-142.
• Özdek Y, Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye (TODAİE Yayınları, Yayın No.321 2004)
• Sarıaslan O, ‘Bireysel Başvuru Süreciyle Değişen Yargısal Paradigma ve Adil Yargılanma Hakkı Ekseninde İdari Yargıda Re’sen Araştırma İlkesi’ (2018) 6(12) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 647-692.
• Şenlen Sunay S, İdari Yargılama Usulüne Hakim Olan İlkeler Karşısında İsbat ve Delil Hususları (Kazancı Kitap Ticaret A.Ş. 1997).
• Yasin M, İdari Yargılama Usulünde İspat (On İki Levha Yayıncılık 2015).
• Yeşilova B, ‘Yargılama Diyalektiği ve Silahların Eşitliği’ (2009) (86) Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 47-101.
• Yılmaz Özel N, Adil Yargılanma Hakkı Kriterlerinin Türk İdari Yargılama Hukuku Açısından Muhtemel ve Gerçekleşen Etkileri (On İki Levha Yayıncılık 2016).
• Anayasa Mahkemesi Kararlar Bilgi Bankası (Çevrimiçi) https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/