İdare ve Gelecek Yaklaşımı: İdarenin Gelecek Öngörüsünün İdari Faaliyetlerdeki Yeri ve Görünümü Hakkında Değerlendirmeler

Yıl 2024, Sayı: 23, 95 - 113, 27.12.2024

Necip Taha Gür

Öz

Bu çalışmada, bir yaklaşım denemesi olarak idare ve gelecek ilişkisi, idari faaliyetler yönüyle ele alınmıştır. İdarenin hukuk fütürolojisi bakışından yararlanarak hukuki öngörüde bulunmasının çok disiplinli boyutunun incelenmesi, idari faaliyetler üst başlığı üzerinden değerlendirilmiştir. İdarenin, yalnızca şimdinin ihtiyaçlarıyla ilgilenmeyeceği kabulünden hareketle, geleceği öngörmek suretiyle kamu hizmeti, kolluk, özendirme-destekleme, planlama faaliyetlerinin bir basamağı veya öncülü mahiyetinde olan idare hukuku yönüyle hukuki öngörü, literatürde idarenin öngörme ve alternatif belirtme olarak incelenen idari faaliyet türü kapsamında inceleme altına alınmıştır. Böyle bir incelemede, idarenin geleceğe yönelik öngörüsünün gerekliliği ve önemi tartışılmıştır. İdarenin öngörüde kullandığı hukuki araçların esas itibariyle icrai nitelik arzetmediği ortaya konulduktan sonra iç düzen işlemleri ve esnek işlemlerin faaliyetteki yeri ele alınmıştır. İdarenin bu faaliyeti yerine getirirken kendi eliyle ya da özel hukuk tüzel kişileri eliyle öneri, rapor, görüş ve benzeri mahiyetteki gelecek öngörüsüne dair işlemlerde takip edeceği idari usul kuralları, idare bilimlerinde inceleme altına alınan usuller ışığında idare hukuku perspektifiyle değerlendirilmiştir. İdarenin sorumluluğunu kaldıran veya azaltan hallerden olan mücbir sebep ve beklenilmeyen halin bir özelliği olan öngörülemezliğin, idarenin öngörüsüyle ortadan kalkması ihtimalinin idarenin sorumluğuna etkisi tartışılmıştır. İdarenin öngörüsünde çok boyutlu yaklaşım gerekliliği ve bunun diğer idari faaliyetlerin gereği gibi yürütülmesindeki önemi; bu konuda idari usul kurallarının önem arzetmesi, konunun geniş çevrelerin katılımını gerektirmesi gibi farklı ilkeler üzerinden yürütülmesi gerekliliği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hukuk Fütürolojisi, Hukuki Öngörü, İdari Faaliyet, Planlama, Senaryo

The Administration and the Future Approach: Assessments on the Place and Outlook of the Future Foresight of the Administration in Administrative Activities

Öz

The examination of the multidisciplinary dimension of the legal foresight of the administration by using the legal futurology perspective is evaluated through the subtitle of administrative activities. Based on the assumption that the administration will not only deal with the needs of the present but also, foresight in terms of administrative law, which is a step or antecedent of public service, law enforcement, encouragement-support and planning activities by foreseeing the future, has been examined within the scope of the administrative activities of the administration, which are analysed as forecasting and alternative specifications in the literature. After it is demonstrated that the legal instruments used by the administration in foresight are essentially non-executive in nature, the place of internal order procedures and flexible procedures in the activity is discussed. The administrative procedural rules to be followed by the administration, either by itself or by private law legal entities, in making proposals, reports, opinions and, similar transactions regarding future foresight are evaluated from the perspective of administrative law in the light of procedures examined in administrative sciences. The necessity of a multidimensional approach in the foresight of the administration and the importance of this approach in the proper execution of other administrative activities, the importance of the rules of administrative procedure in this regard, and the necessity of conducting the issue through different principles, such as requiring the participation of wide circles, are examined.

Anahtar Kelimeler

Legal Futurology, Legal Foresight, Administrative Function, Planning, Scenario

Kaynakça

• Açımuz B, ‘İdarenin Esnek Hukuk İşlemlerinin Yargısal Denetime Konu Edilmesi: Fransız Hukuku Odaklı İnceleme’, (2018) 24 (2) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 530-568. google scholar
• Akay A, A. Argun Akdoğan, Mustafa Tamer ve Nejla Kılınç, Türkiye’de Ulusal ve Yerel Planlama İlişkileri: Mersin İli Örneği (Todaie 2013). google scholar
• Barraud B, La Prospective Juridic, L’Harmattan (2020). google scholar
• Bauby P, Mihaela M. S, ‘Conditions For The Emergence And Institutionalization Of European Public Enterprises’, (2015) 86 (4) Annals of Public and Cooperative Economics, 683-701. google scholar
• CEPA Strategy Guidance Note Strategic Planning and Foresight. google scholar
• Ceylan M, ‘İdarenin Öngörme (Planlama) Faaliyeti ve Bu Faaliyetin Deprem Örneği Üzerinden Önemini Anlamak’, (2023) 4 Çukurova Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 116-134. google scholar
• Colomo Pablo I, ‘Future-Proof Regulation against the Test of Time: The Evolution of European Telecommunications Regulation’, in Foresight And Regulation. Anticipatory Governance And Administrative Foresight İn Times Of Transition And Recovery (Aranzadi 2023) google scholar
• Cuhls K, ‘From Forecasting to Foresight Processes—New Participative Foresight Activities in Germany’, (2003) 22 Journal of Forecasting, 93-111. google scholar
• Çağlayan R, İdare Hukuku Dersleri, (9. Baskı Adalet Yayınevi 2021). google scholar
• Çeliktaş Melih S, ‘Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Teknolojilerinin Gelecek Öngörüsü’, (Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi 2009). google scholar
• Çeşmeci N, ‘Stratejik Planlamanın Dayanağı Olarak Stratejik Öngörü Gereksinimi ve Geliştirme Yöntemleri’ (2012) 8 (15) Güvenlik Stratejileri, 139-162. google scholar
• Duran L, İdare Hukuku Ders Notları, (İstanbul Üniversitesi Yayınları 1982) google scholar
• Durmuş F, ‘İdarenin Öngörme Ve Alternatif Üretme Faaliyeti Hakkında İnceleme: “Düşünülemezi Düşünmek’ (2023) 13 (2) Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 285-307. google scholar
• Gülan A, İdare Hukuku Ders Notları, İÜSBF Maliye Bölümü, 2017-2018 Eğitim-Öğretim Dönemi, (Yayınlanmamıştır). google scholar
• Gülan A, ‘Güncellenmesi Gereken Bir Misyon: Danıştayın İstişari Görevleri’ 150. Yıl Danıştay ve İdari Yargı Günü Sempozyumu (Danıştay Yayınları 2018) google scholar
• İşsevenler V, ‘Hukuk Fütürolojisi: Hukuk Geleceği Bilimi Çalışmaları’, (2023) 88 (3) İzmir Barosu Dergisi, 109-133. google scholar
• Karaman M, ‘Bir Politika Belirleme Aracı Olarak Öngörü’, (2022) 08 (02) Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 99-113. google scholar
• Karaosmanoğlu A, Attila Sönmez, Ayhan Çilingiroğlu ve Necat Erder, Planlı Kalkınma Serüveni -1960’larda Türkiye’de Planlama Deneyimi (Panel), (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 2003) google scholar
• Kotowski A, ‘Legal Futurology - Potential Of Foresight Research In Legal Sciences: Could Legal Futurology Be Treated As An Independent Science In Jurisprudence?’ (2022) 2 (2) Gis Odyssey Journal, 93-104. google scholar
• Muller S, Stavros Zouridis, Morly Frishman, Laura Kistemaker, ‘The Law of the Future Continues’, in The Law of the Future and the Future of Law: Volume II, (Torkel Opsahl Academic EPublisher 2012). google scholar
• Öztürkler S, ‘İdari Davaya Konu Olabilen Yürütülebilir İdari İşlemin Dönüşümü’, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2023). google scholar Sanchez Z, ‘Administration, Foresight and Proof Regulation’ in Foresight And Regulation. Anticipatory Governance And Administrative Foresight İn Times Of Transition And Recovery (Aranzadi 2023). google scholar
• Saplıoğlu K, ‘Fütürolojik Perspektiften Ab-Rusya Enerji Politikaları Ekseninde Rusya’nın Doğu Avrupa Politikaları’, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi 2019). google scholar
• Şener E, ‘Bilgi Yönetim Süreci Ve Stratejik Öngörü Kesişiminde Bir Yaklaşım: Ufuk Taraması’, (2018) 6 (4) Business & Management Studies: An International Journal, 920-934. google scholar
• Turgut T, Planlamanın Hukuki Düzeni, (Sevinç Matbaası 1976) google scholar
• Yayla Y, İdare Hukuku, (1985). google scholar