Yüksek Din Öğretimi ve İstihdam İlişkisinde Cinsiyet Oranlarının Değişimi

Yıl 2012, Sayı: 26, 173 - 196, 05.09.2012

Ayşe Furat

Öz

D i n eğitimi bireyin iç ve dış dünyasını anlamasına katkıda bulunurken, toplumsal dö­nüşüm ve sürekliliğin sağlanabilmesi gibi pek çok işlevi de üstlenir. Geçtiğimiz asırdan itibaren eğitim ve ekonomi arasındaki yakınlaşan ilişkiler d i n eğitimi alanına da yansımış, b u işlevlere istihdam alanlarına işgücü yetiştirmeyi de eklemiştir. İşgücü yetiştirme, ülkemizde ilahiyat fakülteleri çatısı altında sürdürülen yüksek d i n öğretiminin de temel işlevlerinden biri haline gelmiştir. 1990'lı yıllardan itibaren ilahiyat fakültesindeki kız öğrencilerin sayısal olarak artışı ise, u z u n vadede ilahiyat mezunlarının istihdam alanlarını da etkileyeceğe benzemektedir. B u da, doğal olarak u z u n vadeli eğitim politikalarının geliştirilebilmesi için mevcut d u r u m u n detaylarıyla incelenmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır

Anahtar Kelimeler

D i n Eğitimi, Yüksek D i n Öğretimi, Kadın Eğitimi, İstihdam, Cinısiyet

Kaynakça

• "Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun", nr. 633, Resmi Gazete: 22.06.1965, sayı: 12038.
• "Diyanet İşleri Başkanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği", Resmi Gazete: 26.10.2011, sayı: 28096.
• "Tevhid-i Tedrisat Kanunu", kanun nr. 430, Resmi Gazete, 06.03.1340, 3/5, s.322.
• "Vaizlik, Kur'an Kursu Öğreticiliği, İmam-Hatiplik ve MüezzinKayyımlık Kadrolarına Atama ve Bu Kadroların Kariyer Basamaklarında Yükselme Yönetmeliği", Resmi Gazete: 23.12.2011, sayı: 28151. 1983-2011 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri, Ankara, ÖSYM, 1983-2011.
• AKYUREK, Süleyman. "Kur'an Kursu Öğreticisinin Mesleki Yeterlikleri", Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.XI, No:1 , 2005, s.175-192.
• AŞIKOGLU, Nevzat Yaşar. "Toplumsal Hayatımızda Dinin Yeri ve D i n Eğitiminin Önemi" (Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.LL1998, s. 45-49.
• AYDIN , M . Şevki. "İlahiyat Lisans Programının Amaç Sorunu", Türkiye'de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılandırılması ve Geleceği Sempozyumu, İsparta, S.D.U. İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2004, s. 19-25.
• AYHAN , Halis. Türkiye'de Din Eğitimi, İstanbul, Dem Yayınları, 2004.
• BASKIN, Bahar. "II . Meşrutiyet'te Kadın Eğitimine Yönelik Bir Gi¬ rişim: İnas Darülfünunu", İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.XXXVIII, 2008, s.89-123.
• BERBER, Metin, Burçin Yılmaz ESER. "Türkiye'de Kadın İstihdamı: Ulke ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz", "İş, Güç " Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, C.X, No:2, 2008, s. 1-16.
• BİLGİN, Beyza. Eğitim Bilimi ve Din Eğitimi, Ankara, Ankara Universitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1990.
• BULUT, Ramazan. "Okulda Din Öğretiminin Toplumsal Temeli ve İşlevleri", (Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, C.IV, No:1 , 2011, s. 20-37.
• BUYRUKÇU, Ramazan, Safinaz ASRİ. "İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Diyanet İşleri Başkanlığı Taşra Teşkilatı Di n Hizmetlerine Bakışı: Süleyman Demirel Üniversitesi Örneği", Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XLX, No:2, 2007, s. 81-106.
• ÇALIK, Taner. "Eğitimin Sosyal Temelleri", Eğitim Bilimine Giriş, ed. Leyla Küçükahmet, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
• ÇETİN, Abdulkadir. Din Görevlisinden Beklentiler ve Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlikleri (Elazığ- Erzurum - Malatya- Urfa Örneği), yayımlan¬ mamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Sakarya, 2005. Diyanet İşleri Başkanlığı Stratejik Planı 2012-2016, http: //www.diyanet.gov.tr/turkish/strateji/dokumanlar/diyanet_stratej ik_plan.pdf, (son erişim tarihi: 30 Ocak 2012).
• EKİNCİ, C. Ergin. "Bazı Sosyoekonomik Etmenlerin Türkiye'de Yükseköğretime Katılım Üzerindeki Etkileri", Eğitim ve Bilim, C.XXXVI, No:160, 2011, s. 281-297.
• ER, Hamit, Medreseden Mektebe Geçiş Sürecinde Darülhilafe Medresele¬ ri, İstanbul, Rağbet Yayınları, 2003.
• EREŞ, Figen. "Türkiye'de Kadının Statüsü ve Yansımaları", Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, C.XLX, 2006, s. 40¬ 52.
• EV, Halit. "Türkiye'de Öğretmen Yetiştirme Sistemi ve Di n Öğre¬ timi Alanına Öğretmen Yetiştirme", Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakül¬ tesi Dergisi, C.XXXIII, 2011, s. 25-26.
• FURAT, Ayşe Zişan. "Cumhuriyet Dönemi Kadın Eğitimine Getirilen Yenilikler", Cumhuriyet'in Kuruluşunun 80. Yılı Paneli (18 Aralık 2003), İstanbul, 2004, s. 65-76.
• Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, 2010, Ankara, Türkiye İstatistik Ku¬ rumu, 2011.
• Kadın ve Aileye Yönelik Çalışmalar, 2007-2009, Ankara, Din Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, 2009.
• KAPUCU, Şerife Nihal. Kadınların İstihdama Katılımını Etkileyen Faktörler, (yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Anka¬ ra.
• KAVUK , Betül Acar. Türkiye'de Din Eğitimi Alanında Kadınların İstihdamı, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Di n Bilimleri Anabilim Dalı, Van, 1998.
• KAYADİBİ, Fahri. "Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Yaygın Di n Eğitiminde Yeri ve Fonksiyonları", Din Eğitimi Araştırmaları, C.VIII, 2001, s.37- 54.
• . "Eğitimde Kadının Önemi", Kuran Mesajı: İlmi Araştırmalar Dergisi, C.II, No:16-17-18,1999, s. 95-113.
• . "Üniversite Önündeki Yığıntının Neden ve Çözümleri", Yeşil Bahçecik Dergisi, C.II, No:8, 1995.
• KOÇ, Ahmet. "İlahiyat Lisans" Programı ve Mezunlarının İstihdam Sorunları Üzerine Bazı Mülahazalar", Türkiye'de Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılandırılması ve Geleceği Sempozyumu (16-17 Ekim 2003), Isparta, S.D.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2004, s. 277-284.
• . "İmam Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Yeterlikleri Üzerine Bir Çalışma", Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, CXm, No:2, 2009, s. 131-174.
• KORKMAZ, Ayşegül. "Eğitimin Ekonomik Temelleri, Eğitim - Ekonomi İlişkisi, Eğitim Ekonomisi", Eğitim Bilimine Giriş, ed. Leyla Küçükahmet, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
• KORKMAZ, Mehmet. "İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Fakülteyi Tercih Nedenleri: Erciyes İlahiyat Fakültesi Örneği", Bilimname, C.XVIII, No:1 , 2010, s.167-204.
• KORUKÇU, Adem. "İlahiyat Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Yaygın Din Eğitimine Bakışları", Değerler Eğitimi Dergisi, C.IX, No:21,2011, s. 55-97.
• "Yaygın Di n Eğitiminde İlahiyat Fakültelerinin Yeri ve Önemi", Değerler Eğitimi Dergisi, C.VIII, No:20, 2010, s. 99-122.
• KOŞTAŞ, Münir. "Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XXXI, 1989, s. 1-27.
• OCAK, Ahmet. Nizamiye Medreseleri, yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Bilim Dalı, Malatya, 1993.
• ORUÇ, Cemil. "Di n Eğitiminin Hedefleri", Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.XIII, No:1 , 2008, s.259-269.
• ÖCAL, Mustafa. 20. Yüzyıldan Günümüze Türkiye'de Din Eğitimi, Bursa, 2010.
• . Medresetü'l-Eimme ve'l-Huteba'dan İmam Hatip Liselerine Bizim Okullarımız, İstanbul, 2011.
• PAK, Sebil Sultan. Din Hizmeti Sunan Kadınların Çalışma Hayatındaki Konumu (Diyanet İşleri Başkanlığı Örneği), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Di n Bilim¬ leri Anabilim Dalı, Sakarya, 2010.
• SANYAL, Bikas C. Higher Education and Employment: An interna¬ tional Comparative Analyses, UNESCO, 1987.
• SARIKAYA, Yaşar. Medreseler ve Modernleşme, İstanbul, İz Yayıncı¬ lık, 1997.
• TEZCAN, Mahmut. Eğitim Sosyolojisi, Ankara, Eğitim Bilimleri Fa¬ kültesi Yayınları, 1985.
• Türkiyede Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılandırılması ve Geleceği Sempozyumunda (16-17 Ekim 2003), Isparta, S.D.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2004.
• Türkiye'nin Yükseköğretim Stratejisi, Ankara, Yükseköğretim Kurulu, 2007.
• UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı. Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilatı, Anka¬ ra, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988.
• UZUNYAYLA , Ferda. Avrupa Birliğine Giriş Sürecinde Eğitim ve İstihdam Politikaları, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, İstanbul, 2007.
• WESSINGER, Catherine. Religious Institutions and Women's Leadership. New Roles inside the Mainstream, California, University of California Press, 1996.
• ZENGİN, Zeki Salih, Asım YAPICI. "İlköğretim Okullarındaki DKAB Dersleri İçin Öğretmen Yetiştirilmesi ve Eğitim Fakülteleri: Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği", Değer Eğitimi Dergisi, C.IV, No:11, 2006, s.127-154.
• ZENGİN, Zeki Salih. Medreseden Darülfünun a Türkiye'de Yüksek Din Eğitimi, İstanbul, Çamlıca Yayınları, 2011.