Hayvansal Güdüler: İnsan Psikolojisi Ekonomiyi Nasıl Yönlendirir ve Küresel Kapitalizm için Niçin Önemlidir?

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 351 - 364, 04.08.2021

Mikail Pehlivan

Öz

Neoklasik iktisat teorisine göre, ekonomide insan davranışlarına ilişkin kararların rakamlar, istatistikler ve varsayımlar temelinde gerçekleştiği ki, bu varsayımlara dayanılarak alınan rasyonel kararların farklı duygusal koşullar altında da bir değişime uğramadığı ifade edilmektedir. Fakat Amos Tversky ve Daniel Kahneman 2 tarafından 1974 yılında kısa yollar ve yanlılıklar ile 1979 yılında Beklenti Teorisi’nin ortaya koyulduğu çalışmalarla insanların ancak sınırlı bir rasyonaliteye sahip oldukları ifade edilmiştir. Neoklasik iktisadi varsayımlar ekonomiyi sosyal bir bilim dalı olmaktan uzaklaştırırken davranışsal iktisat ise insanı ekonomiden soyutlamadan ve anlayarak ekonomik olayları açıklamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada incelenen, George A. Akerlof ve Robert J. Shiller tarafından yazılan ve 2009 yılında yayımlanan “Hayvansal Güdüler: İnsan Psikolojisi Ekonomiyi Nasıl Yönlendirir ve Küresel Kapitalizm İçin Niçin Önemlidir?” adlı kitap, neoklasik iktisat teorisi dışında bir perspektif ile karar verme sürecinde bireyler üzerinde etkili olan faktörleri ele almaktadır. İki kısımdan oluşan kitabın, ilk kısmında beş temel güdü (güven, adalet, yolsuzluk, para illüzyonu/yanılsaması ve hikâyeler) açıklanmakta; ikinci kısımda ise, ekonomiyle ilgili sorulan sekiz soruya bu hayvansal güdüler çerçevesinde cevap verilmektedir. Mevcut iktisat teorisinin yapamadığını yaparak ekonomiye hayvansal güdülerin de dahil edilmesi kitabın önemini ortaya koymaktadır. Kitapta, neoklasik iktisat teorisinin varsayımları ve iktisadi olayları açıklamada kullandığı ekonometri ve istatistik temelli modeller eleştirilirken, yerine davranışsal iktisat teorisi koyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hayvansal güdüler, İktisat, Neoklasik iktisat, Davranışsal iktisat, Psikoloji

Animal Spirits: How Human Psychology Drives The Economy and Why It Matters for Global Capitalism

Öz

Neoclassical economics states that economic decisions about human behavior are based on figures, statistics, and assumptions, and that rational decisions made on the basis of these assumptions do not change under different emotional conditions. However, as Amos Tversky and Daniel Kahneman stated in their studies in 1974 and Prospect Theory in 1979, people have only limited rationality with heuristics and biases. While neoclassical economic assumptions prevents economics from being a true social science, behavioral economics tries to explain economic events by understanding people without isolating them from economics. The book entitled “Animal Spirits: How Human Psychology Drives the Economy, and Why It Matters for Global Capitalism,” written by George A. Akerlof and Robert J. Shiller and published in 2009, deals with the factors affecting individuals in the decision-making process with a perspective other than neoclassical economic theory. In the first section of the two-part book, five basic motives (trust, justice, corruption, money illusion, and stories) are explained, while in the second section, eight questions about the economy are answered within the framework of these animal motivations. The importance of the book is its inclusion of animal motives in the economy that current theory fails to do so. In the book, while the econometric and statistics- based models used by neoclassical economic theory to explain assumptions and economic phenomena are criticized, behavioral economic theory is put in its place.

Anahtar Kelimeler

Animal spirits, Economics, Neoclassical economics, Behavioral economics, Psychology

Kaynakça

• Akkaya, Ş. (2011), Küreselleşen Ekonomik Sorunlar ve Vergilemenin Küreselleşmesi, İstanbul: Filiz Kitabevi. google scholar
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (Erişim Tarihi: 2020). Vatandaş Bütçe Rehberi. https://www.hmb.gov.tr/bumkovatandas-butce-rehberi (Erişim Tarihi: 15.01.2020). google scholar
• Thaler, H. R., (2019), Akıllı İnsanların Mantıksız Kararları (1.bs), (Zafer Akın, Çev.), İstanbul: Pegasus Yayınları google scholar