Enerji Tüketiminin Cari Açık Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Yöntemleri ile Analizi: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne Dair Kanıtlar

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 277 - 291, 04.08.2021

Emre Kılıç , Ersin Yavuz , Şevket Pazarcı , Alican Umut

Öz

Bu çalışmada Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkeleri için cari açık ile enerji tüketimi arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu bağlamda bağımsız değişken olarak toplam enerji tüketimi verileri kullanılmıştır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkeleri için toplam enerji tüketimi verilerine 2014 yılına kadar erişilebilmesi nedeniyle örneklem dönemi olarak 1992- 2014 dönemi belirlenmiştir. Ekonometrik analizde ilk olarak panele ilişkin homojenlik, yatay kesit bağımlılık ve durağanlık durumları incelenmiştir. Varsayım testleri doğrultusunda seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin belirlenebilmesi için yatay kesit bağımlılığını dikkate alan Westerlund (2007) panel eşbütünleşme testinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçları cari açık ve toplam enerji tüketiminin eşbütünleşik olduğunu göstermektedir. Bu sonuç, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerinde cari açık ile enerji tüketiminin uzun dönemde birlikte hareket etme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Daha sonra enerji tüketiminin cari açık üzerindeki etkisinin yönü ve boyutunun incelenebilmesi için Pedroni (2001) tarafından önerilen ortalama grup dinamik en küçük kareler tahmincisi kullanılarak uzun dönem katsayı tahmini gerçekleştirilmiştir. Katsayı tahmin sonuçları incelendiğinde Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerinde enerji tüketiminin cari açığı negatif yönde etkilediği yani enerji tüketimindeki artışın cari açığı arttırıcı etki yapacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerinde oluşturulması gereken enerji politikalarında oldukça önem arz etmektedir. Bu bağlamda Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerinde cari açığı azaltmak için enerji tüketiminin kontrol altına alınması ve/veya yenilenebilir enerji kaynakları gibi enerjide dışa bağımlılık oranının azaltılmasını sağlayacak politik hamleler yapılması önerilmektedir.

önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonometri, Panel veri, Cari açık, Enerji tüketimi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü

Analysis of the Effect of Energy Consumption on Current Account Deficit Using Panel Data: Evidence from the Organization of the Black Sea Economic Cooperation

Öz

This study examines the relationship between current account deficit and energy consumption among countries in the Organization of the Black Sea Economic Cooperation (BSEC), with total energy consumption data as an independent variable. Since data for BSEC countries are only available up to 2014, 1992–2014 is the sample period examined. Homogeneity, cross-section dependence, and stationarity conditions of the panel were examined in the econometric analysis. Westerlund (2007) panel cointegration test, which considers cross-sectional dependence, was used to determine the cointegration relationship between the series in line with the assumption tests. The analysis revealed the cointegration of current account deficit and total energy consumption, indicating that current account deficit and energy consumption tend to move together in the long run in BSEC countries. To examine the direction and size of the effect of energy consumption on current account deficit, a long-term coefficient estimation was performed using Pedroni (2001) proposed average group dynamic least squares estimator. Coefficient estimation results indicate that energy consumption in BSEC countries negatively affects current account deficit, indicating that increased energy consumption raises current account deficit. These results are essential to the development of energy policies in BSEC countries. In this context, it is recommended to establish policies to reduce current BSEC countries’ account deficit by controlling energy consumption and/or reducing the rate of external energy dependency by further integrating renewable energy sources. This study extends existing research in terms of the sample group and the econometric method applied.

Anahtar Kelimeler

Econometrics, Panel data, Current account deficit, Energy consumption, Black Sea economies

Kaynakça

• Aslan, A., Gozbasi, O., Altinoz, B., & Altuntas, M. (2021). Impact of Financial Development and Economic Growth on Energy Consumption: A Panel Vector Autoregressive Analysis for the Comparison of G7 and Top 10 Emerging Market Economies. Energy & Environment, 0958305X211004113. google scholar
• Ayla, D., & Karış, Ç. (2019). Türkiye’de Enerji İthalatı ve Cari Açık Üzerine Bir Değerlendirme. Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 32. google scholar
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The review of economic studies, 47(1), 239-253. google scholar
• Demir, M. (2013). Enerji İthalati Cari Açik İlişkisi, VAR Analizi ile Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9), 2-27. google scholar
• EIA, https://www.eia.gov/international/data/world, Erişim Tarihi: 20.05.2021. google scholar
• Ener, M., Kılıç, C., & Arıca, F. (2013). The Effect of Total Petroleum Consumption on Current Account Balance: An Application for Upper-Middle Countries. International Journal of Economy, Management and Social Sciences, 2(12), 996-1001. google scholar
• Gokten, S., & Karatepe, S. (2016). Electricity Consumption and Economic Growth: A Causality Analysis for Turkey in the Frame of İmport-Based Energy Consumption and Current Account Deficit. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 11(4), 385-389. google scholar
• Gökçe, C., & Demirtaş, G. (2018). Cari Denge Açısından Yenilenebilir Enerjinin Rolü: Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye İçin Panel Veri Analizi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 641-654. google scholar
• Hepaktan, C. E. (2018). Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Açığı İlişkisinin Yapısal Kırılmalar Altında Ekonometrik Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(04), 141-160. google scholar
• IMF, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/April, Erişim Tarihi: 21.05.2021. google scholar
• Kalkınma Bakanlığı (2014). Enerji Güvenliği ve Verimliliği. Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018, Ankara. google scholar
• Kalkınma Bakanlığı (2018). Enerji Arz Güvenliği ve Verimliliği. Özel İhtisas Komisyonu Raporu, On Birinci Kalkınma Planı 2019-2023, Ankara. google scholar
• Kesikoğlu, F., & Yıldırım, E. (2014). The Causal Effect of Shifting Oil to Natural Gas Consumption on Current Account Balance and Economic Growth in 11 OECD Countries: Evidence From Bootstrap-Corrected Panel Causality Test. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 1064-1069. google scholar
• Kızıldere, C. (2020). Türkiye’de Cari Açık Sorununun Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Açısından Değerlendirilmesi: Ampirik Bir Analiz. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 2121-2139. google scholar
• Our World in Data, https://ourworldindata.org/energy-production-consumption, Erişim Tarihi: 18.05.2021. google scholar
• Pedroni, P. (2001). Purchasing Power Parity Tests in Cointegrated Panels. Review of Economics and statistics, 83(4), 727-731. google scholar
• Pesaran, H, M. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Working Paper, No: 0435, University of Cambridge. google scholar
• Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence Of Cross-Section Dependence. Journal of applied econometrics, 22(2), 265-312. google scholar
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal ofeconometrics, 142(1), 50-93. google scholar
• Samancı, B., (2019). Enerji İthalatının Cari Denge Üzerine Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman. google scholar
• Sarıtaş, H., Genç, A., & Avcı, T. (2018). Türkiye’de Enerji İthalatı, Cari Açık ve Büyüme İlişkisi: VAR ve Granger Nedensellik Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(2), 181-200. google scholar
• Swamy, P. A. (1970). Efficient İnference in A Random Coefficient Regression Model. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 311-323. google scholar
• Uçak, S. (2019). Cari Denge-Yenilenebilir Enerji: Kırılgan Beşli Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 106-122. google scholar
• Uysal, D., Yılmaz, K., & Taş, T. (2015). Enerji ithalatı ve Cari açık ilişkisi: Türkiye Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78. google scholar
• Westerlund, J. (2007). Testing For Error Correction in Panel Data. Oxford Bulletin ofEconomics and statistics, 69(6), 709-748. google scholar
• World Bank, https://data.worldbank.org/indicator/EG.FEC.RNEW.ZS?end=2015&start=2015&view=chart, Erişim Tarihi: 21.05.2021. google scholar
• World Bank, https://data.worldbank.org/indicator/EG.IMP.CONS.ZS?end=2015&start=2014&view=chart, Erişim Tarihi: 21.05.2021. google scholar
• World Bank, https://data.worldbank.org/indicator/EG.USE.COMM.FO.ZS , Erişim Tarihi: 18.05.2021. google scholar
• World Bank, https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL, Erişim Tarihi: 18.05.2021. google scholar
• Yanar, R., & Kerimoğlu, G. (2011). Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme ve Cari Açık İlişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 191-201. google scholar