Geleneksel Toplumlarda Namus Olgusu ve Namus Cinayeti: Türkiye Örneği

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 18, 51 - 65, 17.05.2019

Mehtap Hamzaoğlu Emrah Konuralp

Öz

Toplumların geleneksel kesimlerinde sıklıkla görülen ve
‘namus cinayeti’ olarak adlandırılan kadına yönelik şiddetin bu en uç
uygulaması, bu adlandırmanın tamlayanı olan ‘namus’ olgusu analiz edilmeden
anlaşılamaz ya da açıklanamaz. Toplumsal cinsiyeti biyolojik indirgemecilikle
ve cinsiyetler arasındaki farklılıkların doğadan kaynaklanması iddiasıyla
açıklayan ve toplumsal cinsiyetin tarihsel ve toplumsal yönünü ikincil planda
bırakan bir anlayışın reddedildiği bu çalışmada, namus olgusuyla birlikte
Türkiye örneği üzerinden namus cinayetleri ele alınmış; kadının insan
haklarının gerçeklik kazanmasının ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle
mücadelenin en önemli bileşenlerinden biri olan namus cinayetlerini sonlandırma
konusunda hem Türkiye’deki hem de uluslararası arenadaki gelişmeler
değerlendirilmiştir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğini gidermek, namus ve diğer
sebeplerle işlenen kadın cinayetlerinin önüne geçmek için hukuki düzenlemelerin
tek başına yeterli olamayacağından hareket edilen bu makalede, evrensel
düzlemde bir önlem olarak bir zihniyet devrimi gerçekleştirilerek iktidarın
cinsiyetinin değiştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

: Namus Olgusu, Namus Cinayetleri, Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet Politikaları, Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği

Kaynakça

• Abu-Lughod, L. (2004). Peçeli Duygular. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Acar-Savran, G. (2002). Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru. Praksis, Güz(8), 255–306.
• Acar-Savran, G. (2008). İkinci Baskıya Önsöz. Içinde G. Acar-Savran & N. T. Demiryontan (Ed.), Kadının Görünmeyen Emeği (ss. 9–16). İstanbul: Yordam Kitap.
• Acar-Savran, G. (2018). Feminizm Yazıları: Kuramdan Politikaya. İstanbul: Dipnot Yayınları.
• Acar-Savran, G., & Demiryontan, N. T. (2008). Önsöz. Içinde G. Acar-Savran & N. T. Demiryontan (Ed.), Kadının Görünmeyen Emeği (ss. 17–28). İstanbul: Yordam Kitap.
• Acar, F., & Altunok, G. (2013). The ‘politics of intimate’ at the intersection of neo-liberalism and neo-conservatism in contemporary Turkey. Women’s Studies International Forum, 41, 14–23.
• Acar, F., Göksel, A., Dedeoğlu-Atılgan, S., Altunok, G., & Gözdaşoğlu-Küçükalioğlu, E. (2007). Deliverable no. 19: Series of timelines of policy debates in selected topics: Turkey. QUING Project, Vienna: Institute for Human Sciences (IWM).
• Beard, M. (2018). Kadın ve İktidar: Bir Manifesto. İstanbul: Pegasus.
• Beauvoir, S. de. (1968). The Second Sex. New York: Bantam.
• Berktay, F. (2015). Tarihin Cinsiyeti (5.Basım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. İstanbul: Ayrıntı.
• Davidoff, L. (2002). Feminist tarihyazımında sınıf ve cinsiyet. İstanbul: İletişim.
• Doğan, R. (2016). Namus,Töre ve Eril Şiddet (Yargıtay Kararları, Toplumsal Cinsiyet Kuramları). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Ecevit, Y. (2004, Ekim 27). AB’ye Üyelik Sürecini Lehimize Çevirelim. Bianet. Tarihinde adresinden erişildi https://bianet.org/bianet/cevre/45922-abye-uyelik-surecini-lehimize-cevirelim
• Ecevitoğlu, P. (2012). Namus Töre ve İktidar. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Engels, F. (1986). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni (8. Baskı). Ankara: Sol Yayınları.
• Faqir, F. (2001). Intrafamily femicide in defence of honour: The case of Jordan. Third World Quarterly, 22(1), 65–82. https://doi.org/10.1080/713701138
• Hamzaoğlu, M., & Konuralp, E. (2018). Türk Hukuk Sisteminin ‘Namus’la İmtihanı: Ulusal Mevzuat ve Uluslararası Düzenlemeler Açısından Namus Cinayetleri. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(2), 67–83.
• Hellgren, Z., & Hobson, B. (2008). Cultural dialogues in the good society. Ethnicities, 8(3), 385–404. https://doi.org/10.1177/1468796808092449
• İlyasoğlu, A. (1994). Örtülü kimlik: İslamcı kadın kimliğinin oluşum öğeleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2018). Veriler. Tarihinde 05 Ağustos 2018, adresinden erişildi http://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler
• Konuralp, E. (2016). Transformation Of Secularism in Turkey: Debating Post-Secularism Under The AKP-Rule. Ankara: METU.
• Konuralp, E. (2018). Kimliğin Etni ve Ulus Arasında Salınımı: Çokkültürcülük mü Yeniden Kabilecilik mi? Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(2), 133–146. https://doi.org/10.17153/oguiibf.400350
• Mackinnon, C. A. (2015). Feminist Bir Devlet Kuramına Doğru (2. Basım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Meetoo, V., & Mirza, H. S. (2007). “There is nothing ‘honourable’ about honour killings”: Gender, violence and the limits of multiculturalism. Women’s Studies International Forum, 30(3), 187–200. https://doi.org/10.1016/J.WSIF.2007.03.001
• Mill, J. S. (2017). Kadınların Köleleştirilmesi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Morgan, L. H. (2015). Eski Toplum. İstanbul: İnkilap Kitabevi.
• Nancy, F. (1989). Unruly Practices: Power, Discourse, and Gender in Contemporary Social Theory. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Özgün, Y. (2012). Feminizm. Içinde G. Atılgan & E. A. Aytekin (Ed.), Siyaset Bilimi:Kavramlar,İdeolojiler,Disiplinler Arası İlişkiler (ss. 347–361). Yordam Kitap.
• Reich, W. (1995). Cinsel Ahlakın Boygöstermesi (3. Basım). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Tahincioğlu, A. N. Y. (2011). Namusun Halleri. İstanbul: Postiga Yayınları.
• Tezcan, M. (2003). Türkiye’de Töre (Namus) Cinayetleri (sosyo-Kültürel Antropolojik Yaklaşım). Ankara: Naturel Yayıncılık.
• Tillion, G. (2006). Harem ve Kuzenler. İstanbul: Metis Yayınları.