GURBET NE YANA DÜŞER: SUYUN ÖTE YANINA

Yıl 2013, Sayı: 12, 0 - , 09.07.2015

A. Morva Kablamacı

Öz

Göçmen sinema, son yıllarda yapılan çalışmalar ve üretilen filmler sayesinde, başlı başına bir başlık olarak tanımlanmış; biçim ve içerik açısından ortak noktaları ortaya konmuştur. Bu özellikleri ortaya koyabilmenin araçlarından biri de Bakhtin’e özgü kavramlarla filmleri çözümlemektir. Göçmen sinema başlığı altında ele alınabilecek filmlerden biri de Türkiye sinemasında göçmenlerin sorunlarını anlatan Suyun Öte Yanı filmidir. Farklı karakterlerin 1924 mübadelesi, 1967-1974 Yunanistan (1967-1974) ve Türkiye (1980-1983) askeri cunta yönetimi sırasında ve sonrasında Cunda Adası’nda yaşadıklarını anlatan film, zaman mekan etkileşimini ortaya çıkaran anlatımı nedeniyle Bakhtin’in zamanmekan kavramı ışığında değerlendirilmiştir. Kadın yönetmen ve senarist tarafından üretilen film aynı zamanda, göç deneyimini kadınların nasıl yaşadığına da işaret etmiş; cinsiyet ve göç olgusu arasındaki ilişkiyi ele almıştır. Cunda Adası, toplumsal yaşam içinde tarihsel özgüllük taşıyan farklı zaman ve mekan düzenlemelerinin bulunduğunu gösteren bir yer olarak ele alınmış; mekanı zamansal ilişkilerin ışığında ve zamanı da mekansal boyutuyla ele alarak zamanın ve mekanın etkileşimini ortaya koyan bir yer olarak temsil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Göçmen Sinema, Bakhtin, ZamanMekan, Suyun Öte Yanı, Cunda Adası

WHICH WAY TO THE FOREIGN LAND: THE OTHER SIDE OF THE WATER

The migrant cinema, by means of some recent studies and films, has been defined as a title and presented through common factors in terms of form and content. One of the instruments to reveal these features is to analyze films with notions that are peculiar to Bakhtin. The film Suyun Öte Yanı is one of the films to discuss under the title of migrant cinema, which is concerned about the problems of immigrants in Turkish cinema. Film discussed what the different characters were faced with during the interchange period in 1924, during the coup in Greece (1967-1974) and Turkey (1980-1983) at Cunda Island and it is interpreted via the term chronotope by virtue of the expression that reveals mutual effect between time and place. Film, which was directed and written by women, showed how women experience migration and presented the relationship between gender and migration. Cunda Island is discussed as a place which consists of various time and place compositions holding a historical uniqueness in the social life. The island is also represented as a place that set forth the mutual effect between time and place, by taking the place in the consideration of time and taking the time with spatial extent.

Keywords: Migrant Cinema, Bakhtin, Chronotope, Suyun Öte Yanı, Cunda Island

Anahtar Kelimeler

Göçmen Sinema, Bakhtin, ZamanMekan, Suyun

Kaynakça

• Bahtin, M. (2001). Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (C. Soydemir, Çev.). (S. Irzık, Ed.), İstanbul: Ayrıntı.
• Bayraktar, D. (2004). Türk Sineması: Hayali Vatanımız?,” Türk Film Araştırma- larında Yeni Yönelimler 4. (D. Bayraktar, Yay. Haz.). İstanbul: Bağlam, 13-21.
• Benedict A., (2011). Hayali Cemaatler (İ. Savaşır, Çev.), İstanbul: Metis.
• Bergfelder, T. (2005). National, Transnational or Supranational Cinema? Re- thinking European Film Studies. Media, Culture and Society, 27(3), 315-331.
• Çiçekoğlu, F. (1994). Suyun Öte Yanı (2. Baskı). İstanbul: Can.
• Giritlioğlu, T. (Yönetmen). (1991). Suyun Öte Yanı [Film]. Türkiye: TRT.
• Göktürk, D. (1999). Turkish Delight - German Fright: Migrant Identities in Transnational Cinema. http://www.transcomm.ox.ac.uk/working%20papers/ mediated.pdf.
• Higson, A. (1989). National Cinema Concept. Screen 30 (4), 36-46.
• Irzık, S. (2001). Önsöz. Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefe- sine Seçme Yazılar, (C. Soydemir, Çev.). (S. Irzık, Ed.), İstanbul: Ayrıntı, 7-32
• Kantar, D. Tür Üzerine Kavramsal bir Tanımlama Denemesi, //%//%//%//%//%//%// http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/27/745/9519.pdf).
• Mediated Identities, D. Derman, K. Ross, N. Dakovic (Ed.), İstanbul: Bilgi Uni- versity Press.
• Naficy, H. (1999). Between Rocks and Hard Places: The Interstitial Mode of Production in Exilic Cinema. Home, Exile Homeland: Film Media and the Politics of Place, H. Naficy (Ed.), Londra, NY: Routledge, s. 125-147.
• Naficy, H. (2001). An Accented Cinema Exilic and Diasporic Filmmaking, Princeton University Press: Princeton.
• Özön, N. (2000). Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı Sinema Sözlüğü, İs- tanbul: Kabalcı.
• Rifat, M. (2000). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları 1. Tarihçe ve Eleştirel Düşünceler (2. Baskı), İstanbul: Om.
• Shohat, E. (2004). Post-Third-Worldist Culture: Gender, Nation, and the Cinema. Rethinking Third Cinema. A. R. Guneratne ve W. Dissanayake (Ed.), Londra, NY: Routledge, 51-78.
• Shohat, E., Stam, R. (1994). Unthinking Eurocentrism: Multiculturalism and the Media, Londra, NY: Routledge.
• Smith, J. C. (2006). Geç Dönem Osmanlı Tunus’unda Göçmen Bir Akdeniz Sını- rı Boyunca Kadınlar ve Toplumsal Kontrol, 1830-1870, Akdeniz Dünyası (E. Uşşaklı, Çev.). İstanbul: İletişim, 117-135.
• Süalp, Z.T. A. (2004) ZamanMekan, İstanbul: Bağlam.
• Telli, A. (1993). Su Çürüdü (6. Baskı). Doruk: Ankara.
• Ulusay, N. (2008). Melez İmgeler: Sinema ve Ulusötesi Oluşumlar, Ankara: Dost.
• Yaren, Ö. (2008) Altyazılı Rüyalar Avrupa Göçmen Sineması, Ankara: De ki.
• Milliyet, 02.01.1999, Kültür Sanat, 27.
• Milliyet, 04.01.1992, Tv Magazin, 17
• Milliyet, 22.07.1991, Tv Magazin, 17.