USES OF CULTURE AND ‘CULTURAL RELATIVISM’ IN GENDER VIOLENCE DISCUSSIONS

Yıl 2013, Sayı: 13, 0 - , 09.07.2015

Gülden Ataman

Öz

This paper aims at analysing whether the concept of cultural relativism is useful in discussing gender violence in multicultural societies, particularly, in the cultural defence cases. It is based on a theoretical discussion supplemented by some qualitative case studies. It concludes that although cultural relativism highlights “toleration” and helps to understand “the contextual nature of any principles of justice”, it has more negative implications than benefits. It prevents normative judgement about harmful cultural practices; it equates culture to views of some dominant groups and therefore obscures some underlying reasons for violence against women; it undermines some women’s agency by constituting them as victims of “cultures” and it might articulate with “nationalist” and “racist” discourses by freezing group differences. In accordance with this, it also provides further thoughts on Turkey by examining the implications of the framing “honour killings” as a matter of “tradition” or “custom” (töre).

Keywords: Culture, Cultural Relativism, Women’s Human Rights

TOPLUMSAL CİNSİYET ŞİDDETİYLE İLGİLİ TARTIŞMALARDA KÜLTÜRÜN VE “KÜLTÜREL GÖRECELİĞİN” KULLANIMI ÖZET Bu makalenin amacı çokkültürlü toplumlardaki cinsiyete/toplumsal cinsiyete dayalı şiddet tartışmalarında, özellikle kültürel savunma vakalarında, kültürel görecelilik kavramının kullanımını analiz etmektedir. Çalışma, niteliksel örneklerle desteklenmiş teorik tartışmaya dayanmaktadır. Makalede, kültürel göreceliliğin toleransı vurguladığı ve adalet ilkelerinin bağlamsal doğasını gösterdiği teslim edilmiş ancak faydasından çok negatif içerimleri olduğu ifade edilmiştir. Bu kavramın kullanımının; zararlı kültürel pratikler hakkında normatif değerlendirmeyi önlendiği, kültürü egemen grupların görüşleriyle eşitlediği ve böylelikle kadına yönelik şiddetin altında yatan nedenlerin üstünü kapattığı, kadınları “kültür”lerin kurbanı şeklinde göstererek onların failliğini zayıflattığı ve grup farklılıklarını dondurarak milliyetçi ve ırkçı görüşlerle eklemlenebileceği sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda, “namus cinayetlerinin” bir “gelenek” ya da “töre” meselesi olarak ele alınmasının/ifade edilmesinin ima ettiği anlamların incelenmesi suretiyle, Türkiye üzerine de düşünceler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültürel Görecelilik, Kadınların İnsan Hakları

Anahtar Kelimeler

Culture, Cultural Relativism, Women’s Human Rights

USES OF CULTURE AND ‘CULTURAL RELATIVISM’ IN GENDER VIOLENCE DISCUSSIONS*

Öz

This paper aims at analysing whether the concept of cultural relativism is useful in discussing gender violence in multicultural societies, particularly, in the cultural defence cases. It is based on a theoretical discussion supplemented by some qualitative case studies. It concludes that although cultural relativism highlights “toleration” and helps to understand “the contextual nature of any principles of justice”, it has more negative implications than benefits. It prevents normative judgement about harmful cultural practices; it equates culture to views of some dominant groups and therefore obscures some underlying reasons for violence against women; it undermines some women’s agency by constituting them as victims of “cultures” and it might articulate with “nationalist” and “racist” discourses by freezing group differences. In accordance with this, it also provides further thoughts on Turkey by examining the implications of the framing “honour killings” as a matter of “tradition” or “custom” (töre).

Keywords: Culture, Cultural Relativism, Women’s Human Rights

TOPLUMSAL CİNSİYET ŞİDDETİYLE İLGİLİ TARTIŞMALARDA KÜLTÜRÜN VE “KÜLTÜREL GÖRECELİĞİN” KULLANIMI ÖZET Bu makalenin amacı çokkültürlü toplumlardaki cinsiyete/toplumsal cinsiyete dayalı şiddet tartışmalarında, özellikle kültürel savunma vakalarında, kültürel görecelilik kavramının kullanımını analiz etmektedir. Çalışma, niteliksel örneklerle desteklenmiş teorik tartışmaya dayanmaktadır. Makalede, kültürel göreceliliğin toleransı vurguladığı ve adalet ilkelerinin bağlamsal doğasını gösterdiği teslim edilmiş ancak faydasından çok negatif içerimleri olduğu ifade edilmiştir. Bu kavramın kullanımının; zararlı kültürel pratikler hakkında normatif değerlendirmeyi önlendiği, kültürü egemen grupların görüşleriyle eşitlediği ve böylelikle kadına yönelik şiddetin altında yatan nedenlerin üstünü kapattığı, kadınları “kültür”lerin kurbanı şeklinde göstererek onların failliğini zayıflattığı ve grup farklılıklarını dondurarak milliyetçi ve ırkçı görüşlerle eklemlenebileceği sonucuna varılmıştır. Bu doğrultuda, “namus cinayetlerinin” bir “gelenek” ya da “töre” meselesi olarak ele alınmasının/ifade edilmesinin ima ettiği anlamların incelenmesi suretiyle, Türkiye üzerine de düşünceler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültürel Görecelilik, Kadınların İnsan Hakları

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültürel Görecelilik, Kadınların İnsan Hakları

Kaynakça

• An-Na’im, A. A., 1999. Promises we should keep all in common cause. In: J. Co- hen, M. Howard and M.C. Nussbaum, eds. 1999. Is multiculturalism bad for women? Princeton, New Jersey: Princeton University Press, pp.59-64.
• Belge, C., 2006. Kadına yönelik şiddetin cezalandırılmasında kültürel değerlerin ve yöresel geleneklerin ağırlığı: Şanlıurfa 2. Ağır Ceza Mahkemesinin kararları üzerine bir inceleme,” Şanlıurfa Barosu Dergisi, 13, pp.39-54.
• Benhabib, S., 2002. The claims of culture: equality and diversity in the global era. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. Chs. 1,2 and 4.
• Berktay, F., 1998.Cumhuriyet’in 75 yıllık serüvenine kadınlar açısından bakmak. In: A. Berktay Hacımirzaoğlu, ed. 1998. 75 yılda kadınlar ve erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, pp.1-11.
• Bhabha,H.K., 1999. Liberalism’s sacred cow. In: J. Cohen, M. Howard and M.C. Nussbaum, eds. 1999. Is multiculturalism bad for women? Princeton, New Jersey: Princeton University Press, pp.79-84.
• Cerna, C. M. and Wallace, J.C., 1999. Women and culture. In: K.D. Asken and D.M. Koenig, eds. 1999. Women and international human rights law: Vol. 1. New York: Transnational Publishers, Inc.
• Coomaraswamy, R., 2003. Integration of the human rights of women and the gender perspective: violence against women. Report of the special rapporteur on violence against women. Geneva: UN Commission on Human Rights, 6 January, 2003. (E/CN.4/2003/75)
• Coomaraswamy, R. and Kois, L. M.,1999. Violence against women. In: K.D. Asken and D.M. Koenig, eds. 1999. Women and international human rights law: vol. 1. New York: Transnational Publishers, Inc.
• Cowan, J., Dembour, M-B, and Wilson, R. eds., 2001.Culture and rights. Camb- ridge: Cambridge University Press. Chs. 1 and 3
• Fagan, A., 2009. Human rights: confronting myths and misunderstandings. Chel- tenham: Edward Elgar.
• Kogacioglu, D., 2004. The tradition effect: framing honor crimes in Turkey. diffe- rences: A Journal of Feminist Cultural Studies, 15(2), pp.119-151.
• Kymlicka, W., 1999. Liberal complacencies. In: J. Cohen, M. Howard and M.C. Nussbaum, eds. 1999. Is multiculturalism bad for women? Princeton, New Jersey: Princeton University Press, pp.31-34.
• Moller Okin, S., 1999. Is multiculturalism bad for women? In: J. Cohen, M. Howard and M.C. Nussbaum, eds. 1999. Is multiculturalism bad for women? Princeton, New Jersey: Princeton University Press, pp.9-24.
• Mohanty, C., 1991. Under Western eyes: feminist scholarship and colonial disco- urses. In: C. Mohanty, A. Russo and L. Torres,eds.1991. Third World women and the politics of feminism. Bloomington: Indiana University Press. pp. 51-80.
• Narayan, U. (2000) ‘Essense of culture and a sense of history: a feminist critique of cultural essentialism’, in U. Narayan and S. Harding, eds. 2000. Decentering the center: a philosophy for a multicultural, postcolonial, and feminist world. Bloomington: Indiana University Press, p. 80-100.
• Nickel, J. W. 1987. Making sense of human rights. California: University of Ca- lifornia Press.
• Philips, A., 2007. Multiculturalism without culture. Princeton and Oxford: Prin- ceton University Press.
• Phillips, A., 2010. Gender and culture. Cambridge: Polity Press.
• Pervizat, L., 2009. Tackling honour in the aftermath with a good practice. Expert paper presented in the expert group meeting on good practices in legislation to address harmful practices against women, on 25-28 May 2009. New York: United Nations Division for the Advancement of Women, 11 May 2009. (EGM/ GPLHP/2009/EP.02).
• Song, S., 2005. Majority norms, multiculturalism and gender equality. American Political Science Review, 99(4), pp. 473-489.
• Sirman, N., 2006. Akrabalık, siyaset ve sevgi: sömürge-sonrası koşullarda namus- Türkiye örneği. In: S. Mojab and N. Abdo, eds. 2006. Namus adına şiddet: kuramsal ve siyasal yaklaşımlar. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayinlari, pp.43-61.
• Yıldız-Tahincioğlu, A. N., 2010a. Namusun ve namus cinayetlerinin cinsiyet eşit- sizlikleri bağlamında analizi. Kültür ve İletişim, 13(2), pp.131-158.
• Yıldız-Tahincioğlu, A. N., 2010b. Namus cinayetleri üzerinden yapılan cinsiyetçilik ve milliyetçiliğin köşe yazılarına yansıması. Mülkiye, 34(269), pp.225-253.
• Yıldız-Tahincioğlu, A. N., 2011. Namusun halleri. İstanbul: Postiga Yayınları.
• Tamir, Y., 1999. Siding with underdogs. In: J. Cohen, M. Howard and M.C. Nuss- baum, eds. 1999. Is multiculturalism bad for women? Princeton, New Jersey: Princeton University Press, pp.47-52.
• Turkish Penal Code 2004 (Law No. 5237 of September 26, 2004, as last amended by Law No. 6217 of March 31, 2011)
• Thomas, D. Q. and Levi, R.S.,1999. Common abuses against women. In: K.D. Asken and D.M. Koenig, eds. 1999. Women and international human rights law: vol. 1. New York: Transnational Publishers, Inc.
• U.N. General Assembly, 1993. Declaration on the elimination of violence against women (A/RES/48/104 of 20)
• U.N.Committee on the Elimination of Discrimination Against Women (CE- DAW), 1992. General recommendation no.19: violence against women.
• Walby, S., 1990. Theorizing patriarchy. Oxford: Blackwell.