BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI

Yıl 2013, Cilt: 33 Sayı: 2, 115 - 135, 03.03.2016

Öz

Türkiye’de laiklik şu ana kadar din-devlet ayrılığı/sekülerizm modeli olmasının ötesinde,
cumhuriyetin önemli değerlerinden biri olması yönüyle çalışılmıştır. Anayasa Mahkemesinin
özellikle ibadet özgürlüğü taleplerine ilişkin değerlendirmesi, sadece laikliği değil, laiklik
ve ibadet özgürlüğü ilişkisini dikkate almayı da gerektirmektedir. Bu ilişkinin göz önünde bulundurulması, bu taleplerin her durumda kabul edileceği veya reddedileceği anlamına
gelmese de, bir özgürlük değerlendirmesini zorunlu kılacaktır. Bu değerlendirme, farklı
din ve inançlara saygı ile devletin tarafsızlığının aynı anda sağlanmasını da beraberinde
getirebilir. Bu nedenle çalışmada öncelikle, Türkiye’de laiklik anlayışının gelişimi, Anayasa
Mahkemesi’nin ibadet özgürlüğü taleplerine ilişkin yaklaşımı değerlendirilmiştir. Sonrasında
da, Mahkemenin, özellikle bireysel başvuru yoluyla önüne gelecek ibadet özgürlüğü
taleplerini, Anayasanın 24. maddesine güvence altına alınan bir hak ve özgürlük olarak
değerlendirirken, ölçülülük standardını nasıl uygulayacağı incelenmekte ve öneriler
getirilmektedir.

Kaynakça

  • ANSCOMBE, Frederick F.: State, Faith, and Nation in Ottoman and PostOttoman Lands, New York, Cambridge University Press, 2014.
  • BERLINERBAU, Jacques: How to be Secular: A Call to Arms for Religious Freedom, USA, First Mariner Books, 2012.
  • BERMANN, George A.: The Principle of Proportionality, Am. J. Comp. L. Sup., C.26, 1977-1978, s. 415-432.
  • BESCHLE, Donald L.: “Does a Broad Free Exercise Right Require a Narrow Defi nition of “Religion”?,” Hastings Constitutional Law Quarterly, C.39:2, 2011-2012, s. 357-390.
  • CESARI, Jocelyne: The Awakening of Muslim Democracy: Religion, Modernity, and the State, New York, Cambridge University Press, 2014.
  • CRAIG, Paul, DE BURCA Grainne: EU Law: Text, Cases, and Materials, New York, Oxford, 2008.
  • DAVISON, Andrew: “Turkey, a “Secular” State? The Challenge of Description,” South Atlantic Quarterly, C.102, No:2/3, 2003, s. 333-350.
  • FELDMAN, Noah: After Jihad: America and the Structure for Islamic Democracy, New York, Farrar, Stratus, Giroux, 2003.
  • GÖLE, Nilüfer: “Manifestations of the Religious-Secular Divide: Self, State, and the Public Sphere,” Comparative Secularisms in a Global Age, Ed. by. Linell E. Cady and Elizabeth Shakman Hurd, New York, Palgrave Macmillan, 2010, s. 41-53.
  • GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 18. bs., Bursa, Ekin, 2015.
  • GUNN, T. Jeremy: “Religion and Law in France: Secularism, Separation, and State Intervention,” Drake L. Rev. C.57, 2008-2009, s. 949-984.
  • JACKSON, Vicki: Being Proportional About Proportionality, (The Ultimate Rule of Law, By David Beatty), Const. Comment. Book Reviews, C.21, 2004, s. 803-859.
  • JACKSON, Vicki: Transnational Challenges to Constitutional Law: Convergence, Resistance, Engagement, Fed. L. Rev., C.35, 2007, s. 161185.
  • JACKSON, Vicki J., TUSHNET, Mark: Comparative Constitutional Law, 3. bs., USA, Foundation Press, 2014.
  • JACOBS, Francis G.: “Recent Developments in the Principle of Proportionality in European Community Law,” The Principle of Proportionality in the Laws of Europe, Ed. by. Evelyn Ellis, USA, Hart Publishing, 1999.
  • KABOĞLU, İbrahim: “Din Özgürlüğü: Sınırı ve Güvencesi,” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.46, No:1, 1991, s. 265-278.
  • KAFADAR, Cemal: Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State, USA, University of California Press, 1995.
  • KANADOĞLU, Korkut: Laiklik ve Din Özgürlüğü, TBB Dergisi, C.109, 2013, s. 353-384.
  • KİLİ, Suna: Türk Devrim Tarihi, İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
  • KİLİ, Suna: The Ataturk Revolution: A Paradigm of Modernization, İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2011.
  • KURU, Ahmet: Secularism and State Policies Toward Religion: The United States, France, and Turkey, USA, Cambridge University Press, 2009.
  • MARDİN, Şerif:Turkish Islamic Exceptionalism Yesterday and Today: Continuity, Rupture and Reconstruction in Operational Codes, Turkish Studies, C.6, No:2, 2005, s. 145-165.
  • MODOOD, Tariq, “Muslims, Religious Equality and Secularism,” Secularism, Religion and Multicultural Citizenship, Geoffrey Brahm Levey, Tariq Modood, New York, Cambridge University Press, 2009.
  • ODER, Bertil Emrah: “Turkey in The ‘Militant Democracy’ Principle,” Modern Democracies, Ed. by. Markus Thiel, UK, USA, Ashgate, 2009, s. 262-310.
  • ÖKTEM, Niyazi: “Religion in Turkey,” Bringham Young Un. L. Rev., C.2002, 2002, s. 371-403.
  • ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Yetkin, 2014.
  • TANÖR, Bülent: Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 25. bs. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2015.
  • TANÖR, Bülent, YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul, Beta, 2014.
  • TUNAYA, Tarık Zafer: Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
  • YAZICI, Serap: İnsan Hakları Açısından Laiklik, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları-7, 2. bs., 1996.
  • YÜKSEL, Saadet: “A Comparative Approach on New Constitutionalism,” Annales de la Faculte de Droit d’Istanbul, C.XLIV, No:63, 2012, s. 333368.
  • Turkish Exceptionalism: Interview with Serif Mardin, available at http:// english.aawsat.com/2007/12/article55260541/turkish-exceptionalisminterview-with-serif-mardin, September 9, 2015.
  • Law on Adoption and Implementation of Turkish Alphabet, No. 1353, 01/11/192, Offi cial Gazette No: 1030, 03/11/1928, available at http:// mevzuat.meb.gov.tr/html/112.html, September 9, 2015.
  • Turkish Civil Code/Turk Medeni Kanunu No. 4721, 22/11/2001, available at http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf, September 9, 2015.
  • Should the UK Ban the Muslim Face Veil?, available at http://news.bbc. co.uk/2/hi/uk/8481617.stm, September 9, 2015.
  • Samra MURSALEEN, The Power Behind the Veil, available at http:// www.theguardian.com/commentisfree/belief/2010/jan/25/burqa-banveil-sarkozy-ukip, September 9, 2015.
  • “Anayasal Yönden Sorun Görmedik”, http://www.milliyet.com. tr/-anayasal-yonden-sorun-gormedik-/gundem/gundemdetay/22.09.2012/1600268/default.htm, September 9, 2015.
  • Constitution of Republic of Turkey, available at https://global.tbmm.gov.tr/docs/constitution_en.pdf, September 9, 2015.
  • E. 1989/1, K. 1989/12, 7.3.1989, Offi cial Gazette No. 20216, 05.07.1989.
  • E. 1990/36, K. 1991/8, 9.4.1991, Offi cial Gazette No. 20946, 31.07.1991.
  • E. 2012/65, K. 2012/128, 20.09.2012, Offi cial Gazette No. 28622, 18.04.2013.
  • Supreme Court of Israel, Horev v. Minister of Transportation, HCJ 5016/96, July 11, 1996, published in April 15, 1997.
  • Supreme Court of Israel, Beit Sourik Village Council v. Government of Israel, June 30 (2004), HCJ 2056/04.

THE CLASH BETWEEN FREE EXERCISE OF RELIGION AND SECULARISM WITHIN THE TURKISH LEGAL SYSTEM

Yıl 2013, Cilt: 33 Sayı: 2, 115 - 135, 03.03.2016

Öz

Laicism as a model of separation between state and religion/secularism is often studied
for its role in Turkey’s ideology of Republican nationalism. Turkish Constitutional Court
should approach cases regarding free exercise not only as an issue of laicism but also as
an issue of the relationship between laicism and free exercise. Considering the issue as one
beyond just the separation of religion and state does not mean that religious sensibilities
will always win or lose but it requires evaluating whether there is a violation of religious
freedom as one of the fundamental rights and freedoms. This approach would be helpful
to enable the coexistence of respect for religious beliefs and the state’s neutrality toward
religion. Thus, fi rst, the development of Turkish practice of laicism and Constitutional
Court’s approach towards free exercise issues are discussed. Finally, application of
proportionality standard in cases of free exercise, which is guaranteed under the article
24 of the Constitution, is introduced and elaborated.

Kaynakça

  • ANSCOMBE, Frederick F.: State, Faith, and Nation in Ottoman and PostOttoman Lands, New York, Cambridge University Press, 2014.
  • BERLINERBAU, Jacques: How to be Secular: A Call to Arms for Religious Freedom, USA, First Mariner Books, 2012.
  • BERMANN, George A.: The Principle of Proportionality, Am. J. Comp. L. Sup., C.26, 1977-1978, s. 415-432.
  • BESCHLE, Donald L.: “Does a Broad Free Exercise Right Require a Narrow Defi nition of “Religion”?,” Hastings Constitutional Law Quarterly, C.39:2, 2011-2012, s. 357-390.
  • CESARI, Jocelyne: The Awakening of Muslim Democracy: Religion, Modernity, and the State, New York, Cambridge University Press, 2014.
  • CRAIG, Paul, DE BURCA Grainne: EU Law: Text, Cases, and Materials, New York, Oxford, 2008.
  • DAVISON, Andrew: “Turkey, a “Secular” State? The Challenge of Description,” South Atlantic Quarterly, C.102, No:2/3, 2003, s. 333-350.
  • FELDMAN, Noah: After Jihad: America and the Structure for Islamic Democracy, New York, Farrar, Stratus, Giroux, 2003.
  • GÖLE, Nilüfer: “Manifestations of the Religious-Secular Divide: Self, State, and the Public Sphere,” Comparative Secularisms in a Global Age, Ed. by. Linell E. Cady and Elizabeth Shakman Hurd, New York, Palgrave Macmillan, 2010, s. 41-53.
  • GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 18. bs., Bursa, Ekin, 2015.
  • GUNN, T. Jeremy: “Religion and Law in France: Secularism, Separation, and State Intervention,” Drake L. Rev. C.57, 2008-2009, s. 949-984.
  • JACKSON, Vicki: Being Proportional About Proportionality, (The Ultimate Rule of Law, By David Beatty), Const. Comment. Book Reviews, C.21, 2004, s. 803-859.
  • JACKSON, Vicki: Transnational Challenges to Constitutional Law: Convergence, Resistance, Engagement, Fed. L. Rev., C.35, 2007, s. 161185.
  • JACKSON, Vicki J., TUSHNET, Mark: Comparative Constitutional Law, 3. bs., USA, Foundation Press, 2014.
  • JACOBS, Francis G.: “Recent Developments in the Principle of Proportionality in European Community Law,” The Principle of Proportionality in the Laws of Europe, Ed. by. Evelyn Ellis, USA, Hart Publishing, 1999.
  • KABOĞLU, İbrahim: “Din Özgürlüğü: Sınırı ve Güvencesi,” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.46, No:1, 1991, s. 265-278.
  • KAFADAR, Cemal: Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State, USA, University of California Press, 1995.
  • KANADOĞLU, Korkut: Laiklik ve Din Özgürlüğü, TBB Dergisi, C.109, 2013, s. 353-384.
  • KİLİ, Suna: Türk Devrim Tarihi, İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
  • KİLİ, Suna: The Ataturk Revolution: A Paradigm of Modernization, İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2011.
  • KURU, Ahmet: Secularism and State Policies Toward Religion: The United States, France, and Turkey, USA, Cambridge University Press, 2009.
  • MARDİN, Şerif:Turkish Islamic Exceptionalism Yesterday and Today: Continuity, Rupture and Reconstruction in Operational Codes, Turkish Studies, C.6, No:2, 2005, s. 145-165.
  • MODOOD, Tariq, “Muslims, Religious Equality and Secularism,” Secularism, Religion and Multicultural Citizenship, Geoffrey Brahm Levey, Tariq Modood, New York, Cambridge University Press, 2009.
  • ODER, Bertil Emrah: “Turkey in The ‘Militant Democracy’ Principle,” Modern Democracies, Ed. by. Markus Thiel, UK, USA, Ashgate, 2009, s. 262-310.
  • ÖKTEM, Niyazi: “Religion in Turkey,” Bringham Young Un. L. Rev., C.2002, 2002, s. 371-403.
  • ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Yetkin, 2014.
  • TANÖR, Bülent: Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 25. bs. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2015.
  • TANÖR, Bülent, YÜZBAŞIOĞLU, Necmi: 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul, Beta, 2014.
  • TUNAYA, Tarık Zafer: Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
  • YAZICI, Serap: İnsan Hakları Açısından Laiklik, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Yayınları-7, 2. bs., 1996.
  • YÜKSEL, Saadet: “A Comparative Approach on New Constitutionalism,” Annales de la Faculte de Droit d’Istanbul, C.XLIV, No:63, 2012, s. 333368.
  • Turkish Exceptionalism: Interview with Serif Mardin, available at http:// english.aawsat.com/2007/12/article55260541/turkish-exceptionalisminterview-with-serif-mardin, September 9, 2015.
  • Law on Adoption and Implementation of Turkish Alphabet, No. 1353, 01/11/192, Offi cial Gazette No: 1030, 03/11/1928, available at http:// mevzuat.meb.gov.tr/html/112.html, September 9, 2015.
  • Turkish Civil Code/Turk Medeni Kanunu No. 4721, 22/11/2001, available at http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf, September 9, 2015.
  • Should the UK Ban the Muslim Face Veil?, available at http://news.bbc. co.uk/2/hi/uk/8481617.stm, September 9, 2015.
  • Samra MURSALEEN, The Power Behind the Veil, available at http:// www.theguardian.com/commentisfree/belief/2010/jan/25/burqa-banveil-sarkozy-ukip, September 9, 2015.
  • “Anayasal Yönden Sorun Görmedik”, http://www.milliyet.com. tr/-anayasal-yonden-sorun-gormedik-/gundem/gundemdetay/22.09.2012/1600268/default.htm, September 9, 2015.
  • Constitution of Republic of Turkey, available at https://global.tbmm.gov.tr/docs/constitution_en.pdf, September 9, 2015.
  • E. 1989/1, K. 1989/12, 7.3.1989, Offi cial Gazette No. 20216, 05.07.1989.
  • E. 1990/36, K. 1991/8, 9.4.1991, Offi cial Gazette No. 20946, 31.07.1991.
  • E. 2012/65, K. 2012/128, 20.09.2012, Offi cial Gazette No. 28622, 18.04.2013.
  • Supreme Court of Israel, Horev v. Minister of Transportation, HCJ 5016/96, July 11, 1996, published in April 15, 1997.
  • Supreme Court of Israel, Beit Sourik Village Council v. Government of Israel, June 30 (2004), HCJ 2056/04.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk
Bölüm İncelemeler
Yazarlar

Saadet Yüksel Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 3 Mart 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Cilt: 33 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Yüksel, S. (2016). TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI. Milletlerarası Hukuk Ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 33(2), 115-135.
AMA Yüksel S. TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. Mart 2016;33(2):115-135.
Chicago Yüksel, Saadet. “TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI”. Milletlerarası Hukuk Ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 33, sy. 2 (Mart 2016): 115-35.
EndNote Yüksel S (01 Mart 2016) TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 33 2 115–135.
IEEE S. Yüksel, “TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, c. 33, sy. 2, ss. 115–135, 2016.
ISNAD Yüksel, Saadet. “TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 33/2 (Mart 2016), 115-135.
JAMA Yüksel S. TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 2016;33:115–135.
MLA Yüksel, Saadet. “TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI”. Milletlerarası Hukuk Ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, c. 33, sy. 2, 2016, ss. 115-3.
Vancouver Yüksel S. TÜRKİYE’DEKİ HUKUK DÜZENİNDE SEKÜLERİZM VE İBADET ÖZGÜRLÜĞÜ ÇATIŞMASI. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 2016;33(2):115-3.