The Problem of Risk According to the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG) and Comparison with the Turkish Code of Obligations

Yıl 2018, Cilt: 38 Sayı: 1, 107 - 145, 05.09.2018

Doğan Kara

Öz

The study examines the risk problem in light of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale

of Goods (CISG), and the comparative relationship between CISG and the Turkish Code of Obligations (Law No: 6098). In

this study we examine the concept of risk and also explain the concepts of performance risk and price risk. CISG has been

influenced by many legal systems, such as Roman, Swiss, French, and German Laws, prior to its appearance on the legal

platform. Thus, solutions to the risk problem, pertaining to the legal system, have been considered. An important part of

this study is concerned with the examination of art. 66-70 of the CISG which address the regulation of the risk problem.

In the last part of this study, a comparison is made between CISG’s view of the passing on of risk, and Turkish law.

Anahtar Kelimeler

Turkish Code of Obligations, CISG, Contract for sale of goods, Risk, Passing on of risk, Price risk, Performance risk

Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması (CISG) Uyarınca Hasar Sorunu ve Türk Borçlar Kanunu İle Karşılaştırılması

Öz

Çalışmanın konusu, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması ışığında hasar

sorununun incelenmesi ve Türk Borçlar Kanunu ile arasındaki bağlantının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesidir. Bu

açıdan, ilk olarak hasar kavramı üzerinde durulmuş, ayrıca edim hasarı ve karşı edim hasarı kavramları açıklanmıştır.

CISG, hukuk düzleminde doğuşuna kadar olan sürede Roma Hukuku, İsviçre Hukuku, Fransız Hukuku ve Alman Hukuku

gibi birçok hukuk sisteminden etkilenmiştir. Bu sebeple söz konusu hukuk sistemlerinde hasar sorununa getirilen çözüm

yolları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın önemli bir kısmı ise hasar sorununu düzenleyen CISG m. 66-70 hükümlerinin

incelenmesine ayrılmıştır. Son kısımda ise CISG’ın öngördüğü hasarın geçişi sisteminin Türk Hukuku ile ilişkisi karşılaştırmalı

olarak aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Borçlar Kanunu, CISG, Satış sözleşmesi, Hasarın geçişi, Bedel hasarı, Edim hasarı

Kaynakça

• Acar H, “Hasarın Riskinin Geçişine İlişkin TBK, CISG ve Incoterms Hükümlerinin Mukayeseli Olarak İncelenmesi, Milletlerarası Satım Hukuku” in Sinan Okur (ed), Milletlerarası Mal Satım Hukuku (CISG) (1. Bası Adalet Yayınevi 2016)
• Akıntürk T, Satım Akdinde Hasarın İntikali (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları no:212 Sevinç Matbaası, 1966)
• Altay S, Satım Sözleşmesinde Hasarın Geçişi (1. Bası, Vedat Kitapçılık 2008)
• −− −− “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması (CISG) Uyarınca Hasarın Alıcıya Geçişi” (2013) I GSÜHFD 183
• Ansay S, “Menkul Mallarda Mülkiyetin ve Hasarın İntikali Hakkında Muhtelif Sistem Arasında Bir Mukayese” (1953) 1-4 AÜHFD 450
• Atamer Y, “Satıcının Sözleşmeye Aykırı Davranışı Ekseninde CISG’ın İfa Engelleri Sistemine Genel Bakış”, in Yeşim Atamer (ed), Milletlerarası Satım Hukuku: Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması (CISG) (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2008)
• −− −− Uluslararası Satım Sözleşmelerine İlişkin Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Satıcının Yükümlülükleri ve Sözleşmeye Aykırılığın Sonuçları (1. Bası, Beta yayıncılık 2005) 268
• Bollé S, “The Theory of Risks in the 1980 Vienna Sale of Goods Convention” (1999-2000) Pace Review of the Convention on Contracts for the International Sale of Goods 245
• Bridge M, “CISG Uyarınca Hasarın Geçmesi”, in Yeşim Atamer (ed), Milletlerarası Satım Hukuku: Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması (CISG) (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2008)
• Çakırca İ, “Satımda Edim ve Karşı Edim Hasarının Alıcıya Geçmesi” (2007) İÜHFM 177
• Çetiner B, “Yeni Türk Borçlar Kanunu’nda Yarar ve Hasarın İntikali ile Satıcının Ayıptan Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi” (2009) LXVII İÜHFM 97
• Devellioğlu F, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat (2. Baskı, Aydın Kitabevi 2010)
• Doğan M, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Anlaşması (CISG) Uyarınca Hasarın İntikali (1. Bası, Yetkin Basımevi 2016)
• Engel P, Traité des obligations en droit suisse: Dispositions générales du CO (2ème Edition, Staempfli Editions SA 1997)
• −− −− Contrats de droit suisse: Traité des contrats de la partie spéciale du Code des obligations, de la vente au contrat de société simple, articles 184 à 551 CO, ainsi que quelques contrats innomés (2ème Edition, Staempfli Editions SA 2000)
• Erdoğmuş B, Roma Borçlar Hukuku Dersleri (1.7.2012’de Yürürlüğe Giren Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış Yeni Bası, Der Yayınları 2014)
• Eren F, Borçlar Hukuku Özel Hükümler (4. Baskı, Yetkin Yayınları 2017)
• Ergüne S, “Reform Sonrası Alman Medeni Kanununda İmkânsızlık Halleri ve Sonuçları” (2004) İÜHFM 351
• Ferrari F, “Fundamental Breach of Contract Under the UN Sales Convention -25 Years of Article 25 CISG-” (2006) 25 Journal of Law and Commerce 489
• Franko N, “Satım Akdinde Hasarın İntikali” (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları 1998) Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan 349
• Gümüş A, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Özel Hükümler, vol 1: İsimsiz Sözleşmeler Teorisi, Satış, Mal Değişimi, Bağışlama, Kira, Kullanım Ödüncü, Tüketim
• Ödüncü, Genel Hizmet Sözleşmesi (3. Bası, Vedat Yayıncılık 2013)
• −− −− Borçlar Hukuku Özel Hükümler: Kısa Ders Kitabı, İsimsiz Sözleşmeler Teorisi, Satış, Mal Değişimi, Bağışlama, Kira, Eser, Vekâlet, Kefalet (2. Baskı, Filiz Kitapevi, 2017)
• Hachem P, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (Viyana Satım Sözleşmesi) Şerhi, CISG m. 66-70 (Ingeborg Schwenzer ve Pınar Çağlayan Aksoy eds, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2015)
• von Hoffmann B, “Passing of Risk in International Sales of Goods”, in Hoffman etar Sarcevic and Paul Volken (eds), International Sale of Goods: Dubrovnik Lectures (Oceana 1986)
• Honnold J, Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention (3rd ed. Kluwer Law International, The Hague 1999)
• Neumayer K, Ming C, Convention de Vienne sur les Contrats de Vente Internationale de Marchandises Commentaire (François Dessemontet ed, Centre du droit de l’entreprise, droit industriel, droit d’auteur, droit commercial, Publication Cedidac 1993)
• Nicholas B, Commentary on the International Sales Law: the 1980 Vienna Sales Convention, CISG art. 66-70 (Cesare Massimo Bianca ve Michael Joachim Bonell eds, Giuffrè 1987)
• Nomer H, Engin B, Türk Borçlar Kanunu Şerhi Özel Borç İlişkileri, Cilt I: Satış Sözleşmesi Birinci Fasikül: Giriş; Madde 207-216, 245 (3. Bası, Seçkin Yayıncılık 2017)
• Nomer H, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (15. Bası, Beta Yayıncılık 2017)
• Oğuzman K, Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, vol 1 (16. Bası, Vedat Kitapçılık 2018)
• Oğuzman K, Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, vol 2 (12. Bası, Vedat Kitapçılık 2016)
• Oruç M, Satış Sözleşmesinde Riskin Geçişi: Türk Borçlar Kanunu CISG (Milletlerarası Mal Satımına İlişkin BM Anlaşması) INCOTERMS Uluslararası Ticari Terimler (1. Bası, Vedat Kitapçılık 2015)
• Rado T, Roma Hukuku Dersleri Borçlar Hukuku (Filiz Kitabevi 2014)
• Schlechtriem P, Butler P, UN Law on International Sales The UN Convention on the International Sale of Goods (Springer Verlag 2009)
• Schönle H, “Réflexions sur le transfert des risques dans la vente internationale” (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırmaları Enstitüsü, 1990) Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, Mélange à la mémoire du Professeur Haluk Tandoğan
• Schroeter U, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (Viyana Satım Sözleşmesi) Şerhi, CISG m. 25 (Ingeborg Schwenzer ve Pınar Çağlayan Aksoy eds, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2015)
• Schwarz A, “Satış Aktinde Hasarın İntikali” (Kudret Ayiter tr, 1947) 1-4 AÜHFD 159
• Schwenzer I, Hachem P, Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (Viyana Satım Sözleşmesi) Şerhi, CISG m. 6-7 (Ingeborg Schwenzer ve Pınar Çağlayan Aksoy eds, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık 2015)
• Sevón L, “Passing of Risk” in Institut suisse de droit comparé, Convention de Vienne de 1980 sur la vente internationale de marchandises: colloque de Lausanne des 19 et 20 novembre (Schulthess Polygraphischer Verlag, 1985)
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, vol 1, Kendine Özgü Yapısı Olan ve Karma Sözleşmeler, Satış ve Çeşitleri, Trampa, Bağışlama (6. Tıpkı Basım, Vedat Kitapçılık 2008)
• Tercier P, Bieri L, Carron B, Les contrats spéciaux (5ème Edition, Schulthess Verlag Editions Romandes 2016)
• Tercier P, Pichonnaz P, Le droit des obligations (5ème Edition revue et augmentée, Schulthess Editions Romandes 2012)
• Thévenoz L, Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-529 CO (Luc Thévenoz et Franz Werro Eds, 2ème Edition, Helbing Lichtenhahn 2012) (CR CO-I)
• Toker A, “Viyana Satım Sözleşmesi (CISG) Uyarınca Sözleşmenin Esaslı İhlali” (2013) 33 MHB 213
• Tunçomağ K, Türk Borçlar Hukuku: Özel Borç İlişkileri, vol 2 (3. Bası, Sermet Matbaası 1977)
• Umur Z, Roma Hukuku Ders Notları (3. Bası, Beta Yayınevi 2010)
• Venturi S, Zen-Ruffinen M, Commentaire Romand Code des Obligations I Art. 1-529 CO (Luc Thévenoz et Franz Werro Eds, 2ème Edition, Helbing Lichtenhahn 2012) (CR CO-I)
• Will M, Commentary on the International Sales Law: the 1980 Vienna Sales Convention, CISG art. 25 (Cesare Massimo Bianca ve Michael Joachim Bonell eds, Giuffrè 1987)
• Yavuz C, Acar F, Özen B, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler (10. Bası, Beta Yayınevi 2014)
• Yetiş Şamlı K, “Borçlar Hukuku ve CISG Çerçevesinde Hasarın İntikali” (2007) İÜHFM 303
• Zeytin Z, Milletlerarası Mal Satım Sözleşmeleri (CISG) Hukuku (1. Bası, Seçkin Yayıncılık 2011)