NEW ERA IN THE JURISPRUDENCE OF THE EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS: CRITICAL REFLECTIONS ON THE APPLICATION OF NEW ADMISSIBILITY CRITERION OF PROTOCOL NO. 14

Yıl 2011, Cilt: 31 Sayı: 1, 209 - 242, 10.01.2012

H. Gemalmaz

Öz

It is well known that the European Court of Human Rights (the Court) which was established by the European Convention on Human Rights (ECHR) is faced with the enormous work load. The final effort with a view to solve work load problem is the Protocol No. 14 of 2004 (P14). P14 entered into force on 1 June 2010. One of the structural amendments of P14 is the unusual admissibility criterion. With this amendment, an application is to be found inadmissible unless he/she has not suffered a significant disadvantage. After 1 June 2010, the Court consistently applies said amendment in its review of admissibility. In this Article, the criteria of the Court in assessing the admissibility of the applications shall be critically analyzed.

Anahtar Kelimeler

ECHR, European Court of Human Rights, Protocol No. 14, significant disadvantage, victim.

AİHM YARGISINDA YENİ DÖNEM: PROTOKOL NO. 14'LE GETİRİLEN YENİ KABULEDİLEBİLİRLİK ÖLÇÜTÜNÜN UYGULANMASINA ELEŞTİREL BAKIŞ

Öz

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesiyle (AİHS) kurulan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) bir süredir devasa bir iş yükü sorunuyla karşı karşıyadır. Bu iş yükü sorununu çözmek amacıyla yapılan çalışmaların somutlaşmış son örneği, 2004 tarihli Protokol No. 14 (P14) oldu. Rusya’nın ayak diremesi sebebiyle yaklaşık 6 yıl boyunca yürürlüğe giremeyen P14, 1 Haziran 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir. P14 ile AİHS sistemine getirilen çok sayıda yapısal ve usuli değişiklikten birisi, Sözleşme sisteminde alışılagelenden farklı nitelikte bir kabuledilebilirlik ölçütü öngörmesidir. P14’le AİHS sisteminde öngörülen değişiklik sonucu, başvurucu, “önemli bir ölçüde dezavantajlı durumdan muzdarip” olduğunu gösteremediği müddetçe, şikayet kabuledilebilir bulunmayacaktır. Bilindiği üzere P14’ün yürürlüğe girmesinden önceki AİHS sisteminde, “mağdur” statüsünün kazanılması için, Taraf Devletlerin tasarrufundan “etkilenmiş” olmak yeterli(y)dir; “zarar görmüş” olma koşulu aranmaz(dı). Mağdur kavramının alanını daraltıyor olması dolayısıyla eleştiri almakla birlikte P14’le getirilen yeni kabuledilebilirlik ölçütü, P14’ün yürürlüğe girdiği 1 Haziran 2010 tarihinden bu yana, AİHM tarafından yapılan kabuledilebilirlik incelemelerinde kullanılmaktadır. Nitekim bu çalışmada AİHM’in P14’le getirilen değişiklikler sonrasında önüne gelen bireysel şikayet başvurularında inceleme yaparken dikkate aldığı(alacağı) ölçütler saptanmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

AİHS, AİHM, Protokol No. 14, önemli bir ölçüde dezavantajlı durumdan muzdarip olma, mağdur