Psikolojik Şiddetin Ölçümü: Psikolojik İstismar Profili’nin ve Kadına Kötü Muamele Envanteri’nin Türkçe’ye Uyarlanması

Yıl 2020, , 19 - 55, 27.03.2020

İnci Boyacıoğlu Mete Sefa Uysal Canan Erdugan

https://doi.org/10.26650/SP2019-0027

Öz

Psikolojik şiddet genellikle isim takma, aşağılama, küçümseme, bağırma, tehdit etme, kıskançlık, sosyal olarak yalıtma, duygusal ve/veya fiziksel olarak uzaklaşma gibi sözel ve duygusal istismar davranışlarını içeren bir şiddet türüdür. Bu araştırmanın amacı Kadına Psikolojik Kötü Muamele Envanteri (KMPKME; Tolman, 1989) ile Psikolojik İstismar Profili’nin (PİP; Sackett ve Saunders, 1999) Türkçe formunun psikometrik özelliklerinin sınanmasıdır. Bu doğrultuda iki çalışma yürütülmüştür. Birinci çalışmaya web üzerinden 293 kadın, ikinci çalışmaya ise sığınma evine başvuran 23 kadın katılmıştır. Türkçe’ye uyarlama çalışmasının bulgularına göre, KPKME’nin hükmetme, yalıtma ve duygusal/ sözel şiddet olmak üzere üç faktöre sahip olduğu, PİP’in kıskançlıkla kontrol etme, yok sayma, kişilik özellikleriyle alay etme ve davranışlarını eleştirme olmak üzere dört faktöre sahip olduğu görülmüştür. Çalışma 1’de yapı geçerliği kapsamında KPKME ve PİP’in toplam puan ve faktörlerinin kendi içlerindeki ve birbirleriyle olan ilişki incelenerek önemli kanıtlar elde edilmiştir. Son olarak, KPKME ve PİP’in ve faktörlerinin anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite ile anlamlı ilişkilere sahip olduğu bulunmuştur. Sığınma evi örneklemiyle yapılan Çalışma 2, her iki ölçeğin ayırt edici geçerliğine ilişkin destekler sunmuştur. İç tutarlık güvenirlik katsayıları Çalışma 1 için .81 ile .96 arasında değişirken, Çalışma 2 için .83 ile .96 arasında değişmektedir. Sonuç olarak, bu çalışmada KPKME ve PİP Türkçe formlarının, kadına yönelik psikolojik şiddetin ölçümünde geçerli ve güvenilir ölçekler olduklarına yönelik güçlü destekler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kadına yönelik şiddet, psikolojik istismar, kadına psikolojik kötü muamele envanteri, psikolojik istismar profili, geçerlik, güvenirlik

Measuring Psychological Violence: The Adaptation of the Profile of Psychological Abuse and the Psychological Maltreatment of Women Inventory into Turkish

Öz

Psychological violence is a type of violence that includes verbal and emotional abuse such as humiliation, contempt, verbal violence, shouting, threatening, jealousy, social isolation, emotional and / or physical distancing. The purpose of the present research was to investigate reliability and validity of the Turkish version of Psychological Maltreatment of Women Inventory (PMWI; Tolman 1989) and Profile of Psychological Abuse (PPA; Sackett & Saunders 1999). In this regard, two studies were conducted. Two hundred and ninety-three women participated in Study I through a websurvey and 23 women living in a women’s shelter participated in Study II. The findings of the study after adaptation into Turkish, PMWI consists of three factors including dominance, isolation, and emotional/verbal violence and PPA consists of four factors including jealous control, ignore, ridicule traits, and criticize behavior. In Study 1, significant evidence was obtained by examining the relationship between PMWI and PPA’s total scores and the factors themselves and with each other. It was also found that PMWI and PPA and their factors have significant relationships with anxiety, depression, negative self, somatization and hostility. In Study 2, the shelter sample produced evidence of discriminant validity in both scales. Internal consistency values ranged between .81 and .96 in Study 1 and .83 to .96 in Study II. Overall, the present study provided strong evidence that the Turkish versions of PMWI and PPA were valid and reliable measures of psychological violence against women.

Anahtar Kelimeler

Violence against women, psychological abuse, psychological maltreatment of women inventory, profile of psychological abuse, reliability, validity

Kaynakça

• Almosaed, N. (2004). Violence against women: a cross-cultural perspective. Journal of Muslim Minority Affairs, 24(1): 67-88. doi: 10.1080/1360200042000212124
• Arkins, B., Begley, C. ve Higgins, A. (2016). Measures for screening intimate partner violence: A systematic review. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 23, 217–235. doi: 10.1111/ jpm.12289.
• Aytaç, S. ve Dursun, S. (2013). Çalışma hayatında kadına yönelik şiddet: Sağlık sektöründe bir uygulama. Journal of Istanbul University Law Faculty, 71(1), 67-78. Erişim adresi: http://dergipark. org.tr/iuhfm/issue/9188/115156
• Bilgili, N. ve Vural, G. (2011). Kadına yönelik şiddetin en ağır biçimi: Namus cinayetleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 66–72. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/sted/ issue/39019/457092
• Carney, M. M. ve Barner, J. R. (2012). Prevalence of partner abuse: Rates of emotional abuse and control. Partner Abuse, 3(3), 286–335. https://psycnet.apa.org/doi/10.1891/1946-6560.3.3.286
• Derogatis, L. R. (1992). The Brief Symptom Inventory (BSI): Administration, scoring and procedures: Manual II. Baltimore: Clinical Psychometric Research.
• DeVellis, R. F. (2012). Scale Development: Theory and Applications, 3rd Edition. Thousand Oaks, CA: Sage. Dönmez, G., Şimşek, H. ve Günay, T. (2012). Evli erkeklerde eşlerine yönelik şiddet ve ilişkili etmenler. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 10(3), 151-159. https://doi.org/10.20518/tjph.173011
• Dutton, D. G., Starzomski, A., Saunders, K. ve Bartholomew, K. (1994). Intimacy-anger and insecure attachment as precursors of abuse in intimate relationships. Journal of Applied Social Psychology, 24(15), 1367–1386. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1994.tb01554.x
• Elçi, E. (2011). Türkiye’de kadın olmak söylemi: Kadınlarla yapılmış bir söylem çalışması. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 31, 1-28.
• Ellsberg, M., Jansen, H. A. F. M., Heise, L., Watts, C.H. ve Garcia-Moreno, C. (2008). Intimate partner violence and women’s physical and mental healt in the WHO multi-country study on women’s health and domestic violence: An observational study. Lancet, 371 (9619): 1165-1172. doi: 10.1016/ S0140-6736(08)60522-X
• Ersoy, N. C., Hünler, O. S. ve Namer, Y. (2017). Kadına Psikolojik Eziyet Envanteri Kısa Formu Türkçe uyarlaması. Klinik Psikiyatri Dergisi, 20(4), 276-286. doi: 276-286.10.5505/kpd.2017.76588.
• Follingstad, D. R. (2007). Rethinking current approaches to psychological abuse: Conceptual and methodological issues. Aggression and Violent Behavior, 12(4), 439–458. http://dx.doi. org/10.1016/j.avb.2006.07.004
• Follingstad, D. R. (2009). The impact of psychological aggression on women’s mental health and behavior: The status of the field. Trauma, Violence, & Abuse, 10, 271–289. https://doi.org/ 10.1177%2F1524838009334453
• Follingstad, D. R. (2011). A measure of severe psychological abuse normed on a national representative sample of adults. Journal of Interpersonal Violence, 26(6), 1194–1214. https://doi. org/10.1177/0886260510368157
• Follingstad, D. R. ve Edmundson, M. (2010). Is psychological abuse reciprocal in intimate relationships? Data from a national sample of American adults. Journal of Family Violence, 25, 495–508. http:// dx.doi.org/10.1007/s10896-010-9311-y
• Follingstad, D. R. ve Rogers, M. J. (2004). The nature and prevalence of partner psychological abuse in a national sample of adults. Violence and Victims, 29(1), 3–23. http://dx.doi.org/10.1891/08866708.09-160
• Follingstad, D. R. ve Rogers, M. J. (2012). Women experiencing psychological abuse: Are they a homogenous group? Journal of Agression, Maltreatment & Trauma, 21, 891–916. https://doi.org/1 0.1080/10926771.2012.708012
• Gage, A. ve Hutchinson, P. (2006). Power, control and intimate partner sexual violence in Haiti. Archives of Sexual Behavior, 35, 11–24. https://doi.org/10.1007/s10508-006-8991-0
• Garcia-Moreno, C., Jansen, H. A., Ellsberg, M., Heise, L. ve Watts, C. H. (2006). Prevalence of intimate partner violence: Findings from WHO multi-country study on women’s health and domestic violence. Lancet, 368(9543): 1260-1269. 10.1016/S0140-6736(06)69523-8
• Goetz, A. T. ve Shackelford, T. (2009). Sexual coercion in intimate relationships: A comperative analysis of the effects of women’s infidelity and men’s dominance and control. Archives of Sexual Behavior, 38, 226–234. https://doi.org/10.1007/s10508-008-9353-x
• Güler, N., Tel, H. ve Özkan Tuncay, F. (2005). Kadının aile içinde yaşanan şiddete bakışı. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27(2), 51–56.
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2015). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Heise, L., Palitto, C., Garcia-Moreno, C. ve Clark, C. J. (2019). Measuring psychological abuse by intimate partners: Constructing a cross-cultural indicator for Sustainable Development Goals. SSMPopulation Health, 9. https://doi.org/10.1016/j.ssmph.2019.100377
• Hıdıroğlu, S., Topuzoğlu, A., Ay, P. ve Karavuş, M. (2006). Kadın ve çocuklara karşı fiziksel şiddeti etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi: İstanbul’da sağlık ocağı tabanlı bir çalışma. New Symposium Journal, 44(4), 196–202.
• Jansen, H. A. F. M., Yüksel, İ. ve Çağatay, P. (2009). Kadına yönelik şiddetin yaygınlığı. Türkiye’de kadına yönelik şiddet içinde (s. 45–69). T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık.
• Jordan, C. E., Campbell, R. ve Follingstad, D. (2010). Violence and women’s mental health: The impact of physical, sexual, and psychological aggression. Annual Review of Clinical Psychology, 6, 607– 628. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-090209-151437
• Karakurt, G. ve Silver, K. E. (2013). Emotional abuse in intimate relationships: The role of gender and age. Violence and Victims, 28(5), 804–821. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24364124
• Kelly, V. A. (2004). Psychological abuse of women: A review of the literature. The Family Journal, 12(4), 383–388. https://doi.org/10.1177%2F1066480704267234
• Kimball, M. M. (2001). Gender similarities and differences as feminist contradictions. R. K. Unger (Ed.), Handbook of the Psychology of Women and Gender içinde (s. 66-83). New York: John Wiley & Sons.
• Maiuro, R. (2001). Preface: Sticks and stones may break my bones, but names will also hurt me: Psychological abuse in domestically violent relationships. K. D. O’Leary ve R. D. Maiuro (Ed.), Psychological Abuse in Violent Domestic Relationships içinde (s. 9-13). Canada: Springer Publishing Company, Inc.
• Messman-Moore, T. L. ve Long, P. J. (2000). Child sexual abuse and revictimization in the form of adult sexual abuse, adult physical abuse, and adult psychological maltreatment. Journal of Interpersonal Violence, 15(5), 489–502. https://doi.org/10.1177%2F088626000015005003
• Murphy, M. C. ve Hoover, S. A. (1999). Measuring emotional abuse in dating relationships as a multifactorial construct. Violence and Victims, 14(1), 39–53. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/10397625
• Murphy, C., M. ve O’Leary, K. D. (1989). Psychological aggression predicts physical aggression in early marriage. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 57(5), 579–582. https://www.ncbi. nlm.nih.gov/pubmed/2794178
• Öyekçin, D. G., Yetim, D. ve Şahin, E. M. (2012). Kadına yönelik farklı eş şiddeti tiplerini etkileyen psikososyal faktörler, Türk Psikiyatri Dergisi, 23(2). 75-82.
• Öztürk, E. (2014). Türkiye’de aile, şiddet ve kadın sığınmaevleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(7), 39-55. Erişim adresi: https://dergipark.org. tr/egitimvetoplum/issue/5126/69814
• Rogers, M. J. ve Follingstad, D. R. (2014). Women’s exposure to psychological abuse: Does that experience predict mental health outcomes? Journal of Family Violence, 29, 595–611. https:// dx.doi.org/10.1177%2F1077801208319283
• Sackett, L. A. ve Saunders, D. G. (1999). The impact of different forms of psychological a b u s e on battered women. Violence and Victims, 14, 105–117. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/10397629
• Sakallı-Uğurlu, N. ve Akbaş, G. (2013). Namus kültürlerinde “namus” ve “namus adına kadına şiddet”: Sosyal psikolojik açıklamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 16(32), 76–91. http://www. turkpsikolojiyazilari.com/PDF/TPY/32/05.pdf
• Sev’er, A. ve Yurdakul, G. (2001). Culture of honor, culture of change: A feminist analysis of honor killings in rural Turkey. Violence Against Women, 7(9), 964–998. https://doi.org/10.1177%2F10778010122182866
• Spepherd-McMullen, C., Mearns, J., Stokes, J. E. ve Mechanic, M. B. (2015). Negative mood regulation expectancies moderate the relationship between psychological abuse and avoidant coping. Journal of Interpersonal Violence, 30(9), 1553–1566. https://doi.org/10.1177%2F0886260514540805
• Straus, M. A. (1996). The Revised Conflict Tactics Scale development and preliminary psychometric data. Journal of Family Issues, 17(3), 283–316. https://doi.org/10.1177%2F019251396017003001 Straus, M. A. (2004). Cross-cultural reliability and validity of the Revised Conflict Tactics Scales: A study of university student dating couples in 17 nations. Cross-Cultural Research, 38, 407–432. https://doi.org/10.1177%2F1069397104269543
• Straus, M. A., Hamby, S. L., Boney-McCoy, S. ve Sugarman, D. B. (1996). The revised Conflict Tactics Scales (CTS2): Development and preliminary psychometric data. Journal of Family Issues, 17(3), 283–316. https://doi.org/10.1177/019251396017003001
• Şahin, N. H. ve Durak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56. http://www.turkpsikolojidergisi.com/PDF/TPD/31/04.pdf
• Şahin, S. ve Türk, M. (2010). Çalışanlarda psikolojik şiddet algılaması ve kadın çalışanlar üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 1-9. https://dergipark.org.tr/download/ article-file/46711 adresinden alındı.
• Tolman, R. M. (1989). The Development of a measure of psychological maltreatment of women by their male partners, Violence and Victims, 4(3), 159–173. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pubmed/2487132
• Tolman, R. M. (1999). The validation of Psychological Maltreatment of Women Inventory. Violence and Victims, 14(1), 25–37. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10397624
• Turhan, E., Güraksın, A. ve İnandı, T. (2006). Validity and reliability of the Turkish version of the Revised Conflict Tactics Scales. Turkish Journal of Public Health, 4(1), 1–13.
• Winstok, Z. ve Sowan-Basheer, W. (2015). Does psychological violence contribute to partner violence research? A historical, conceptual and critical review. Aggression and Violent Behavior, 21, 5–16. https://doi.org/10.1016/j.avb.2015.01.003
• World Health Organization (2009). Changing cultural and social norms that support violence. Erişim adresi: https://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/norms.pdf
• Yanık, A., Hanbaba, Z., Soygür, S., Ayaltı, B. ve Doğan, M. (2014). Kadına yönelik şiddet davranışlarının değerlendirilmesi: Türkiye’den kanıt. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4 (4), 104-111. DOI: 10.17339/ejovoc.49520
• Yüksel, İ., Akadlı Ergöçmen, B. ve Çağatay, P. (2009). Kadının statüsü. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması içinde (s. 189–122). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.
• Yüksel-Kaptanoğlu, İ. ve Çavlin, A. (2015). Kadına yönelik şiddet yaygınlığı. Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması içinde (s. 81–122). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık.