Yeme Tutum Testi Kısa Formunun (YTT-26) Üniversite Örnekleminde Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 40 Sayı: 1, 57 - 78, 27.03.2020

F. Elif Ergüney-okumuş H. Özlem Sertel-berk

https://doi.org/10.26650/SP2019-0039

Öz

Yeme bozukluğunu önleme çalışmalarında özellikle risk gruplarının belirlenmesi önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı Garner, Olmstad, Bohr ve Garfinkel (1982) tarafından geliştirilen ve riskli yeme tutumlarının araştırılmasında tüm dünyada en yaygın kullanılan ölçeklerden Yeme Tutum Testi’nin kısa formu olan Yeme Tutum Testi-26’nın (YTT-26) Türkçeye uyarlanmasıdır. Araştırmaya açımlayıcı faktör analizinin yapıldığı ilk aşamada 1000, doğrulayıcı faktör analizinin ve diğer geçerlik-güvenirlik analizlerinin yapıldığı ikinci aşamada 500 olmak üzere toplamda 1500 üniversite öğrencisi katılmıştır. Çalışmada Yeme Tutum Testi 26’ya ek olarak, geçerlik sınamaları amacıyla Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği, Kısa Semptom Envanteri, Yeme Tutum Testi-40 da kullanılmıştır. Ölçeğin geçerliği; yapı geçerliği kapsamında faktör analizi, yakınsak geçerlik ve ayırıcı geçerlik yöntemleriyle, güvenirliği ise iç tutarlık analizi ve test-tekrar test yöntemiyle değerlendirilmiştir. Yeme Tutum Testi-26 için yapılan açımlayıcı faktör analizi sonuçları toplam varyansın %38.5’ini açıklayan Yeme Meşguliyeti, Kısıtlama ve Sosyal Baskı olarak adlandırılan üç faktörlü bir yapı ortaya koymuştur. Doğrulayıcı faktör analizi ise bu 3 faktörlü yapının uyum değerlerinin kabul edilebilir düzeye yakın olduğunu göstermiştir. Yeme Tutum Testi-26 ile Yeme Tutum Testi-40, Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri’nin ilgili faktörleri arasında pozitif yönde anlamlı korelasyonlar bulunmuştur. Ayrıca YTT-26’dan kesme puanın üzerinde alanlar ile kesme puanın altında alanların Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri skorları anlamlı düzeyde farklılaşmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .84, test-tekrar test durağanlık katsayısı ise .78 olarak bulunmuştur. Araştırma sonuçları, ölçeğin yeme tutumlarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak kullanılabileceğine dair önemli bulgular sunmaktadır. İleriki çalışmalarda farklı örneklemlerde ve klinik gruplarda ölçeğin çapraz geçerliğinin araştırılması önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeme bozuklukları, Yeme Tutum Testi-26, geçerlik, güvenirlik, yeme tutumu

The Psychometric Properties of the Eating Attitudes Test Short Form (EAT-26) in a College Sample

Öz

Determining risk groups is an essential element of preventive studies in eating disorders. In this regard, the Eating Attitudes Test Short Form developed by Garner, Olmstad, Bohr, & Garfinkel (1982) is the most commonly used scale all around the world. Hence, the aim of this study is to investigate the psychometric properties of the Turkish version of Eating Attitudes Test-26 (EAT-26). A total of fifteen hundred voluntary college students (1000 in the first phase for exploratory factor analyses and 500 in the second phase for confirmatory factor analyses and other validity and reliability analyses) enrolled in the study. The Eating Attitudes Test-40 (EAT-40), Brief Symptom Inventory, and Eating Disorders Examination Questionnaire were used for analyzing the validity of EAT-26. Concurrent validity, discriminant validity, and factor analyses were calculated. In terms of reliability, Cronbach’s Alpha Coefficient Analyses and test-retest methods were used. Exploratory factor analyses showed that the items of EAT-26 loaded on three factors that explained 38.5% of total variance. These factors are Preoccupation with eating, Restriction, and Social Pressure. Confirmatory factor analyses of these three factors yielded close to acceptable goodness of fit values. EAT-26 was significantly correlated with Eating Attitudes Test-40, EAT-26, and Brief Symptom Inventory in a positive direction. Participants with a higher score in EAT-26 reported significantly higher scores in the Eating Disorder Examination Questionnaire and Brief Symptom Inventory. The Turkish version of Eating Attitudes Test-26 demonstrated good internal consistency (Cronbach’s Alpha = .84), and the test re-test reliability was .78. The study provides initial support for the reliability and validity of the Turkish version of EAT-26. Nevertheless, future research is needed for the crossvalidation of Eating Attitudes Test-26 in clinical samples.

Anahtar Kelimeler

Eating disorders, Eating Attitudes Test-26, reliability, validity, eating attitudes

Kaynakça

• Ahmadi, S., Moloodi, R., Zarbaksh, M. R. ve Ghaderi, A. (2014). Psychometric properties of the eating attitude test-26 for female Iranian students. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity,19(2), 183-189.doi:10.1007/s40519-014-0106-7
• Ajzen, I. ve Fishbein, M. (2005). The influence of attitudes on behavior. In D Alberrein, BT Johnson, MP Zanna (Eds), The Handbook of Attitudes. ss. 173-221. Lawrence Erlbaum Associates.
• Al-Subaie, A., Al-Shammari, S., Bamgboye, E., Al-Sabhan, K., Al-Shehri, S. ve Bannah, A. R. (1996). Validity of the Arabic version of the Eating Attitude Test. International Journal of Eating Disorders, 20(3), 321-324. doi:10.1002/(SICI)1098-108X(199611)20:3<321::AIDEAT12>3.0.CO;2-2
• American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: Author.
• Bayraktar, F. (2015). Fathers’ Parenting Attitudes and Turkish Adolescents’ Eating Behaviors and Emotion Regulation Skills. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Walden University, College of Social and Behavioral Sciences.
• Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental, and theoretical aspects. University of Pennsylvania Press.
• Choudry, I. Y. ve Mumford, D. B. (1992). A pilot study of eating disorders in Mirpur (Pakistan) using an Urdu version of the Eating Attitudes Test. International Journal of Eating Disorders, 11(3), 243251. doi:10.1002/1098-108X(199204)11:3<243::AID-EAT2260110307>3.0.CO;2-P
• Çam, H. H. (2017). Ergenlerde yeme bozukluğu görülme sıklığı ve ruhsal semptomlarla ilişkisi. Turkish Journal of PublicHealth, 15, 96-105.
• Derogatis, L. R. (1992). The Brief Symptom Inventory BSI administration, scoring and procedures manual - II.USA, Clinical Pscyhometric Research Inc.
• Douka, A., Grammatopoulou, E., Skordilis, E. ve Koutsouki, D. (2009). Factor analysis and cutoff score of the 26-item eating attitudes test in a greek sample. Biology of exercise, 5(1), 51-68. doi:10.4127/jbe.2009.0025
• Durat, G., Erol, A., Çevirme, A., Kaynak, Ö. ve Yıldız, C. (2016). Correlation Between Dietary Applications in Hypertensive Patients and Eating Disorders. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 1(2), 88-94.doi: 10.5336/healthsci.2015-48237
• Elal, G., Altug, A., Slade, P. ve Tekcan, A. (2000). Factor structure of the eating attitudes test (EAT) in a Turkish university sample. Eating and Weight Disorders-Studies on Anorexia, Bulimia and Obesity, 5(1), 46-50.doi:10.1007/BF03353438
• Engelsen, B. K. ve Hagtvet, K. A. (1999). The dimensionality of the 12-item version of the Eating Attitudes Test. Confirmatory factor analyses. Scandinavian Journal Of Psychology, 40(4), 293-300. doi:10.1111/1467-9450.404129
• Ergüney-Okumuş, F. E., Başer-Baykal, N., Deveci, E. ve Karaköse-Çelik, S. (2019). Yeme bozukluğu vakalarında hastalık yaşantısı ve grup süreci: Nitel bir çalışma. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi,2(4), 307-318.doi:10.31461/ybpd.472118
• Fairburn, C. G. (2008). Cognitive Behavior Therapy and Eating Disorders, Guilford Press. Fairburn, C. G. ve Cooper, P. J. (1989). Eating Disorders. In Cognitive Behaviour Therapy for Psychiatric Problems: A Practical Guide. K Hawton, PM Salkovskis, J Kirk, DM Clark (Ed). Oxford Univ. Press, s. 277-314.
• Fairburn, C. G., ve Beglin, S. J. (1994). Assessment of eating disorders: Interviewor self-report questionnaire?. International Journal of Eating Disorders, 16(4), 363-370.doi:10.1002/1098108X(199412)16:4<363::AID-EAT2260160405>3.0.CO;2-%23
• Fairburn, C. G. ve Cooper, P. J. (1989). Eating Disorders. In Cognitive Behaviour Therapy for Psychiatric Problems: A Practical Guide. K Hawton, PM Salkovskis, J Kirk, DM Clark (Ed). Oxford Univ. Press, s. 277-314.
• Fairburn, C. G., Cooper, Z. ve O’Connor, M. (1993). The eating disorder examination. International Journal of Eating Disorders,6, 1-8.
• Fazio, R. H. (1990). Multiple processes by which attitudes guide behavior: The MODE model as an integrative framework. In Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 23, pp. 75-109). AcademicPress.
• Garner, D. M. (2002). Body Image and Anorexia Nervosa. In Body Image: A Handbook of Theory, Research and Clinical Practice, TF Cash, T Prozinsky (Eds) Guilford Pres.
• Garner, D. M. ve Garfinkel, P. E. (1979). The Eating Attitudes Test: An index of the symptoms of anorexi anervosa. Psychological Medicine, 9(2), 273-279. doi:10.1017/S003329170003076
• Garner, D. M., Olmsted, M. P., Bohr, Y. ve Garfinkel, P. E. (1982). The eating attitudes test: psychometric features and clinical correlates. Psychological Medicine, 12(4), 871-878. doi:10.1017/ S0033291700049163
• Gümüş, D. (2014). Zayıflama diyeti uygulayan bireylerin menü etiketleri ile ilgili algıları, öğün seçimlerindeki tutum ve davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Toplu Beslenme Sistemleri Programı.
• Herzog, D. B ve Eddy, K. T. (2007). Diagnosis, epidemiology and clinical course of eating disorders. In Clinical Manual of Eating Disorders, Yager J, Powers PS. (Eds.) Washington DC, American Psychiatric Publishing, s. 1-29.
• Keski-Rahkonen, A. ve Mustelin, L. (2016). Epidemiology of eating disorders in Europe: prevalence, incidence, comorbidity, course, consequences, and risk factors. Current opinion in Psychiatry, 29(6), 340-345.doi: 10.1097/YCO.0000000000000278
• Koçak, H. (2009). Alkol bağımlısı olan ve olmayan kişilerde yeme davranış bozuklukları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı.
• Koslowsky, M., Scheinberg, Z., Bleich, A., Mark, M., Apter, A., Danon, Y. ve Solomon, Z. (1992). The factor structure and criterion validity of the short form of the Eating Attitudes Test. Journal of Personality Assessment, 58(1), 27-35.doi:10.1207/s15327752jpa5801_3
• Lai, C. M., Mak, K. K., Pang, J. S., Fong, S. S., Ho, R. C. ve Guldan, G. S. (2013). The associations of sociocultural attitudes towards appearance with body dissatisfaction and eating behaviors in Hong Kong adolescents. Eating behaviors, 14(3), 320-324.doi:10.1016/j.eatbeh.2013.05.004
• Luce, K. H., ve Crowther, J. H. (1999). The reliability of the eating disorder examination—Selfreport questionnaire version (EDE-Q). International Journal of Eating Disorders, 25(3), 349-351. doi:10.1002/(SICI)1098-108X(199904)25:3<349::AID-EAT15>3.0.CO;2-M
• Mintz, L. B. ve O’Halloran, M. S. (2000). The Eating Attitudes Test: validation with DSM-IV eating disorder criteria. Journal of personality assessment, 74(3), 489-503.doi: 10.1207/ S15327752JPA7403_11
• Nunes, M. A., Camey, S., Olinto, M. T. A. ve Mari, J. D. J. (2005). The validity and 4-year test-retest reliability of the Brazilian version of the Eating Attitudes Test-26. Brazilian Journal of Medical and Biological Research, 38(11), 1655-1662.doi:10.1590/S0100-879X2005001100013
• Özdemir, A. (2014). Lise öğrencilerinin Vücut Kitle İndeksi ile Yeme Davranışı Bozukluğu, Benlik Kavramı ve Kendini Algılama Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Park, J. ve Beaudet, M. P. (2007). Eating attitudes and their correlates among Canadian women concerned about their weight. European Eating Disorders Review: The Professional Journal of the Eating Disorders Association, 15(4), 311-320.doi: 10.1002/erv.741
• Polivy, J. ve Herman, C. P. (2002). Causes of eating disorders. Annual review of Psychology, 53(1), 187-213.doi:10.1146/annurev.psych.53.100901.135103
• Rivas, T., Bersabé, R., Jiménez, M. ve Berrocal, C. (2010). The eating attitudes test (EAT-26): reliability and validity in Spanish female samples. The Spanish journal of psychology, 13(2), 1044-1056. Doi:10.1017/S1138741600002687
• Rogoza, R., Brytek-Matera, A. ve Garner, D. (2016). Analysis of the EAT-26 in a non-clinical sample. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 18, 54-58.Doi: 10.12740/APP/63647
• Sarıdağ-Devran, B. (2014). Doğu Anadolu bölgesinde yaşayan adölesan ve yetişkinlerin beslenme alışkanlıkları ile yeme tutum ve davranışlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Savasir, I. ve Erol, N. (1989). Anoreksiya Nevroza Belirtileri Indeksi. Psikoloji Dergisi, 7, 19-25.
• Schulenberg, J. E. ve Zarrett, N. R. (2006). Mental Health During Emerging Adulthood: Continuity and Discontinuity in Courses, Causes, and Functions. In J. J. Arnett& J. L. Tanner (Eds.), Emerging Adults in America; Coming of Age in the 21st century. Washington DC, USA, American Psychological Association, 135-172.
• Sertel, Y. G. (2013). Hayatın Tadı’nda Kadın-Beden İlişkisi. Folklor/Edebiyat, 75, 211-220.
• Sertel, Y. G. (2014). Female Outcasts-Essays On American Novel, Bloomington-Author House.
• Şahin, N. H. ve Durak, A. (1994). Kısa semptom envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks, 315-337.
• Ujiie, T. ve Kono, M. (1994). Eating attitudes test in Japan. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 48(3), 557-565.doi:10.1111/j.1440-1819.1994.tb03014.x
• Usta, E., Sağlam, E., Şen, S., Aygın, D. ve Sert, H. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin yeme tutumları ve obsesif-kompulsif belirtileri. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2(2), 187-197.
• Vardar, E. ve Erzengin, M. (2011). Ergenlerde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve psikiyatrik eş tanıları iki aşamalı toplum merkezli bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(4), 205-212.
• Yücel, B., Polat, A., Ikiz, T., Dusgor, B. P., Elif Yavuz, A. ve Sertel Berk, O. (2011). The Turkish version of the eating disorder examination questionnaire: reliability and validity in adolescents. European Eating Disorders Review, 19(6), 509-511.doi:10.1002/erv.1104