Laikliğe İlişkin Tutumlar Üzerine Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2013, Cilt: 33 Sayı: 1, 41 - 53, 27.06.2013

K. Paker Selda İçin Akçalı

Öz

Bu çalışmada laiklik konusundaki tutumları
ölçmeyi amaçlayan bir ölçek geliştirilmiştir.
Çalışmanın örneklemini değişik
fakülte ve bölümlerde okuyan 522 (% 46.2’si
kadın, % 53.6’sı erkek) üniversite öğrencisi
oluşturmaktadır. Araştırmacılar tarafından
hazırlanan ve 11 maddeden oluşan ölçek
yedili Likert tipi yanıt kategorisine sahiptir.
Ölçeğin farklı bileşen çözümlemeleri incelendiğinde
en anlamlı yapının varyansın
% 43.5’ini açıklayan tek faktörlü bir yapı
olduğu görülmüştür. Laiklik Tutum Ölçeğinin
Cronbach Alpha iç-tutarlık güvenirlik
katsayısı .86 olarak bulunmuştur. Ölçek ile
dindarlık ve inanç düzeyi arasında negatif
yönde anlamlı ilişki gözlenmiştir. Politik görüşe
göre ölçeğin sınandığı varyans analizi
sonuçları, ölçeğin farklı ideolojiler açısından
ayırt edici olduğuna işaret etmiştir. Laiklik
Tutum Ölçeğinde en yüksek puanı Sosyalist/
Solcu/Komünist/Devrimci grup alırken
(n=142, ort.=64.55, std. sapma=12.06), en
düşük puanı ise Muhafazakâr grup (n=43,
ort.= 40.49, std. sapma=12.69) almıştır.
Anahtar Kelimeler: Laiklik tutumları, din
ve inanç, politik görüş

Anahtar Kelimeler

Laiklik tutumları, din ve inanç, politik görüş

A Scale Study on Attitudes Related to Laicity

Öz

The aim of this study was to develop a scale with regard to the attitudes related to laicity. The sample of the study consisted of 522 university students (46,2 % female, 53,6 % male) from various faculties and departments. The 11-item scale prepared by the researchers had a seven point Likert type answer category. When the factor analyses was examined, the most meaningful structure seemed to be the one-component structure that explained 43,5 % of the variance. The Cronbach Alpha coefficients were found to be ,86 for the Laicity Attitude Scale. Significant relationships were found in the negative direction between the religion and belief level and the Laicity Attitude Scale. The variance analysis results where the scale was examined according to the political opinion indicated that the scale was able to distinguish with respect to the different ideologies. While the Socialist/Leftist/Communist/Revolutionist group received the highest score in the scale (n=142, mean=64.55, std. dev.=12.06), the Conservative group received the lowest score (n=43, mean= 40.49, std. dev.=12.69).

Anahtar Kelimeler

Laicity attitudes, religion and faith, political view

Kaynakça

• Baubérot. J. (2009). Laiklik - Tutku ile Akıl Arasında 1905-2005, çev. Alev Er. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Bilgin. N. (2007). Kimlik İnşası. Ankara: Aşina Kitaplar.
• Bilgin. N. (1995). Kollektif Kimlik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dobbelaere, K. (1981). Secularization: A multi-dimentional concept. Current Sociology, 29(2), 1-213.
• Dobbelaere, K. (1999). Towards an Integrated Perspective of the Processes Related to the Descriptive Concept of Secularization. Sociology of Religion, 60(3), 229-247.
• Gauchet. M. (2000). Demokrasi İçinde Din Laikliğin Gelişimi, çev. M. E. Özcan. Ankara: Dost Kitapevi.
• Kılıçbay, M. A. (1994). Laiklik ya da Bu Dünyayı Yaşayabilmek. Cogito, 15-21. İstanbul: YKY.
• Kline, P. (1986). A Handbook of Test Construction, Introduction to Psychometric Design. London: Methuen & Co Ltd.
• Kuru, T. A. (2011). Pasif ve Dışlayıcı Laiklik: ABD, Fransa ve Türkiye, çev. E. Ç. Babaoğlu. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Köse, A. (2002). Sekülerizm Sorgulanıyor- Yüzyılda Dinin Geleceği, derleyen ve çev. A. Köse. İstanbul: Ufuk Yayınları.
• Luckmann, T. (2003). Görünmeyen Din. Modern Toplumda Din Problemi, çev. A. Coşkun-F. Aydın. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Paker, K.O. (2005). Günlük Düşüncede Modernlik, Din ve Laiklik. İstanbul: Vadi Yayınları.
• Paker, K. O. ve Akçalı, S. İ. (2012). Dinin Bireyselleşmesi: Üniversite Gençliği ile Bir Ölçek Çalışması. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 1440-1459.
• Paker, K. O. ve Cesur, S. (2013). Laiklik Konusunda Ayrışan Gruplar ve Belirli Psiko-Sosyal Değişkenlerin Dış-Grup Değerlendirmelerinde Rolü. Akademik Araştırmalar Dergisi, 57, 51-76. EK: Laiklik Tutum Ölçeği Eğitim kurumlarında verilen eğitim ve öğretim, herhangi bir inanç veya din kurumunun tekelinde ya da etkisinde olmamalıdır. 18 yaş altı evliliklerin dinen de kabul gördüğü için yasal olması makuldür. * Yasalar karşısında her birey, dini ve inancı ne olursa olsun eşit olmalıdır.** Okul, hastane, adliye gibi devlet kurumlarında çalışan kadın ve erkeklerin konumları ve birbirleriyle ilişkileri, dinin yasak ve emirlerine göre düzenlenemez.
• Eğitim kurumlarında okutulan din ve ahlak dersleri, farklı din ve inançları kapsamalıdır. Kürtajla ilgili yasal düzenlemelerde dini emirler ve yasaklar da göz önüne alınmalıdır. * Din ve ahlak derslerinde tüm din ve inançlara eşit oranda saygı duyulmalıdır.** Miras hukuku, dinin emirlerine uygun şekilde yeniden düzenlenmelidir. * Din veya inanç eğitimi, aileye ya da toplumdaki dini gruplara terk edilmelidir. ** Aile ve boşanma hukuku dini emirler göz önüne alınarak yeniden düzenlenmelidir. * Eğitim kurumlarında din dersi zorunlu değil; seçmeli olmalıdır. Ölüm hakkının (ötenazi) yasallaşması tartışılacak olursa, bu tartışmada, ölüm hakkının dinen yasak olması göz önüne alınmamalıdır. Bir dinin ya da inancın ‘hak din’ olarak kabul edilip kurumsallaşmasına Diyanet İşleri Başkanlığı ya da benzeri bir dini otorite karar verir. * Kamusal ve özel hayatı düzenleyen yasalar hiçbir şekilde dini emirler temel alınarak yapılamaz. * Ters yöndeki maddeler ** Ölçekten çıkarılan maddeler