KÜRESEL SOSYETE ÜLKELERİ ve ÖTEKİLEŞTİRİLMİŞ AVAMLAR: İNŞA EDİLMİŞ EGEMENLİK KAVRAMI ÜZERİNE “3. DÜNYA”CILIĞIN BİR ELEŞTİRİSİ

Yıl 2009, Sayı: 41, 9 - 26, 22.11.2011

F. Murat Özkaleli

Öz

“Birinci”, “İkinci” veya “Üçüncü Dünya”, “Kuzey-Güney” veya “Batı-Doğu” ve “merkez-
çeper” olarak yapılan tanımlamalar bilgiden bağımsız bir gerçeğin ampirik bir yansıması
değil, uluslararası ilişkilerde güç mücadelesinin bizzat ortasında kalan, politik olarak inşa
edilmiş, son derece önemli sembollerdir. Uluslararası ilişkilerde güç mücadelesinin bir yönü
materyal kaynakların paylaşımında göreceli avantaj elde etmek ise, önemli bir diğer yönü de
bu sembollerin ifade ettiği mânâlarının kontrol edilmesidir; çünkü sembollerden oluşan
söylem hiyerarşisi en az materyal güç hiyerarşisi kadar –ve bir bakıma ondan da fazla- öneme
haizdir. Bu çalışma, İngiliz ekolü ve eleştirel coğrafya altyapılarından yararlanarak Avrupa
merkezli egemenlik kavramı üzerine uluslararası ilişkilerde küresel bir hâkimiyet kuran ve
geri kalan politika yapıları ötekileştirilmiş avamlar olarak niteleyen söylemin bir eleştirisini
sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İktidar, Güç, Üçüncü Dünya, Toplumsal İnşacılık, Hâkim Söylem, Anarşik Toplum, Uluslararası Sosyete, Hedley Bull, Eleştirel Coğrafya, Egemenlik.

Kaynakça

• • Acar, Cemal, Soğuk Savaş Dönemi Süper Güçlerin Hâkimiyet Kavgası, (Ankara: Mm Yayıncılık), 1991.
• • Anderson, Bedenict, Imagined Communities, (New ed.), London, New York: Verso, 2006.
• • Austin, J.L. How To Do Things With Words, Second Edition, Oxford University Press, 1962.
• • Beer, Francis A. ve Robert Hariman (der.), Post Realism: Rhetorical Turn in International Relations, MSU Pres, 1996.
• • Bull, Hedley, The Anarchical Society: A Study of Order in World Politics, New York: Columbia University Pres, 1995 [1977].
• • Campbell, David, Writing Security: United States Foreign Policy and the Politics of Identity, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1992.
• • Correlates of War Project, National Capabilities Data Documentation, Version 3.0.
• • Dahl, Robert A., “The Concept of Power”, Behavioral Science, 2 (1957), 202-203.
• • Davutoğlu, Ahmet Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, 2001.
• Edward Said, Orientalism, London, Penguin Books, 1978.
• Örn. bkz. Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik: Türkiye’nin Uluslararası Konumu, Küre Yayınları, 2001.
• • Deutsch, Karl M., The Nerves of Government: Models of Political Communication and Control, New York: The Free Press, 1963
• • Deutsch, Karl M., The Analysis of International Relations, Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall, 1968.
• • George, J im, Discourses of Global Politics: A Critical (Re)Introduction to International Relations,Boulder: Lynne Reinner, 1994.
• • Jackson, R.H and P. Owens, “The Evolution of World Society” (içinde) John Baylis and Steve Smith (der.). The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations, Oxford: Oxford University Press, 2005.
• • Kapani, Münci Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, 2001.
• • Kipling, Rudyard, “The White Man's Burden,” McClure's Magazine 12 (Feb. 1899).
• • Lakoff, George and Mark Johnson. Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press, 1980.
• • Laswell Harold D. and Abraham Kaplan, Power and Society, (New Haven: Yale University Press, 1950.
• • Morgenthau, Hans J., (Revised by Kenneth W. Thompson) Politics among Nations: The Struggle for Power and Peace. Mc Graw Hill, 1993 [1948].
• • Neumann, Iver “Making Europe: The Turkish Other”, içinde Iver Neumann, Uses of the Other, The “East” in European Identity Formation, Minneapolis, University of Minnesota Press, 1999, ss. 39-63.
• • Ó’Tuathail, Gearóid, Critical Geopolitics, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1996.
• • Said, Edward Orientalism, London, Penguin Books, 1978.
• • Shapiro, Michael Reading the Postmodern Polity, Minneapolis: University of Minnesota Pres, 1992.
• • Stone, Leonard A., “Late Ottoman and Modern Turkish Perceptions of Europe: Continuity and Change”, Turkish Studies, Vol. 3 (2), (Autumn 2002), ss. 181-199.
• • Vali, Frenc A., Bridge Across the Bosporus, Baltimore: John Hopkins University Press, 1971.
• • Wallerstein, Immanuel The Modern World-System, New York: Academic Press, 1974.
• • Walker, R. B. J. Inside/Outside: International Relations as Political Theory, New York: Cambridge University Press, 1993.
• • Waltz ,Kenneth N., “Reductionist and Systemic Theories” ve “Political Structures” Robert O. Keohane (der.), Neorealism and Its Critics, New York: Columbia.
• • Wendt, Alexander and Daniel Friedheim “Hierarchy Under Anarchy: Informal Empire and the East German State”, International Organization, 49, 689-721, 1995.
• • Wight, Martin Systems of States, Leicester University Press and London School of Economics, 1977.
• • Thucydides, “Melyan Diyaloğu,” Pelopenez Savaşları Tarihi http://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/melian.htm