ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK VE İSRAİL’İN GAZZE HAREKATI

Yıl 2009, Sayı: 41, 161 - 181, 22.11.2011

Turgut Turhan

Öz

İsrail’in 27 Aralık 2008 tarihinde Gazze’de başlattığı 22 günlük “ dökme kurşun harekatı” son
zamanlarda dünyamızın gördüğü en önemli katliamlardan birisi olmuştur. İsrail bu harekat
sırasında hemen hemen hepsi sivil halktan olmak üzere 1.315 Filistinli’nin ölümüne sebep
olmuştur. Ölenlerin 355’i çocuk, 100’ü kadındır. Geride 5.300 yaralı ve 4.000 yıkılmış ev 50.000
evsiz Filistinli kalmıştır. İşte bu çalışmada, İsrailli yetkililerin Gazze harekatı sırasında bir
insanlık suçu, savaş suçu veya suçları işleyip işlemedikleri uluslararası insancıl hukuk açısından
irdelenmiş ve eğer işlemişlerse, bu yetkililerin La Haye Uluslararası Ceza Mahkemesinde
yargılanmalarının mümkün olup olmadığı sorusu üzerinde durulmuştur.
Çalışma sırasında üzerinde durulan ikinci soru ise İsrail’in Gazze harekatının “insanlığa karşı
işlenen “ bir suç olup olmadığı sorusu olmuştur. İsrail’in bu harekatta izlediği devlet politikasının
bir gereği olarak sivil Filistinli’leri yaygın ve sistematik bir biçimde öldürmesi, yok etmesi, göçe
zorlaması ve Gazze’nin alt yapısını bir daha onarılamayacak şekilde tahrip etmesi insanlık
suçunun en güzel örneği olarak kabul edilmiştir.
Nihayet çalışmada son olarak savaş suçları işledikleri kanısına varılan İsrailli yetkililerin La Haye
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanmalarının mümkün olup olmadığı sorusu üzerinde
durulmuş, ancak İsrail’in bu mahkemenin yargı yetkisini kabul etmemiş olması nedeniyle bu yola
gidilmesinin oldukça zor olduğu vurgulanmıştır. Ancak bu güçlüğe rağmen, İsrail’in uluslararası
yapıla geliş hukuku kurallarından doğan sorumluluğunu devam ettiği ve tabii ki en doğru yolun,
İsrail’in savaş suçu işleyen yetkililerini kendi ulusal mahkemelerinde yargılaması olduğu
vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gazze operasyonu, savaş suçları, uluslararası insancıl hukuk, Milletlerarası Ceza Mahkemesi, milletlerarası silahlı çatışmalar

Kaynakça

• • “ Avrupa Birliği yine Hamas’ı adres gösterdi, 27 Ocak 2009 tarihli Zaman Gazetesi, sh.13
• • Acer, Y. : İsrail’in suçları, 1-8 Şubat 2009 tarihli Dünya Gündemi Gazetesi, sh.8
• • Akgönenç, O : Gazze trajedisi : Aktörler, algılamalar ve uygulamalar, 18-25 Ocak 2009 tarihli Dünya Gazetesi, sh.5.
• • Alpay, Ş. : Hamas, İsrail- Filistin görüşmelerine katılmalı, 21 Şubat 2009 tarihli Zaman Gazetesi, Sh.21.
• • Aslan, M. Y. : Teoride ve Uygulamada Savaş Suçları, Ankara 2005.
• • Aybay, R. : Savaş Hukuku ve savaş suçları, 28 Ocak 2008 tarihli Cumhuriyet Gazetesi, sh.2.
• • Aydın, A. İ. : Üç kıtadan İsrail’e suç duyurusu, 27 Ocak 2009 tarihli Zaman Gazetesi, sh.13.
• • Azarkan, E. : Uluslararası hukukta insanlığa karşı suçlar, 52 AÜHFD ( 2003), sh. 125-139.
• Alpay, Ş.: Hamas, İsrail-Filistin görüşmelerine karılmalı, 21 Şubat 2009 tarihli Zaman
• Gazetesi, sh.21. Levy, sh.8.
• Olmert’ten, katliama katılan askerlere hukuki koruma güvencesi, 27 Ocak 2009 tarihli Zaman
• • Baş , H. : Gazze savaşının ardından, 26 Ocak 2009 tarihli Cumhuriyet Gazetesi, sh. 8.
• • Başak, C. : Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Suçlar, Ankara 2003.
• • Batur Yamaner, M. : Silâhlı Çatışmalarda Sivillerin Korunması, İstanbul 2007.
• • Cassese, A. : International Criminal Law, Oxford 2003.
• • Çakmak, C. : İsrail savaş suçlularını yargılamak mümkün mü? 27 Ocak 2009 tarihli Zaman Gazetesi, Sh.18.
• • Çubukçu, M. : İsrail saldırısının bedeli, 1 Şubat 2008 tarihli Radikal Gazetesi, “ Radikal İki” Eki, sh.7.
• • Çubukçu, M. . Gazze’yi dumanlar anlatıyor, 23 Ocak 2009 tarihli Yeni Düzen Gazetesi, sh.21
• • Fisk, R. : Sivil kanı Batı’nın da eline bulaştı, 18-25 Ocak 2009 tarihli Dünya Gündemi Gazetesi, sh.5.
• • “İlişkilere verilen ağır zararın izi kalır”, L. Tavşanoğlu’nun AJC direktörü Jason Isaacson’la yaptığı söyleşi, 15 Şubat 2009 tarihli Cumhuriyet Gazetesi, sh.12.
• • Karan, C. : İsrail’in hedefleri neydi, ne oldu ? 19 Ocak 2009 tarihli Radikal Gazetesi, sh. 9.
• • Kurtdarcan, B.: Uluslararası silâhlı çatışmalar hukukunda yasaklı silâhlar ve beyaz fosfor ‘un kullanımıSorunu, Güncel Hukuk, Temmuz 2008, 7-55, sh.46-50.
• • Levanthal , S. : “ Ben topçuyken fosfor bombası kullandım”, 2 Şubat 2009 tarihli Cumhuriyet Gazetesi, Sh.8.
• • Levy, G. (Çev. Arkan , M.) : “ İsrail’in Gazze başarısızlığı”, 2 Şubat 2009 tarihli Cunhuriyet Gazetesi, sh.8.
• • Pazarcı, H. : Uluslararası Hukuk, Ankara 2003.
• • Salha, S. : İsrail’in “ DIME” zaferi, 23 Ocak 2009 tarihli Zaman Gazetesi, sh.22.
• • Tarhanlı, T. : Savunma ve suç arasında İsrail’in Gazze harekâtı, Güncel Hukuk, Şubat 2009, 2-62, sh.26-29.
• • Tezcan, D./Erdem, M.R./ Önok, M. : Uluslararası Ceza Hukuku, İstanbul 2009.
• • Töngür, A.R. : Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kapsamı ve Yargılama Hukuku, İstanbul 2005.
• • Tütüncü, A.N. : İnsancıl Hukuka Giriş, İstanbul 2005.