ÇALIŞANLARA YÖNELİK KAYNAK KULLANIM (MALİYET) UNSURLARI İLE EDİLEBİLECEK FAYDANIN HESAPLANMASI ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Yıl 2008, Sayı: 1, 43 - 67, 29.04.2013

Mahmut Demirbaş

Öz

Bir firmanın piyasa değeri, maddi ve gayri maddi varlıkların toplamından oluşur. Maddi varlıklar finansal sermaye kapsamında değerlendirilirken, gayri maddi varlıklar entelektüel sermaye kapsamında değerlendirilmektedir. Bu noktada entelektüel sermaye beşeri sermayeyi de içine alacak şekilde geniş kapsamlı bir kavramdır. Genellikle literatürde entelektüel sermaye, bileşenlerinin insan sermayesi, yapısal sermaye ve müşteri sermayesi olarak yer aldığı görülmektedir. Entelektüel sermayeyi hesaplayabilmek için öncelikle insan kaynaklarını kayıt atına alabilmek ve ölçülebilir kılmak gerekmektedir. İnsan kaynakları ölçüm yöntemleri olarak performans ölçümleri, maliyet merkezi yaklaşımı, yetkinlikler ve katma değer yaklaşımı, maliyet yöntemi (fiili maliyet, yenileme maliyeti) yaklaşımı kullanılabilmektedir. İnsan kaynaklan maliyet unsurları olarak, temin ve seçim sürecinin, oryantasyon sürecinin, psikolojik danışmanlık sürecinin, işgücü devrinin ve koruma faaliyetlerinin maliyetleri ifade edilebilir. Dönem içerisinde katlanılan insan kaynaklan yatırımlarının işletmenin faaliyetlerinde sağladığı iyileştirme ile ne kadar sürede geri dönüşünün hesaplanması ve ilgili sonuçların, işletme bütününde, her bir maliyet merkezi bazında, konu bazında inceleucbİlirliği kılmak ve yönetime yardımcı olmak insan kaynaklan muhasebesinin amacını nasıl gerçekleştirebileceği ilgi çalışmada ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsan Kaynakları Muhasebesi, Katma Değer Yaklaşımı, Entelektüel Sermaye

Kaynakça

• AKGÜL (ATAMAN) Başak, M.B. Tekdüzen Hesap Planında Ye r Alan 8 No'lu Hesap Grubu Kullanıma ilişkin Öneriler, Bi r Anket Çalışması, Türkmen Kitabevi, ISBN:975-7337- 6- 9, İstanbul 1997.
• CASCİO Wayne F , Managing Human Resources: Productivity, Quality of Work Life, Profits, 4th ed. McGraw-Hill Series Management, 1995, S.591.
• DAVİD A.Cenzo, STEHE N P.Robbins, Human Resource Management, 6Th. Ed. New York, John Wiley &Sons.Inc. 1999.
• DELMAN L.Landen, IRYIN G Bluestone, Edward E.Lawler III, "High Involvement Organizations and Industrial Democracy", Handbook of Human Resource Management, Ed.Gerald R.Ferris, Sherman D.Rosen, Dorald T. Barnum Cambridge, MA, Blackweil Publishers, 1995.
• ERKA L Zekeriya E. , Entelektüel Sermaye Ölçülmesi ve Raporlannıası, Derin Yayınlan, Yayın No:86, İstanbul 2006.
• FİTZ-Enz Jac, Human Value Management: The Value-Adding Human Reseource Management Strategi For The 1990% San Francisco, CA: The Jossey-Bass Inc., 1990.
• FITZ-En z Jac, How To Measure Human Resources Management, 2nd. Ed. , New york, McGrawHill Inc., 1995. MESS , "MES S Üyelerinde İş Kazalar ı ve Meslek Hastalıkları İstatistikleri" İstanbul, 2001.
• PHILLIS Jach J , Accountability In Human Resource Management, Houston, Gulf Publishing Co.,1996.
• SELİMOĞLU Seval, İşletmelerin Etkinliği ve Verimliliği Arttırmada İnsan Kaynağı Muhasebesinin Rolü, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1290 İ.İ.B.F. Yayınları, No:171, 2001, Eskişehir.
• QUELIN Bertrand, "Core Competencies, R& D Management and Partnership", European Management Journal, Vol: 18, No:5.
• UYARGIL Cavide, İşletmelerde Performans Yönetimi Sistemi ,Performansm Planlanması, Değerlendirilmesi ve Geliştirilmesi, İ.Ü. İşletme Fakültesi, Yayın No: 262, Şahinkaya Matbaacılık Koll.Şti. İstanbul, 1994.
• AKPINAR Ali Talip, "Entelektüel Sermaye Kavramı", KOSBED Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:l, Kocaeli, 2000.
• CARL K.Prahaland, GAR Y Hamel, " The Core Competence Of The Corporation", Harvard Business Review, May-June 1990.
• CERAN Yunus, "Muhasebede Eskisinin Yenisi Bir Kavram: İnsan Kaynakları Muhasebesi", Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 18, 2007.
• DAVİD Martin, KAT E Bartoi, "Managing Turnover Strategically", Personel Administrator, Vol.30, No:ll, 1985.
• FRED Luthans, " The Role of HR M in Sustaining Competitive Advantage Into The 21st Century, National Productivity Review, Winter 1997, Vol.17, No: h
• GEORGE Ruben, "GM's Plan To Combat Absenteeism Successfully", Monthly Labor Review, September 1993.
• HARRY C.Katz, "Assesing The Effects Of Industrial Relations Systems and Efforts To Improve The Quality of Working Life on Organizational Effectiveness, " Academy Of Management Journal, Vol:28, 1985. 67
• JOSEPHEN J.Martocchio, "The Financial Cost Of Absente Decisions" Journal of Managment, Voi: 18,No:l, 1992.
• SADULLAH Ömer, "İnsan Kaynaklarının Yönetiminde Koruma İşlevi", İnsan Kaynakları Yönetimi, İ.Ü. İşletme Fakültesi, Yayın No: 276, Dönence Basım, 1998.
• SARUHAN Sadi Can, SULAOĞLU, Taylan "Enteklektüel Sermaye: Teori ve Uygulamdan Bir Örnek-Arçelik", 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayını, 24-26 Mayıs 2001.
• UZAY Şaban, SAVAŞ Orhan, "Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi: Mobilya Sektöründe Karşılaştırmalı
• Bir Uygulama Örneği", Erciyes Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 20, Ocak-Haziran 2003.
• ADAL Zeki, 'Tersonel Yönetimi açısından İşgücü Devri Analizinde Uygulamalı Bir Yaklaşım",
• Yayınlanmış Doktora Tezi, İ.Ü. İşletme Fakültesi, İstanbul, 1977.
• TÜZÜNER A.Lale, "İnsan Kaynakları Yönetimi İşlevlerinin Ölçüm ve Değerlendirilmesi ve İşletmelerde
• İnsan Kaynaklan Yönetimi Faaliyetlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Araştırma" Doktora Tezi, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2002.