Öz
BALÇOVA KAPLICALARI VE TÜRKiYE'NiN iLK JEOTERMAL SONDAJLARI
Balçova Kaplıcaları yöresi, tarihi ve turistik değerlerinin yanısıra, balneoloji ve sser tarımı bakımlarından da yüksek bir potensiyele sahiptir. Yöredeki terapötik özellikli sıcak suların gerek debisini, gerekse sıcaklığını sondajlarla arttırmak, MTA.nın 1962 yılından bu yana hedeflerinden birisi olmuştur. Böylece 1962 yılında yapılanjeolojik ve jeofizik etüdlere göre saptadığımız lokasyonlarda 1963 yılında yaptığımız sondajlarla Türkiye'de ilk defa sıcak su-buhar karışımı jeotermal akışkan elde edilmiştir. Birinci sondajda 40 m. gibi sığ bir derinlikte 124 C sıcaklığa erişilmiş, 100 ton/saat debideki akışkan 35 m. arteziyen basıncı ile püskürmüştür.
Gerek bu sondajın gerekse benzer sonuç veren ikinci sondajın suları, düşük konsantrasyonlu, bikarbonate-sodik olup aynı zamanda enkrüstif olduklarından sondajlar kısa sürede CaCO3 kabuklaşması sonucu tıkanmışlardır.Daha sonra 1982 yılında 1 nolu sondajın tıkanıklığı giderilerek sağlanan sıcak su yeni kaplıca tesislerinde kullanım ve banyo şebekesine tahsis edilmiştir.
Bu arada, saptadığımız diğer 15 lokasyonun bir kısmında yeni sondajlar açılmış olup bunlardan ikisinden, eşanjör sistemiyle sağlanan temiz, sıcaksu,9 Eylül Üniversitesinin kampüsünün ısıtılmasına tahsis edilmiştir.
Jeolojik bakımdan, sıcak su kaynakları ve kaplıca işletmeleri Üst Kretase yaşlı izmir flişinin oluşturduğu horstun kuzey yamacındaki yamaç molozu veya birikinti konisi üzerindedir. Bu kesimin kuzeyi ise alüvyal bir ovadır. Hemen güneydeki tepeleri oluşturan flişin egemen unsurları, killişist, kumtaşı, fillit, rejyonal metamorfik kireçtaşıi tektonik breşleşmeye uğramış kireçtaşı, albitşist, kuvarşist, kalkşist, serisitşist ve radyolaritlerdir. Sıcak su kaynaklar, E-W ne NNE-SSW doğrultulu iki fay sisteminin kesim noktalarında yer almışlardır.
Rezervuar sıcalığının yaklaşık hesabı için S. 1 sondaj suyuna uyguladıgımız jeotermomecrik yöntemlere gore:
- Na-K-Ca yontemi ile; t=l96°,1C3
-Na/K yonternleri ile: t1 = J 6S0,6C3
t2= 160°,9c
- siO2 yontemi ile:
t1 = 169° , 8 C3
t2= 180° , 5 C3
t3 =158°,9C3
gibi jeotermal enerji bakımından oldukça yüksek değerler ortaya koymuş bulunuyoruz. 1000 m. civarında bir derinliğe inecek sondajla, bu sıcaklarda ·subuhar
karışımı elde edilebileceği inancındayız.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Ağustos 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 1985 Cilt: 5 Sayı: 1-2 |