İZMİR-ANKARA-ERZİNCAN KENET KUŞAĞI YIĞIŞIM KARMAŞIĞINDA (TOKAT GÜNEYİ) YÜZEYLEYEN MAFİKULTRAMAFİK KAYAÇLARIN KÖKENİ

Yıl 2017, Cilt: 28 Sayı: 1-2, 145 - 162, 20.04.2018

Rahmi Melih Çörtük

Öz

İzmir-Ankara-Erzincan kenet kuşağı içerisinde Artova ve Günçalı bölgelerindeki yığışım karmaşığında, magmatik,

metamorfik ve çökel kayaçları birlikte görülmektedir. Volkanitler yığışım karmaşığı içinde geniş yayılım alanlarına

sahiptirler. Volkanitler plajiyoklaz, piroksenlerden oluşmakta olup, tümü bazaltik bileşimdedir. Yığışım karmaşığı

içinde farklı boyutlarda, bloklar şeklinde gözlenen metabazitler yüksek basınç/düşük sıcaklık başkalaşımının mineral

topluluğuna sahiptirler. Metabazitler, sodik/kalsik amfibol, plajiyoklaz, ak mika ve kuvars minerallerinden oluşmaktadır.

Harzburjitlerle temsil edilen peridotitler, ortopiroksen, klinopiroksen, olivin ve Cr-spinel minerallerinden oluşmaktadır.

Serpantinleşme peridotitlerde yaygınca gözlenmektedir. Spineller abisal tip peridotitlere benzer düşük Cr sayısına

(Cr#) (27.22-34.07) sahip olup, piroksenler yüksek Al2O3 içeriklerine (2.96-3.40) sahiptir. Metabazitler ve bazaltlar

jeokimyasal olarak farklı kaynak alanlardan türemişlerdir. Bazaltlar tektono-magmatik ayırtman diyagramlarında

ada yayı toleyitleri (IAT), zenginleşmiş okyanus ortası sırt bazaltları (E-MORB) ve okyanus adası bazalt ortamlarını

yansıtmaktadırlar. Kondrite normalize nadir toprak element (REE) diyagramında bazı bazaltik kayaçlar IAT benzeri

düz bir yönseme sergilemektedirler. Diğer bazaltlar, hafif nadir toprak elementlerinde zenginleşme, ağır nadir toprak

elementlerinde tüketilme gösterirler (LaN/YbN=1.04-14.65). Bazı metabazitler hafif REE’lerce zenginleşme sergilerken

(LaN/YbN=3.33), diğerleri yitim bileşenine işaret eden düz bir yönseme sergilemektedir (LaN/YbN=0.90-0.78).

Tektono-magmatik ayırtman diyagramlarında metabazitler E-MORB ve IAT kaynak alanlarını yansıtmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Bazalt, Jeokimya, İzmir-Ankara-Erzincan kenet kuşağı, Metabazit, Yığışım Karmaşığı

Kaynakça

• .