Öz
Gravite verilerinin yatay ve düşey bileşenlerinin kendi içlerindeki değişimleri ya da birbirleriyle olan ilişkilerinin incelenmesi ile anomali veren olası yeraltı yapılarının sınırları kestirilebilir. Anomalilerdeki genlik değişimlerine duyarlı olan bu kestirim yöntemleri sınır analizi adını alır ve Bouguer gravite verilerinin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılır. Genlik-duyarlı olmasının bir etkisi olarak, verinin farklı dalga boylarında ve farklı genliklere sahip çokça anomali içeriyor olması sınır analizi yöntemlerinin yeterli sonuç vermesine engel olabilir. Sınırları kestirilmek istenen yapının geometrisi ile ilgili bilgi sahibi olunması durumunda, bu geometrinin sınır analizi ile belirlenmesini zorlaştıran anomalilerin veriden çıkarılması için basit aritmetik işlemler uygulanabilir. Benzer şekilde, sınır analizinin uygulanmasının ardından elde edilen sonuçlar da hedeflenen geometrinin belirginleştirilmesi için aritmetik işlemlerle iyileştirilebilir. Bu çalışmada, sınır analizi sonuçlarının analiz öncesinde ve/veya sonrasında uygulanacak bir takım aritmetik işlemler ile iyileştirilmesi üzerinde durulmuştur. Verinin kırpılması (daraltılması), aykırı nokta ayıklama, kayan ortalama, interpolasyon, genlik kırpma, genlik ölçekleme ve matris aritmetiğinin sınır analizi sonuçlarına etkileri, geometrisi bilinen bir modelden hesaplanan yapay Bouguer anomalilerine uygulanarak sunulmuştur. Daha sonra aynı işlemler Menderes Grabeni (Batı Anadolu) ve civarına ait gerçek Bouguer gravite verileri kullanılarak test edilmiş ve sonuçlar paylaşılmıştır. Çalışmanın sonunda sınır analizini iyileştirmek adına uygulanan işlemlerin etkileri ve sonuçların netliği ile işlemler sırasında kaybedilen veri arasındaki ilişki değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Miller, H. G., Singh, V., 1994. Potential-field tilt - a new concept for location of potential-field sources. Journal of Applied Geophysics, 32, 213-217.
- MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü), 2006. Türkiye Bouguer Anomali Haritası (ölçek:1/2.000.000). Ankara, Turkey: MTA Yayınları.
- MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü), 2011. Türkiye Bouguer Anomali Haritası (ölçek:1/2.000.000). Ankara, Turkey: MTA Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 2 Haziran 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 30 Sayı: 1 |