Avrupa Futbol Liglerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 15, 23.07.2016

Harun Sönmez Cenk İçöz

Öz

Veri zarflama analizi (VZA) çoklu girdileri ve çıktıları kullanarak karar verme birimlerinin (KVB'lerinin) göreli etkinliklerinin değerlendirilmesine dayalı matematiksel bir programlama tekniğidir. KVB’ler, aynı girdileri kullanan ve benzer çıktıları üreten hem kar amaçlı olmayan hem de kar amaçlı organizasyonlar olabilir. Bu organizasyonlara örnek olarak okullar, hastaneler, üniversiteler, fabrikalar, oteller, sporcular, spor kulüpleri verilebilir. Futbol, dünya üzerinde milyonları aşan izleyicisi ile en popüler sporlardan biridir. Sadece bir oyun olmanın yanında kulüplerin başarı için harcadıkları para miktarı ve kazançları dikkate alındığında aynı zamanda önemli bir ekonomik sektördür. Bu çalışmada, Avrupa futbol liglerinin, özellikle stadyum kapasitelerini kullanımları gözönüne alınarak, uygun girdiler ve çıktılarla etkinliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca başarı ve performans göstergeleri arasındaki ilişki de incelenmiştir. Son olarak, etkin olmayan ligler için bazı girdilerin ve çıktıların geliştirilmesine yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Veri Zarflama Analizi, Futbol Endüstrisi, Avrupa Futbol Ligleri, Kıyaslama

Determining the Efficiencies of European Football Leagues by Data Envelopment

Öz

Data envelopment analysis (DEA) is a mathematical programming based approach to determine relative efficiencies of decision making units (DMUs) by using multiple inputs and outputs. These DMUs can be both non-profit organizations and profit organizations which consume same kind of inputs and produce similar outputs. Some examples of them are schools, hospitals, universities, factories, hotels, sportsmen, sports clubs etc. Football is one of the most popular sports in the world with an estimated fan base over billions. It is not only a game but also an economical sector when you look at the revenues that clubs gather and the amount of money they spend for success on the pitch. In this study, we aim to examine the efficiencies of European football leagues’ using appropriate inputs and outputs especially stadium capacity utilization. Furthermore, the relation between the success and the performance indicators are investigated. Finally, we also propose some improvements in inputs and outputs to inefficient leagues.

Anahtar Kelimeler

Data Envelopment Analysis, Football Industry, European Football Leagues, Benchmarking

Kaynakça

• Akbaş, K. (2013). Avrupa Futbol Ekonomisi Üzerine. http://www.totemspor.com/yazarlar/ kerem-akbas/avrupa-futbol-ekonomisi-uzerine-120613 (12.06.2013).
• Akşar,T..2012)..Futbolun.Parasallaşmasının.Yarattığı.Sorunlar. ttp://www.futbolekonomi. com/index.php?option=com_content&view=article&id=2430:futbolun-parasallamasnnyaratt-sorunlar&catid=112:tuge-rul-aksar&Itemid=59 (15.10.2013).
• Akşar, T. (2013). Krizdeki Futbol. İstanbul Literatür Yayıncılık. Altan, M. S. (2010). Türk Sigortacılık Sektöründe Etkinlik Veri Zarflama Analizi Yöntemi ile Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi ktisadi ve dari ilimler Fakültesi ergisi, 12 (1), 185–204.
• Aoki, S., K. Inoue ve R. Gejima (2010). Data Envelopment Analysis For Evaluating Japanese Universities. Artificial Life and Robotics, 15 (2), 165–170.
• Atan, M. (2005). Üretim ve Verimlilik Arttırma eknikleri Eğitim otları. Ankara: Gazi Üniversitesi Ekonometri Bölümü.
• Bal, H. ve H. H. rkçü (2005). ok Kriterli Karar Verme Açısından Veri Zarflama Analizi ile Diskriminant Analizinin Birleştirilmesi: Yeni Bir Model. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 18 (3), 355–364.
• Banker, R. D., A. Charnes ve W. W. Cooper (1984). Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30 (9), 1078–1092.
• Banker, R. D. ve H. Chang (2006). The Super-Efficiency Procedure For Outlier Identification, Not For Ranking Efficient Units. European Journal of Operational Research, 175 (2), 1311–1320.
• Barros, C. P. ve S. Leach (2006). Performance evaluation of the English Premier League with data envelopment analysis. Applied Economics, 38 (12), 1449–1458.
• Boles, J. S., N. Donthu ve R. Lohtia (1995). Salesperson Evaluation Using Relative Performance Efficiency: The Alication of Data Envelopment Analysis. The Journal of Personal Selling and Sales Management, 15 (3), 31–49.
• Charnes, A., W. W. Cooper, A. Y. Lewin ve L. M. Seiford (1994). Data Envelopment Analysis, Theory, Methods and Applications. Boston: Kluwer Academic Publiscations.
• Cooper, W. W., L. M. Seiford ve K. Tone (2000a). Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA- Solver Software. Boston: Kluwer Academic Publications.
• Cooper, W. W., L. M. Seiford ve J. Zhu (2000b). Data Envelopment Analysis: History, Models and Interpretations. Boston: Kluwer Academic Publications.
• Coşgun, . ve G. ğcu (2012). Data Envelopment Analysis Application in the Energy Market. 13th International Symposium on Econometrics, Operations Research and Statistics, Denizli, Türkiye.
• Duda, G. (2013). Futbolda Gelirler Attıkça Zarar ve Açık üyüyor. http://www. sanayicidergisi.com/ayin-dosyasi/futbolda-gelirler-arttikca-zarar-ve-acik-buyuyor.htm (01.08.2013)
• Haas, D. J. (2003). Productive Efficiency of English Football Teams— A Data Envelopment Analysis Approach. Managerial and Decision Economics, 24 (5), 403–410.
• Huang, T. ve M. Wang (2002). Comparison of Ecomic Efficiency Estimation Methods: Parametric and Non-Parametric Techniques. The Manchester School, 70 (5), 682–709.
• Karabulut, K., Ş. M. Ersungur ve . Polat (2008). Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye’nin Ekonomik Performanslarının Karşılaştırılması: Veri Zarflama Analizi. Atatürk Üniversitesi ktisadi ve dari ilimler ergisi, 22 (1), 1–11.
• Kılıçkaplan, S. ve G. Karpat (2004). Türkiye Hayat Sigortası Sektöründe Etkinliğin İncelenmesi. okuz Eylül Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi ergisi, 19 (1), 1–14.
• Kocakoç, İ. D. (2003). Veri Zarflama Analizi'ndeki Ağırlık Kısıtlamalarının Belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanımı. okuz Eylül Üniversitesi ktisadi ve dari ilimler Fakültesi ergisi, 18 (2), 1–12.
• KPMG (2011). European Stadium Insight 2011. İsviçre. Lorcu, F. (2008). Veri Zarflama Analizi EA ile ürkiye ve Avrupa irliği Ülkelerinin Sağlık Alanındaki Etkinliklerinin eğerlendirilmesi. Doktora Tezi. İstanbul İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özden, Ü. H. (2011). Faktör Analizi ve Veri Zarflama Analizi ile AB' ye Üye Seçilmiş ve Bazı Ülkelerin Karşılaştırılmalı Analizi. rakya Üniversitesi Sosyal ilimler ergisi, 13 (1), 127–145.
• Ramanathan, R. (2003). A Tool for Performance Measurement. Sage Publications.
• Seven, B. (2012). Avrupa Futbol Pazarı 16 9 Milyar Euroya Ulaştı. http://www.hurriyet.com .tr/ekonomi/20672537.asp (01.06.2012).
• Seydel, J. (2006). Data Envelopment Analysis For Decision Support. Industrial Management & Data Systems, 106 (1), 81–95.
• Seyrek, İ. H. ve H. A. Ata (2010). Veri Zarflama Analizi ve Veri Madenciliği ile Mevduat Bankalarında Etkinlik lçümü. K ankacılık ve Finansal Piyasalar, 4 (2), 67–84.
• Sezen, B. ve M. Ş. Gök (200 ). Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Hastane Verimliliklerinin Incelenmesi. Ü Gelişme ergisi, 36 (2), 383–403.
• Smirlis, M. G., E. Maragos ve D. K. Despotis (2006). Data Envelopment Analysis With Missing Values: An Interval DEA Aroach. Applied Mathematics and Computation, 177 (1), 1–10.
• Temür, Y. (2010). İllerin Gelişmişlik Derecelerine Göre Hastanelerin Etkinlik Analizi. Uludağ Üniversitesi ktisadi ve dari ilimler Fakültesi ergisi, 29 (2), 1-22.
• Wöber, K. W. (200 ). Data Envelopment Analysis. Journal of Travel & Tourism Marketing, 21 (4), 91-108.
• Yan, H. ve Q. Wei (2011). Data Envelopment Analysis Classification Machine. Elsevier: Information Sciences, 181 (22), 5029–5041.
• Yeşilyurt, M. E. (2007). Türkiye'deki Eğitim Hastanelerinin Etkinlik Analizi. Atatürk Üniversitesi ktisadi ve dari ilimler ergisi, 21 (1), 61–72.
• Yıldırım, İ. E. (2010). Veri Zarflama Analizinde Girdi Ve ıktıların Belirlenmesindeki Kararsızlık Problemi İçin Temel Bileşenler Analizine Dayalı Bir özüm nerisi. İstanbul Üniversitesi şletme Fakültesi ergisi, 39 (1), 141–153