İşletmelerin İç Denetim Yapısının Kurumsal Yönetim Sürecine Etkisi

Yıl 2022, , 36 - 51, 18.04.2023

Özben Yurtlu

https://doi.org/10.56203/iyd.1126972

Öz

İşletmeler gerçekleştirdiği faaliyetlerden hedeflenen verimin sağlanabilmesi, kendi bünyesinde kurduğu düzenin işlerliği ile doğrudan bağlantılıdır. Kurulan düzen işletmenin finansal ve finansal olmayan tüm bölümlerini kapsadığından yaşanabilecek aksaklıklarda doğrudan işletmeyi etkilemekte bazı vakalarda bu etkinin düzeyi yıkıcı olabileceğinden işletmeleri iflasa dahi sürükleyebilir. Özellikle 90’lı yılların sonu 2000’li yılların başında yaşanan başta Enron ve Worldcom muhasebe ve denetim skandallarının etkilerinin küresel ölçekte olması bu duruma verilebilecek somut örneklerinden bazılarıdır. İşletmelerde kurulan düzenlenin denetlenmesi iç denetim bölümünün sorumluluk alanındadır. İç denetim, işletmeye hizmet sunmak amacıyla, faaliyetlerini incelemek ve değerlendirmek için işletme içinde kurulmuş bağımsız bir değerleme ve denetleme işlevidir. İç denetim kapsamına gerek finansal nitelikli gerekse finansal nitelikte olmayan işlemler girmektedir. İç denetimin en önemli amacı, işletmedeki çalışanlar tarafından yapılabilecek hileli veya hatalı işlemleri önlemek ve tespit etmektir. Etkin bir iç denetim sonucunda işletmenin kurumsal yönetim uygulamaları sağlıklı şekilde hayata geçirebilir. Kurumsal yönetim, işletmelerin yönetiminin ve faaliyetlerini açıklık, adillik, sorumluluk ve hesap verilebilirlik ilkeleri doğrultusunda yürütülmesini amaçlayan ve bunlarla ilgili işlemleri oluşturan bir süreçtir. Kurumsal yönetimin amacı, sıralanan ilkeler birbirleriyle bir bütünü oluşturacak şekilde birbirleriyle ilişkilendirilerek işletmenin performansının ölçümü ve geliştirilmesi esasına dayanarak işlerlik kazandırılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, Kurumsallaşma, Kurumsal Yönetim

The Effect of the Internal Audit Structure of the Enterprises on the Corporate Governance Process

Öz

The achievement of the targeted efficiency from the activities carried out by the enterprises is directly related to the operability of the order they have established. Since the established order covers all financial and non-financial parts of the business, disruptions that may occur directly affect the business, and in some cases, the level of this effect can be devastating, and it can even lead businesses into bankruptcy. The effects of the Enron and Worldcom accounting and auditing scandals on a global scale, especially in the late 90s and early 2000s, are some of the concrete examples of this situation. Supervision of the organization established in enterprises is under the responsibility of the internal audit department. Internal auditing is an independent valuation and auditing function established within the business to examine and evaluate its activities in order to serve the business. The scope of internal audit includes both financial and non-financial. The most important purpose of internal audit is to prevent and detect fraudulent or erroneous transactions by employees in the enterprise. transactions. As a result of an effective internal audit, the enterprise's corporate governance practices can be implemented in a healthy way. Corporate governance is a process that aims to carry out the management and activities of enterprises in line with the principles of openness, fairness, responsibility and accountability and creates the related transactions. The purpose of corporate governance is to make the listed principles operational based on the measurement and development of the performance of the enterprise by associating them with each other to form a whole.

Anahtar Kelimeler

Corporate Governance, Institutionalization, Internal Audit

Kaynakça

• Abidinoğlu, H. (2019). İşletmelerde Kurumsal Yönetim Anlayışı Kapsamında İç Denetim. (1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi.
• Atağan, G. (2018). Kurumsal Yönetimde Şeffaflık ve Entegre Raporlama. Uysal, T ve Kurt, G. (Ed). Disiplinler Bakış Açısı İle Yönetişim. 131-153, (1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi.
• Altunay, M ve Al-Obaıdı, M. (2020). İşletmelerde Kurumsal Yönetim ve İç Denetim Algısı: Anonim Şirketler Üzerine Bir Araştırma. Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 326-346.
• Aydın, Ç ve Tan, Z. (2019). Kurumsallaşma: Kavramsal Bir İnceleme. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 225-235.
• Aytar, O. (2022). Kurumsal Yönetim Sistemi ve İlkelerinin Kamu Kesiminde İç Denetim Perspektifi İle Değerlendirilmesi. Denetişim Dergisi. 5-21.
• Bayramoğlu, G. (2021). Aile Şirketlerinin Yönetimi ve Kurumsallaşması, (Güncelleniş 2. Baskı), Ankara, Seçkin Kitapevi.
• BDS 610, İç Denetim Tanımı, (https://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/BDS/BDS_610_.pdf).
• Bouchetara, M and Nassour, A. (2020). Internal Auditing in The Face of Banking Fraud, Application of The Benford Law on Algerian Private Bank, UTMS Journal of Economics, 11(2), 108-120.
• Bozkurt, P. (2022). Kurumsal Yönetişimde Denetim Komitesinin Rolünün Türk Kamu Yönetimi Açısından İç Denetim Tarafından Karşılanabilirliği. Denetişim Dergisi. 13(24). 41-58.
• ÇETİN, T ve PAMUKÇU, A. (2019). İç Denetçilere Ait Demografik ve Sosyo Ekonomik Faktörlerin İşletmelerde Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Risk Odaklı İç Denetime Etkisi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2 (1), 20-32
• Dizgil, E. ve Reis, Ş. G. (2021). Kurumsal Yönetimin Sermaye Yapısına Etkisi: BİST Kurumsal Yönetim Endeksi Üzerine Bir Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 82-96.
• Ergene, B ve Karadeniz, E. (2022) Konaklama İşletmelerinde Kurumsal Yönetim ve İşletme Performansı. Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(1), 619-637.
• Ertuğrul, A. (2020). Sağlık Kurumlarında İç Kontrol ve İç Denetim. Arslan, Ü ve Kayhanoğlu, S. (Ed). Denetimde Seçme Konular 4 İç Denetim İç Kontrol Sektörel Uygulamalar. 39-68.(1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi
• Fülöp, M.T. and Szekely, S.V. (2017), The Evolution of The Internal Auditing Function in The Context of Corporate Transparency, Audit Financiar, 15(3), 440-450.
• Genç, K. (2019). Kurumsal Yönetişim Bağlamında Çevresel Duyarlılık. Tuğsal, T. (Ed), Liderlik ve Kurumsal Yönetim Teori ve Güncel Araştırmalar. 77-95, (1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi
• Gönen, S ve Yurtlu, Ö. (2021). İç Denetim Faaliyetlerinin Etkinliğinin ve Verimliliğinin Sağlanmasında Kullanılan Bir Yöntem: Çevik Denetim. Dalkılıç, M (Ed) INSAC Adcances in Social and Education Sciences, 159-176, (1. Baskı), İzmir, Duvar Kitapevi.
• Gönen, S ve Yurtlu, Ö. (2022). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Bağlamında Yeşil Denetime Kavramsal Bir Bakış, Akçay, A (Ed) Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Çalışmalar 3, 145-160, (1. Baskı). Konya, Eğitim Yayınevi.
• Görmen; Değer Katan Bir İç Denetim, ESBDER Dergisi, 12(1), 73-86.
• Görmen, M. (2022). Örgütsel Uyumsuzluğun Önündeki Savunma Hattı: İç Denetim, Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 5(1), 27-48.
• Güneş, R, Karabınar, S ve Saban, M. (Ed). Denetimde Seçme Konular 7 Bağımsız Denetim İç Kontrol İç Denetim, 329-354. (1. Baskı). Ankara. Gazi Kitapevi.
• Günlük, M ve Özcan, M. (2020). İç Denetim ve İç Denetim Etkinliği Olgusu: Literatür Üzerine Bir İnceleme. Alagöz, A ve Koçyiğit, S (Ed). Denetimde Seçme Konular 6 İç Denetim İç Kontrol Sektörel Uygulamaları, 181-216, (1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi.
• Hacıhasanoğlu, T ve Çağlı, T. (2020). İç Kontrol Sisteminin Kurumsallaşma Üzerine Etkisi: Devlet Üniversiteleri Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi. 3(2), 132-147.
• IAA, Aim of Internal Audit, https://www.iia.org.uk/media/1462847/What-is-internal-audit.pdf.
• Ježovita, A, Tušek, B and Žager,L . (2018). The State of Analtical Procedures in The Internal Auditing As a Corporate Governance Mechanism. Journal of Contemporary Management Issues, 23(2), 15-46.
• Karyağdı, N. (2019). KOBİ’lerde Kurumsal Yönetim ve İç Denetimin Uygulamalarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Çalışma: Malatya İli Örneği, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 9(18), 320-344.
• Koç, S. (2022). İşletmelerde İç Denetim ve İç Kontrol Yapısı Etkileşimi. İşletme Dergisi. 3(1), 105-120.
• Korkmaz, G. (2020). İç Kontrol, Risk Yönetimi ve Kurumsal Yönetim Süreçlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Ölçeklerin Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması. İşletme Fakülte Dergisi, 21(1), 177-201.
• Küçük, O. (2022). İşletme Bilgisi ve Yönetimi. (1. Baskı), Ankara. Seçkin Kitapevi.
• Lenz, R and Jeppensen, K. (2022). The Future of Internal Auditing: Gardener of Governance. EDPACS Journal. 2022, 1-21.
• Mc Gree, R. (2009). Corporate Governance in Transition. Mc Gree, R. (Ed). Corporate Governance in Transition Economics, 3-20, (1st Edition). New York, Springer Press.
• Mengi, T, Doğan, S ve Ayrancı, B. (2020). Değişim Yönündeki İç Denetçinin Rolü. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, (61), 147-164.
• Mihret, D and Grant, B. (2017). The Role of Internal Auditing in Corporate Governance: A Foucauldian Analysis. Accounting , Auditing and Accountability Journal, 30(3), 669-719.
• Mizdraković, V, Kljajić, M and Zekić, B. (2021) Internal Auditing in COVID-19 Environment: Is Remote Auditing a Solution. Finiz Journal. 2021, 3-7.
• Mohaise, H, Al-abedi, T and Ahmed, K. (2020). The Role of Intra-Cost Management in Supporting Internal Auditing Based on Risk. International Journal of Innovation Cretivity and Change, 13(12), 1297-1314.
• OECD, Corporate Governance, https://www.oecd.org/corporate/.
• Selimoğlu, S ve Yazıcı, R. (2021). Türkiye’de Kurumsal Yönetişim ve Sürdürülebilirlik. Muhasebe ve Finansman Dergisi Ağustos 2021 Özel Sayı, ö113-ö136.
• Şengül, Y ve Doğukanlı, H. (2019). Kurumsal Yönetimin Kar Dağıtım Politikasına Etkisi: Teoriler ve Literatürler, (1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi.
• Şimşek , K ve Ataman, B. (2020). Uluslararası İç Denetim Standartları Kapsamında Yürütülen İç Denetim Faaliyetlerinin Kurumsal Yönetim Kalitesi Üzerindeki Rolünün Çoklu Regresyon Analizi İle Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 42(2), 386-409.
• Tanç, A ve Çardak, D. (2021). Kritik Bir Risk Faktörü Olarak Tedarik Zinciri Kesintilerinin İç Denetim Bakış Açısı ile Değerlendirilmesi.
• Tanrıkulu, M. (2021). 80. Yılında Kurumsallaşma ve Kurum Kültürü Yönleriyle Türk Coğrafya Kurumu. Social Sciences Research Journal, 10 (2), 449-461
• TİDE, İç Denetim Tanımı, (https://www.tide.org.tr/page/26/Ic-Denetimin-Tanimi).
• Tiftik, C. (2022). İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi. 3(1), 46-63.
• TKYD, Kurumsal Yönetim İlkeleri, http://tkyd.org/tr/sss-kurumsal-yonetim-ilkeleri-nedir.html.
• TKYD, Kurumsal Yönetim Tanımı, http://www.tkyd.org/files/downloads/hakkimizda/TKYD%20Kurumsal%20Yonetim%20Nedir%202017.pdf.
• Tutar, H ve Altınöz, M. (2017). Hesap Verilebilirlik Bağlamında İç Denetim ve Sorun Alanları: Eleştirisel Bir Analiz, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 8(15), 225-248.
• Yeşilada, T ve Ateş, N. (2021) İşletmelerde Denetimin Kurumsal Yönetim Performansı Üzerindeki Etkileri. Tuğsal, T (Ed), Liderlik ve Kurumsal Yönetim Teori ve Güncel Araştırmalar, 97- 122, (1. Baskı), Ankara, Gazi Kitapevi.