Aile Şirketlerinin Sürdürülebilirliğinin Kurumsallaşma ve Aile Anayasası Çerçevesince İncelenmesi

Yıl 2023, , 1 - 19, 11.07.2023

Tuncay Taşkın

https://doi.org/10.56203/iyd.1231605

Cited By: 1

Öz

Aile şirketlerinin kurumsallaşması ya da kurumsallaşamaması günümüz iş dünyasının en önemli konularından biridir. İşletmelerde işletme sürekliliği sorununun ancak kurumsallaşma ve aile anayasası ile çözülebileceği görüşü oluşmaya başlamış, hatta bazı işletmeler bunu uygulamaya koymuştur. Aile şirketinin kurucuları ve günümüzde işi yöneten nesiller başta eğitim olmak üzere birçok alanda farklılık gösterse de kurumsallaşma algıları çok farklı değildir. Bir aile şirketinin kurumsallaşması ve aile anayasasının da uygulanıyor olması işletmenin büyümesinin veya daha doğrusu sürdürülebilir olmasının tek etkili yoludur. Literatür incelendiğinde aile şirketlerinin genel olarak çok azının üçüncü kuşak tarafından yönetildiği, dördüncü kuşağa ulaşabilenlerin ise çok az sayıda olduğu gözlemlenmektedir. Bu çalışmada aile işletmelerinin kurumsallaşma süreçleri ve aile işletmelerinin nasıl kurumsallaşabilecekleri ve kurumsallaşmanın işletmelerin sürdürülebilirliğine etkisi ile ilgili literatür taraması yapılarak öneriler ve yol haritası şeklinde inceleme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile şirketleri, Kurumsallaşma, Aile Anayasası, Sürdürülebilirlik

SUSTAINABILITY OF FAMILY COMPANIES INSTITUTIONALIZATION AND INVESTIGATION IN THE FRAMEWORK OF FAMILY CONSTITUTION

Öz

Institutionalizing a family business or implementing the family constitution is the only effective way to grow the company or to be sustainable. Institutionalization or non-institutionalization of family businesses is one of the substantial issues in today's business world. The view that the business sustainability problem can be solved only by institutionalization and family constitution has begun to emerge in businesses; some businesses have even put this into practice. Although the founders of the family business and the generations that manage the business today differ in many fields, especially in education, their perceptions of institutionalization are not dramatically different. Institutionalizing a family business and implementing the family constitution are the only effective channel to grow or sustain it. It is observed that very few of the family businesses are managed by the third generation in general and that those who can reach the fourth generation are very few when the literature is examined. In this study, the processes of industrialization for family businesses, and how family businesses can institutionalize issues are held. The impact of institutionalization on the sustainability of businesses has been reviewed in the form of suggestions and a roadmap.

Anahtar Kelimeler

Aile şirketleri, Kurumsallaşma, Aile Anayasası, Sürdürülebilirlik

Kaynakça

• Akbaş, Ö. F., Taşkın, T. ve Dönmez, N. (2022). İşletmelerde muhasebe, finans ve İç denetim birimleri performansının İşletme yönetimi başarısına etkileri. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 131-158.
• Akdoğan, A. (2000). Aile işletmelerinin özellikleri ve aile işletmelerinde kurumsallaşma ihtiyacı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (16), 31-47.
• Aktan, C. C. (2013). Kurumsal şirket yönetimi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 150-161.
• Akyürek, M. İ. (2020). İnovasyon ve liderlik. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(1), 15-24.
• Bakhshiyev, T. (2019). Aile işletmeleri ve kurumsallaşma sorunu: Türkiye örneği üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bozkurt, G. (2017). Aile işletmelerinin kurumsallaşma evresinde nepotizm etkisi. (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi.
• Büte, M. ve Tekarslan, E. (2010). Nepotizm’in çalışanlar üzerine etkileri: Aile işletmelerine yönelik bir saha araştırması. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1-21.
• Canal, B. (2022). Aile işletmelerinde nepotizmin kurumsallaşma üzerindeki etkisine kavramsal bir değerlendirme. European Journal of Managerial Research, 6(10), 15-34.
• Deilotte (2019). Aile şirketlerinde sürdürülebilir başarının anahtarları. Erişim adresi https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/risk/aile-sirketlerinde-surdurulebilir-basarinin-anahtarlari.pdf.
• Dırın, F. ve Tutan, M. (2015). Ekonomik krizlerin ardından büyük aile İşletmesi anayasası: İzmir İli merkezli üç aile İşletmesi örneği. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 10(38), 6478-6487.
• Dökümbilek, F. (2010). Aile şirketlerinde nepotizm ve bir uygulama. (Yüksek Lisans). Bahçeşehir Üniversitesi. Eraslan, C. (2015). Aile şirketleri gençliği yaşayamadan ölüyor. Erişim adresi https://m.turkiyegazetesi.com.tr/ekonomi/327421.aspx.
• Fırat, Z. M. (2018). Mesleki doyum, iş-aile çatışması ve aile-iş çatışmasının algılanan iş stresi üzerindeki etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 157-176.
• Kamacı, K., Ünüsan, Ç. ve Gedik, H. (2020). Aile işletmelerinde kurumsallaşma problemleri ve pazarlamaya etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 358-379.
• Karaaslan, E. (2019). Aile işletmelerinin devamlılığında kurumsallaşma: Karşılaştırmalı analiz. (Yüksek lisans tezi). Doğuş üniversitesi.
• Karabacak, H. (2021). Aile işletmeleri için bir çatışma yönetim aracı: Aile anayasası. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(3), 425-440.
• Karasu, R. (2013). 6102 sayılı Türk ticaret kanunu ile anonim şirketlerde kurumsal yönetim ile ilgili getirilen yenilikler. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), 33-60.
• Kolay, M. (2014). Türkiye’de aile şirketlerinde nepotizm: İstanbul örneği. (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Masun, M. A. ve Omağ, A. (2022). Aile İşletmelerinin sermaye yapısı üzerine bir İnceleme. Maliye Finans Yazıları, (118).
• Onay, M. ve Vezneli, Z. (2011). Aile şirketlerinde “kurumsallaşamama” ve İkinci kuşağın “duyarsızlığı”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 167-176.
• Oudah, M., Jabeen, F. ve Dixon, C. (2018). Determinants linked to family business sustainability in the uae: An ahp approach. Sustainability, 10(1), 246.
• Özalp, İ. (1998). İşletmelerde stratejik planlama. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 33-42.
• Özkaya, M. O. ve Şengül, C. M. (2006). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ve ikinci kuşağın “kurumsallaşma” konusuna bakış açısı. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 109-126.
• Özuysal, H. D. (2006). Aile şirketlerinin kurumsallaşmasında aile anayasasının önemi. (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi.
• Reyhanoğlu, M. ve Sırkıntıoğlu Yıldırım, Ş. (2016). Aile işletmelerinde aile değerlerinin örgüt kültürüne etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 574-596.
• Sarıtaş, A., Gürsoy, S. ve Sema, S. (2016). Uluslararası pazarlama faaliyetlerinde aile şirketlerinde kurumsallaşmanın etkisi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1).
• Taşkın, T. ve Dönmez, N. (2022). İş dünyasına dijital ekosisteme uyumlu, dijital iletişimde yetkin insan kaynağının kazandırılması; kığılı vaka analizi. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 79-104.
• Titus, A. J. (2019). 5 keys to successfully leading a family business. Erişim adresi https://www.entrepreneur.com/.
• Tuna, K. (2019). Aile anayasası oluşturma süreci. Erişim adresi https://www.halkbankkobi.com.tr/tr/uzmanina-danisin/makaleler/kobilerin-kurumsallasmasi/aile-anayasasi-olusturma-sureci.html.
• Turkishtime (2013, Mayıs). Kurumsallaşma öyküsü. Dönüşümü başaranlar. Turkishtime. TUSİAD (2000). Kurumsal yönetim İlkeleri.
• Uçkun, C. G. ve Yüksel, A. (2007). Aİle şirketlerinin performansinin arttirilmasinda bir strateji: dış kaynaklardan yararlanma (outsourcing). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(3), 25-39.
• Uluç, E. ve Karakaya, F. (2019). Aile şirketlerinde güçlü yönetişim. Erişim adresi https://home.kpmg/tr/tr/home/gorusler/2019/05/aile-sirketlerinde-guclu-yonetisim.html.
• Ural, T. ve Balıkçıoğlu, B. (2004). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ile şirket sahibinin kültürel değerleri arasındaki ilişki: Antakya ve Kayseri örneği, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Bildiri Kitabı, İstanbul, İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Vistage (2020). The advantages and disadvantages of a family business. Erişim adresi https://blog.vistage.co.uk/advantages-disadvantages-of-a-family-business.
• Yılmaz, P. (2016). Aile şirketlerinde stratejik planlamanın kurumsal performans üzerine etkilerine dair bir araştırma. (Doktora tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Yörük, N. (2006). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ve halka açılmanın finansal performans üzerine etkisi: Halka açık bir aile şirketi üzerinde vaka çalışması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(12), 180-202.
• Yücel, İ. ve Özkalan, S. (2012). Aile işletmeleri, kurumsallaşma ve nepotizm. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 247-276.
• Yükselen, C. (2018). Aile işletmelerinde kurumsal yönetim ve aile anayasası. Ankara, Detay Yayıncılık.