KULLANICILARIN YOUTUBE YAYINCILARINI TAKİP ETME MOTİVASYONLARININ ÜCRETLİ ABONE OLMA NİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: PARASOSYAL İLİŞKİNİN ARACI ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 5, 63 - 80, 30.06.2022

İbrahim Halil Yaşar Yusuf Zafer Can Uğurhan

Öz

Bir sosyal medya mecrası olarak YouTube’da içerik paylaşan yayıncılar, bu içeriklerini
çeşitli temalar çerçevesinde hazırlarken diğer kullanıcılar, kişisel ilgi alanlarından
hareketle paylaşılan bu içerikleri çeşitli ihtiyaç ve motivasyonlarla izleyebilmektedir.
YouTube kullanıcıları bu yayıncıları “abone ol” seçeneği ile takip edebildiği gibi “katıl”
seçeneğini tercih etmek suretiyle yayıncıların ücretli aboneleri de olabilmektedir. Bu
etkileşimde olma durumu, bir taraftan yayıncı-kullanıcı ilişkisini geliştirirken diğer
taraftan kullanıcıların yayıncılara yönelik parasosyal ilişki olarak da bilinen duygusal bir
bağ hissetmesine yol açabilmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmada daha önce en
az bir kez “katıl” seçeneğinden ücretli abone olmuş kullanıcıların YouTube’da yayıncıları
takip etme motivasyonlarının ücretli abone olma niyetlerini nasıl etkilediği araştırılırken,
parasosyal ilişkinin bu etki üzerinde aracı bir role sahip olup olmadığı incelenmiştir.
Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve yordamaya dayalı ilişkisel tarama
modelinden faydalanılmıştır. Amaca yönelik örnekleme yöntemi aracılığıyla sosyal medya
platformları üzerinden 449 kullanıcıya ulaşılmıştır. İlgili veriye yapılan analizlerden elde
edilen sonuçlar, ücretli abone olma niyeti üzerinde parasosyal ilişki, bilgilenme, kaçış ve
eğlence motivasyonlarının pozitif yönde etkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte
parasosyal ilişkinin, araştırmaya konu edilen motivasyonların ücretli abone olma niyeti
üzerindeki etkisinde aracı bir role sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonuçlarından
hareketle, YouTube platformunda faaliyet gösteren yayıncıların içeriklerinde parasosyal
ilişkiyi artıran etkinlikler ve planlamalar yapmaları tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

YouTube yayıncıları, Motivasyon, Parasosyal ilişki, Yayıncı-kullanıcı etkileşimi