ÇOCUKLARIN DİJİTAL MEDYADA HABERLEŞTİRİLME BİÇİMİ: İNTERNET GAZETECİLİĞİ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 12, 47 - 59, 30.07.2025

Melisa Kaygısız , Ali Emre Dingin

Öz

Yeni iletişim teknolojilerinin sağladığı olanaklar doğrultusunda habercilik anlayışı da önemli ölçüde dönüşüme uğramıştır; günümüzde her türlü bilgi medya aracılığıyla toplumun farklı kesimlerine hızla ulaşabilmekte, bu durum ise özellikle internet gazeteciliğini en yaygın ve etkili haber üretim biçimlerinden biri hâline getirmektedir. İnternet gazeteciliğinin artan önemi ve gelişen yapısıyla birlikte medya, okuyucunun dikkatini çekme kaygısıyla çocukları haber içeriklerinde farklı başlıklar altında ele almakta ve çeşitli temsiller üzerinden sunmaktadır. Oysa çocuklar yalnızca günümüz toplumunun değil, aynı zamanda geleceğin de en temel unsurlarından biri olarak değerlendirilmekte; dolayısıyla çocuklara yönelik söylemler, içerikler ve temsillerin sorumluluk bilinciyle ele alınması gerekmektedir. Bu bağlamda, medyanın çocuklara yönelik bakış açısı ile çocuk temsillerinin haberlerde nasıl kurgulandığı bu çalışmanın temel sorununu oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında çocuk haberlerinin medyada nasıl yansıtıldığı, hangi kategoriler altında yer aldığı, çocuklara atfedilen etiketlerin neler olduğu ve kişisel bilgilerinin nasıl sunulduğu sorularına odaklanılmış; bu doğrultuda içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, çocukların en çok polis-adliye haberleri kapsamında gündeme geldiği, genellikle “mağdur çocuk” etiketiyle temsil edildiği ve çoğunlukla ihmal kaynaklı olaylar üzerinden haberleştirildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

internet gazeteciliği , çocuk haberleri , medya , etik

THE REPRESENTATION OF CHILDREN IN DIGITAL NEWS MEDIA: AN ANALYSIS OF ONLINE JOURNALISM

Öz

In line with the opportunities provided by new communication technologies, the understanding of journalism has undergone a significant transformation; today, all kinds of information can rapidly reach different segments of society through the media, and this has made online journalism one of the most common and effective forms of news production. With the increasing importance and evolving structure of online journalism, the media, driven by the need to capture the reader’s attention, frequently includes children in news content under various headings and represents them through different frames. However, children are not only central to today’s society but also constitute one of the fundamental elements of our collective future; therefore, the discourse, content, and representations concerning children must be addressed with a strong sense of ethical responsibility. In this context, the main problem of this study centers on the media’s perspective on children and how children are represented in news content. The research focuses on how news about children is reflected in the media, under which categories these stories are presented, what kinds of labels are attributed to children, and how their personal information is disclosed. To this end, a content analysis method was employed. The findings indicate that children most frequently appear in news articles under the crime and judiciary category, are predominantly represented with the label of “victimized child,” and are often the subject of news related to incidents resulting from neglect.

Anahtar Kelimeler

internet journalism , children's news , media , etic

Kaynakça

• Altun, F. (2011). Medya etiği ve tarafsızlık söylemi. İş Ahlakı Dergisi, 4(2), s. 9-24.
• Arslan, A., ve Duğan, Ö. (2016). Suça yönelmiş çocukların medyada temsili: Bir alan araştırması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(1), s. 303-325.
• Arslan, H. (2019). Eleştirel medya okuryazarlığı kapsamında çocuğa ve kadına yönelik olarak önerilen özel haber dili. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), s. 111-136.
• Arslan, M., ve Eren, S. (2024). Geleneksel basından dijitale geçiş sürecinde gazetecilik etik ilkelerinin değişim ve dönüşümü: New York Times örneği. İbn Haldun Çalışmaları Dergisi, 9(1), s. 37-57.
• Bahçecioğlu, E. H. (2024). İnternet haberciliğinde doktorlara yönelik nefret söylemi. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 9(17), s. 17-40.
• Bak, G. (2017). 1980'li yıllardan günümüze Türk yazılı basınında çocuk olgusu. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 2(2), s. 163-188.
• Balta Peltekoğlu, F., & Akbayır, Z. (2019). Davranışsal içgörü ve halkla ilişkilerin kesişim noktası: Çocuk gelin sorununda medyada farkındalık ve davranışsal halkla ilişkiler. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 827-844.
• Baú, V. (2022). Framing the representation of refugee children and adolescents: A key ınformant review of the ıtalian media. Media Watch, 13(1), 69-86.
• Ceylan, Y. (2012). Toplumsal değerler ve medya etiği. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(7), s. 45-58.
• Çakır, P., ve Temir, E. (2021). İnternet haberciliğinde etik sorunlar: Aldatıcı başlık üzerine ampirik bir çalışma. Kastamonu İletişim Araştırmaları Dergisi Süreli Elektronik Dergi(7), s. 1-26.
• Demirel, S. D. (2022). Medyanın etik sorumluluğu bağlamında çocuk suçluluğu haberleri üzerine bir inceleme. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 1(2), 106-136.
• Dingil, A. E. (2014). Türkiye'de haber sitelerinin görsel tasarım-ergonomi düzeyleri ve etkinliği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basın ve Yayın Ana Bilim Dalı.
• Dingin, A. E. (2023). Yeni Medya Haberciliği. Literatürk Academia.
• Doğan, E. (2022). Suça sürüklenen çocuklara yönelik medya pratikleri ve nefret söylemi: Video haberler ve kullanıcı yorumları örneği. TRT Akademi Dergisi, 7(15), s. 676-701.
• Dolar, M. N., ve Koran, N. (2021). Çocuklarla ilgili haberlerin çocuk hakları bağlamında değerlendirilmesi: KKTC Ulusal Gazeteleri örneği*. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 35(1), s. 53-77.
• Fırat, F. (2016). Çocuk odak‘sız’ habercilik: internet gazetelerinde çocuk içerikli haberlerin sunumu ve etik ihlaller. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(2), s. 817-833.
• Genç, S. Z., & Güner, F. (2016). Çocuk hakları bağlamında medyaya ilişkin aile görüşleri (Çanakkale ili örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(26/2), s. 1-23.
• Güldeste, A. (2018). Çocuk cinsel istismarının medyada değerlendirilme biçimi Habertürk gazetesi üzerinden medyaya sosyolojik bir bakış. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), s. 490-497.
• Işıklı, Ş., ve Fazlıoğlu, E. F. (2023). Etik, yetkinlik ve ideoloji arasında gazetecilik: intihar haberlerindeki teknik hatalar ve etik ihlaller üzerine bir analiz. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, s. 104-133.
• İzoğlu Tok, A., Güneş, N., Güngör, İ., ve Aytekin, Ç. (2019). Yazılı basında çocuk haberlerinin sunumu. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi(5), s. 542-554.
• Kalender, A. B. (2019). İnternet haberciliğinde clickbait savaşları: bir okuyucu tepkisi olarak limon haber örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergisi, 2(2), s. 1-21.
• Kalsın, B. (2016). Geçmişten geleceğe internet gazeteciliği: Türkiye örneği. The Journal of Academic Social Science Studies(42), s. 75-94.
• Kaymak, A., ve Coşkun, A. (2022). Çocuk odaklı habercilik bağlamında savaş konulu haberlerde kullanılan çocuklarla ilgili fotoğrafların göstergebilimsel analizi: Suriye İç Savaşı Örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 9(2), s. 803-823.
• Koç, F., ve Paslı, F. (2021). Çocuğa yönelik istismar ve ihmal olaylarının haberdeki temsilinin çocuk hakları bağlamında incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 32(1), 97-119.
• Kortak, İ. Y. (2022). İnternet gazeteciliğinde “son dakika” başlığıyla atılan tık tuzaklı haberlerin etik çerçeveden incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), s. 488-503.
• Metin, O. ve Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.
• Morkan Şahin, M., ve Güngör, G. (2024). Suça sürüklenen çocuklarla ilgili yayınlanan haberlerin analizi: Hürriyet Gazetesi örneği. Kapadokya Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), s. 291-304.
• Nazlı, E. (2019). Çocuk istismarının mizah dergilerindeki sunumu: Leman ve Uykusuz Dergileri örneği. Simetrik İletişim Araştırmaları Dergisi, 1(1), s. 78-89.
• Nazlı, R. S., Çat, A. K., ve Kayaday, A. (2021). Çocuk konulu haberlerin medyada temsili. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), s. 325-350.
• Özbey, S., ve Pekdoğan, S. (2022). 0-6 yaş çocuk istismarının basılı medyaya yansımasının araştırılması. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 3(5), s. 31-40.
• Özcan, E. (2019). Yeni medya ve internet haberciliğinde etik sorunlar. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology, 10(37), s. 97-116.
• Özel, E. K., ve Deniz, Ş. (2019). “Tık” ve “etik” arasında sıkışan gazetecilik: İnternet gazeteciliğinin ortaya çıkardığı yeni etik sorunlar ve gazetecilerin konuya bakış açısı üzerine bir araştırma. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), s. 443-466.
• Özel, E. K., Deniz, Ş., ve Pakkan, Ş. (2021). Çocuğu ‘haber’den silmek: çocuk haberlerinde gazetecilik etiği için yeni bir fırsat olarak unutulma hakkı. Istanbul University Journal of Communication Sciences, s. 127-160.
• Özmen, Ş. Y. (2012). Çocuğun adı yok: televizyon haberlerinde çocuğun sunumu ve çocuk hakları bağlamında değerlendirilmesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi(34), s. 66-82.
• Sancı, D., ve Çobaner, A. A. (2024). Geleneksel ve yeni medyada kriz haberciliği: İzmir depremi haberleri üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 6(1), s. 51-79.
• Tutar, C. (2014). Yazılı basında çocuk haklarının temsili: Hürriyet, Cumhuriyet, Sabah ve Zaman gazeteleri üzerinde yapılan bir araştırma. Journal of Yaşar University, 9(34), s. 5760-5786.
• Ulusoy, H. Ö. (2019). Yerel basında çocuk odaklı habercilik:Akdeniz Gerçek ve Antalya Gündem Gazeteleri üzerine bir araştırma. Global Media Journal TR Edition, 9(2), s. 803-823.
• Uzun, R. (2014). Çocukların medyadan ve medyada korunması: Çocuklara yönelik etik davranış kurallarının incelenmesi. Akdeniz İletişim Dergisi(22), s. 152-167.
• Vlad, D. (2017). Perspectives on media representation of children. Social Sciences and Education Research Review, 4(1), 114–124.
• Yıldız, C. (2018). Gazetede çocuklar: Hürriyet, Sabah, Sözcü ve Posta örnekleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), s. 281-294.