Afetlerde Psikososyal Hizmetler: Marmara ve Van Depremleri Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 8-9, 183 - 197, 30.12.2016

Fatih Altun

Öz

Bu çalışmada afetlerin sosyal hizmet boyutu ön plana çıkan iki temel etkisinden hareketle, öncelikle afetler sonrasında ortaya çıkan ve mevcut olan risk gruplarına yönelik sosyal hizmet faaliyetleri ele alınacaktır. Daha sonra ise afetlerin yol açtığı psikolojik ve sosyal yıkımların zararlarını azaltmaya yönelik gerçekleştirilen psikososyal hizmetlere, Türkiye’de afet müdahale anlayışında yaşanan değişim bağlamında yer verilecektir. Söz konusu değişim ülkemizde yaşanan iki büyük afet olan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi ile 23 Ekim 2011 Van Depremi sonrası gerçekleştirilen sosyal hizmetler karşılaştırılmak suretiyle ele alınacaktır. Çalışmanın sonunda ise ülkemizde afetler sonrası gerçekleştirilen sosyal hizmet uygulamaları ve psikososyal hizmetler sırasında karşılaşılan güçlükler ve bunlara yönelik çözüm önerileri üzeninde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Afetler, Risk Grupları, Psikososyal Hizmetler, Sosyal Hizmet, Sosyal Yardım

Kaynakça

• AFAD. Ocak 08, 2016 tarihinde AFAD Web Sitesi: http://www.afad.gov.tr/Dokuman/TR/24092012162638.pdf adresinden alındı.
• AFAD. (2011). Engelliler İçin Depremde İlk 72 Saat. İstanbul: AFAD Yayını.
• Aker, A. T., & Karakılıç, H. (2011). Afetlerde Psikososyal Hizmetler Birliği: Dayanışma ve İşbirliğinin Etkin Gücü. Türkiye Psikiyarti Derneği Bülteni, 14(3), 2-14.
• Akman, Y., & Gündoğdu, M. (2002). Türkiye-Marmara Depremi Sonrası Gerçekleştirilen Psikolojik Destek Çalışmaları. Qafqaz Üniversitesi Dergisi, 1(9), 1-7.
• Aktaş, A. M. (2003). Kriz Durumlarında Sosyal Hizmet Müdahalesi. Kriz Dergisi, 11(3), 37-44.
• APHB. (2011). Psikososyal Uygulamalar Katılımcı Kitabı. Ocak 12, 2016 tarihinde http://pdr.org.tr/userfiles/aphb_egitim_kitabi-asp-egitimi.pdf adresinden alındı
• ASPB. (2011). Psikososyal Destek Çalışmaları. Ocak 7, 2016 tarihinde http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54293774369dc32358ee2a9c/kirmizi_montlular.pdf adresinden alındı
• Ergünay, O. (1996). Afet Yönetimi Nedir? Nasıl Olmalıdır? TÜBİTAK Deprem Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 263-272). içinde Ankara: TÜBİTAK Yayını.
• Güvercin, A. (2006). Depremzede Anneler Ve Çocuklarının Depresyon Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi S.B.E.
• Gleser, G. & Diğerleri. (1981). Prolonged Psychosocial Effects of Disaster: A Study of Buffalo Creek, New York, Academic Press.
• Handmers, J. & Dovers, S. (2007). The Handbook of Disaster and Emergency Policies and Institutions. London, Earthscan.
• Kadıoğlu, M. (2008). Bütünleşik Afet Yönetiminin Temel İlkeleri. M. K. Özdamar içinde, Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (s. 1-34). Anakara: JICA Türkiye Ofisi Yayını.
• Kadıoğlu, M. (2011). Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek En Kötüsünü Yönetmek (2. b.). İstanbul: T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayını.
• Kılıç, C. (2003). Deprem Sonrası Görülen Ruhsal Sorunların Saptanması ve Tedavisi İçin Geliştirilen Bir Projeyle İlgili Deneyimler. Kriz Dergisi, 11(1), 5-12.
• Kızılay. (2008). Afetlerde Psikososyal Uygulama Rehberi. Ankara: Kızılay Yayınları.
• Koç, T., Çavuş, C., & Sarış, F. (2005). Çanakkale Kar Fırtınası Afetinin Sosyal ve Ekonomik Etkilerinin Değerlendirilmesi. Sivil Savunma Dergisi(181), 5-20.
• Özdemir, D. (2006). Sosyal Hizmet ve Sosyal Devlet. Sosyal Politikalar Dergisi(1), 91-111.
• Qureshi, K., & Gebbie, K. M. (2002). Emergency and Disaster Preparedness. Am J Nurs, 102(1), 46-51.
• Phillips, D. (2009). Disaster Recovery. New York, CRC Press.
• Tomanbay, İ., & Diğerleri. (1999). Doğal Yıkımlarda Sosyal Hizmetler Kılavuzu. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Tuncay, T. (2004). Afetlerde Sosyal Hizmet: 1999 Yılı Marmara ve Bolu-Düzce Depremleri Sonrasında Gerçekleştirilen Sosyal Hizmet Uygulamaları. Ankara: Özbay Ofset Matbaacılık .
• United Nations Department of Humanitarian Affairs. (1992). Internationally Agreed Glossary of Basic Terms Related to Disaster Management. Geneva: United Nations Pup.
• WHO. (2014, Mayıs 23 ). Gender and Health in Natural Disasters. http://www.who.int/gender/other_health/en/genderdisasters.pdf adresinden alındı
• Yıldırım, A. (2004). 55. Dönem Mülki İdare Amirleri Semineri Ders Notu. Ankara: İçişleri Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı Yayını.