Türkiye’den Suriye’ye Gerçekleşen Göçlerin Tarihsel Boyutu

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 17, 1 - 24, 21.12.2020

Fatma Nur Mollaalioğlu

Öz

Anadolu, dünyanın neredeyse her yanından göç alan bir bölge olmasına rağmen, 2011 tarihine kadar, buradan Suriye’ye göç eden insanlar olmuştur. Anadolu’da kurulan ilk medeniyetlerden itibaren bölgeden Suriye’ye akınlar olmuş, Suriye’de, Hititlerden Perslere, Bizanslılardan Araplara kadar çok sayıda medeniyet hakimiyet kurmuştur. Bölgenin Selçuklular tarafından fethedilmesiyle Türkler, Orta Asya ve Anadolu’dan Suriye’ye göç ederek bölgede önemli bir etnik nüfus haline gelmişlerdir. 1516 yılında Suriye, Osmanlı Devleti’nin hâkimiyeti altına girmiş, 1918 yılına kadar Osmanlıların himayesinde kalmıştır. Bu dönemde de başta Türkmenler, Çerkesler, Kürtler ya da gayrimüslim azınlıklar olmak üzere çok sayıda insan Anadolu topraklarını terk ederek Suriye’ye yerleşmiştir. Bazen zorunlu bazen gönüllü olarak ortaya çıkmış olan bu göçlerin en büyük etkenlerden birisi devletin güvenlik gerekçesine dayalı iskan politikalarıdır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Surite, Göç, Osmanlılar, Selçuklular, Türkmenler, Kürtler

Kaynakça

• Acehan, Abdullah (2008) “Osmanlı Devleti’nin Sürgün Politikası ve Sürgün Yerleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C:1, S:5, s. 12-29.
• Aslan, Seyfettin-Alkış, Mehmet (2015) “Osmanlı’dan Cumhuriyete Geçişte Türkiye’nin Modernleşme Süreci: Laikleşme ve Ulusal Kimlik İnşası”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, C: 6, S:1, s. 18-33.
• Baz, İbrahim “Cumhuriyetin ilk Yıllarında Irak ve Suriye'ye Göçen Cizreli Alim ve Sufiler”, Doru, M. Nesim (Editör) Bilim ve Sanatta Cizre (Uluslararası Bilim, Düşünce ve Sanatta Cizre Sempozyumu Bildirileri), 2012, İstanbul.
• Bozan, Oktay (2015) “Ermeni Meselesi Bağlamında Diyarbakır Süryanileri ve Turabdin İsyanları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 25, S: 2, s: 193-213.
• Bozkurt, Nebi (2003) “Medrese”, TDV İslam Ansiklopedisi, C:28, s. 323-327.
• Çiftcioğlu, İsmail (2008) “Orta Asya- Anadolu İlim ve Kültür Köprüsü (ıx-xvı. yüzyıllar)”, bilig, S: 44, s: 143-172.
• Daşcıoğlu, Kemal (2010), “Sürgün”, TDV İslam Ansiklopedisi, C:38, s.167-169.
• Dönmez, Şevket (2016) “Demir Çağında Anadolu'ya Yapılan Göçler”, Aktüel Arkeoloji, S:54, http://www.aktuelarkeolji.com.tr. s.e.t. 09.09.2019.
• Dünya Bülteni, (2012) “Dünden Bugüne Suriye Kürtleri”, https://dunyabulteni.net. s.e.t. 22.10.2019.
• Efe, Haydar (2018) “Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye’de Yaşanan Göçler Ve Etkileri”, Sosyal Bilimler Metinleri, S:1. http://www.dergipark.org.tr. s.e.t. 21.10.2019.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü , “Kitlesel Akınlar”, http://www.goc.gov.tr. s.e.t. 09.09.2019.
• Gök, İbrahim (2016) “Türklerin Suriye’ye Girişi ve Süleymanşâh”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S:36, s. 217-251.
• Gökcan, Özcan (2018) “Suriye’nin Kürt Meselesinin Tarihsel Seyri (1946-2011)”, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, C: 5, S: 2, s. 159-189.
• Güç Işık, Ayşe (2014) “Süryani Cemaatinde Toplumsal Dönüşüm ve Siyasete Dâhil Olma”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C: 3, S: 4, s. 739-760.
• Güllü, İsmail (2016) “Yeni Bir Göç Türü Olarak Öğrenci Göçü, Kimlik ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Sosyolojik Bir Analiz”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C: 9 S: 42, s.1106-1119.
• Halaçoğoğlu, Yusuf (2001), Ermeni Tehciri ve Gerçekler, 24. Baskı, Ankara, Babıali Kültür, s. 60-70.
• Hızlı, Mefail (2004) “Anadolu’daki Osmanlı Medreseleri: Bir İcmal”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C:2, S:4, s: 371-409.
• İneli Ciğer, Meltem (2016) “Uluslararası Hukuka Uygun Geçici Koruma Rejiminin Unsurları Üzerine”, Göç Araştırmaları Dergisi, C: 2, S: 3, s. 62-92.
• Koçak, Yüksel - Terzi, Elvan (2012) “Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri”, KAÜ-İİBF Dergisi, C: 3, S: 3, s. 163-184.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı, “Türk Kültürü”, https://www.ktb.gov.tr. s.e.t. 10.09.2019.
• Maden, Fahri (2014) “Suriye'nin Türkiye Geçmişi”, Türk Yurdu Dergisi, S: 317. http://www.turkyurdu.com.tr. s.e.t. 21.10.2019.
• Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (2012) “Suriye Çerkesleri”, ORSAM Rapor No: 130. http://www.orsam.org.tr. s.e.t. 21.10.2019.
• Öğün Bezer, Gülay (2007) “Rakka”, TDV İslam Ansiklopedisi, C:34, s.432-433.
• Sarıbıyık, Mustafa (2003) “İlk Osmanlı Medreseleri”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, www.esosder.org/ [e-mail]. s.e.t. 21.10.2019.
• Sir Gavaz, Özlem (2007) “Hitit İmparatorluğunun Suriye ve Yukarı Mezopotamya Ticaret Yolları Üzerindeki Hâkimiyet Politikası” İCANAS 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 2007, Ankara, s: 2819-2837.
• Sofuoğlu, Ebu Bekir - Akvarup, İ. Nur (2012) “Osmanlı Devleti’nde Millet Sistemi ve Süryaniler”, Akademik İncelemeler Dergisi, C:7, S:1, s. 71-87.
• Tarihsel Bilgi Platformu, (2018) “Ermeni Meselesi Nedir?” https://tarihibilgi.org. s.e.t. 21.10.2019.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, (2013), “Osmanlı Belgelerinde Suriye” https//www.devletarsileri.gov.tr. s.e.t. 10.09.2019.
• Varlık, A. Bilgin “Suriye'deki Gelişmeler ve Türkiye”, http://sam.baskent.edu.tr/panel/suriye-gelismeler-türkiye. s.e.t. 10.1.2019.
• Yazıcı, Nevin (2015) “Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Hakkari İsyanları (1843-1933)”, Devlet, S:461, https://devlet.com.tr. s.e.t.22.10.2019.
• Yorulmaz, Şerife (1998) “Fransız Manda Yönetimi Döneminde İskenderun Sancağı (Hatay)'nın Sosyo-Ekonomik ve Siyasal Durumuna İlişkin Bazı Kayıtlar (1918-1939)” Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, C:6, S:22, s.231-259.
• Zengin, Z. Salih (2008) “Tanzimat ve Sonrası Dönemde Osmanlı Toplumunda Gayrimüslimler ve Din Eğitimi,”, Değerler Eğitimi Dergisi, C:6, S:15, s.139-170.