DÜNYA TARİHİNİN YAPISI

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 14, 187 - 199, 30.06.2019

Muhammed Beşir Çalışkan Kenan Göçer

Öz

Bir edebiyat eleştirmeni olarak düşünsel yolculuğa çıkan Kojin
Karatani, “Dünya Tarihinin Yapısı” (2017) adlı kitabında duyu ve idrak
arasındaki yarılmayı, bir öykü veya roman eleştirisinde değil, Marksist
teoriyi alt üst ederek göstermektedir. Bunu da kitabın alt başlığını
Üretim Tarzlarından Mübadele Tarzlarına koyarak göstermiştir.
Kendisini bir Marksist olarak görmekle birlikte hâkim anlayış
içerisinde bulunmamış ve Marx’ın eserlerini kendi kavramıyla
transkritik yöntemiyle okumuş ve yorumlamıştır. İncelediğimiz kitabı
yazma nedeni ise kendi yaptığı transkritiği de aşarak ‘yeni bir sistem’
ortaya koyabilmektir (s.19). Marx’ı aştığı nokta, tarihe üretim
araçlarına sahiplik veya üretim tarzları açısından değil, mübadele
tarzları açısından bakabilmesidir. Her ne kadar sistematik bir çalışmayı
sevmediğini ve yaparken zorlandığını belirtse de başarılı bir mantık
örgüsü ortaya koymuştur. Kitapta incelediği mübadele tiplerini ise A,
B, C ve D şeklinde adlandırmış ve ortaya çıkışlarını, hâkim oldukları
dönemde nasıl toplumsal formasyonlara sebep olduklarını izah etmiştir.

Anahtar Kelimeler

karatani, tarih, marksizm

Kaynakça

• Karatani, K. (2017a). Transkritik Kant ve Marx Üzerine (2. bs.). Erkal Ünal (Çev.). İstanbul: Metis.
• Karatani, K. (2017b). Dünya Tarihinin Yapısı (1. bs.). Ali Karatay (Çev.). İstanbul: Metis.