Belçika’da İslam ve İslam’ın Kurumsal Temsili

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 15, 67 - 91, 30.12.2019

Kadir Canatan

Öz

Bu makale, Belçika’da İslam’ın tanınma sürecini ve bu süreçte yapılan tartışmaları
ele almaktadır. Her ne kadar Belçika Avrupa’da İslam’ı resmen ilk tanıyan ülkelerden
biri olmuşsa da bu tanınma pratikte Müslümanlara yarar sağlayan bir gelişme
olmamıştır. Çünkü Belçika yasaları dini bir grubu tanınmasından sonra temsili bir
organın oluşturulmasını gerekli görmektedir. İşte bu organın oluşturulamaması resmi
tanınmanın beraberinde getirdiği imkânların kullanılmasının önüne geçmiştir. Geç bir
tarihte temsili bir organın oluşturulması için ortaya çıkan Müslüman girişimleri
Belçika devleti desteklemesi gerekirken, aşırı grupların temsilini önlemek amacıyla
müdahaleler yapması tartışmalara yeni bir boyut eklemiştir. 2000’li yıllara girerken
nihayet Belçika hükümeti temsili organı kabul etmek zorunda kalmıştır. Ama bundan
sonraki süreçte tartışmalar bitmemiş, bu kez “Avrupa İslamı” ya da “Belçika İslamı”
adıyla yeni bir tartışma başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Belçika, İslam, İslam’ın Kurumsal Tanınması ve Temsili, Din-Devlet İlişkileri

Kaynakça

• Aktaran: Wannes Kojo Breine, Moslims en moskeeen in zeven europese landen, een literatuurstudıe gevolgd door vier Vlaamse case-studies, Sh. 42, Universiteit Gent, Academiejaar 2010-2011.
• Aktaran: Jonathan Debeer, Patrick Loobuyck & Petra Meier, Europa en zijn ‘gedomesticeerde’ islam. Geven de West-Europese kerk-staatregimes vorm aan de institutionalisering van de islam? Sh. 46, Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid 2011 (2) 1.
• A. Overbeeke, Geduldig wachtend op de oogst? Dertig jaar islambeleid in België, Sh. 30- 31, In: Recht van de islam 23, Editor: P. Kruiniger, Boom Juridische uitgevers, Den Haag 2009.
• Betül Demirkoparan, “Bij veel jongeren leeft het idee dat je moet kiezen tussen Belg en moslim zijn”, https://theo.kuleuven.be/islam-studeren/artikel-knack.pdf (18.03.2019).
• Dassetto, F., Ralet, O., “Mosques and minarets: tension, assertation and negotiation. Some Belgian cases”, Sh. 61-62, in Allievi, S. (edt), 2010: Mosques in Europe, why a solution has become a problem, 53-88.
• De Morgen, Filosoof Ramin Jahanbegloo: "De islam is deel van het Europese cultuurgoed", https://www.demorgen.be/buitenland/filosoof-ramin-jahanbegloo-de-islam-is-deel-van-heteuropese-cultuurgoed-b22f203b/?referer=https://www.google.com/ (18.03.2019).
• F. Dassetto, “Belçika’da İslam’ın Yirmi Yılı”, Sh. 161, Kadir Canatan (Ed.), Avrupa’da İslam, Beyan Yayınları, İstanbul 2005.
• Floor Ketels, De Juridische Integratie van de islam in Belgie en andere landen, Sh. 48, Faculteit Rechtsgeleerdheid Universiteit Gent 2010.
• Geduldig wachtend op de oogst? Dertig jaar islambeleid in België, Sh. 21, In: Recht van de islam 23, Editor: P. Kruiniger, Boom Juridische uitgevers, Den Haag 2009.
• J. Rath, K. Groenendijk ve R. Penninx, “Batı Avrupa Ülkelerinde İslam’ın Kurumsallaşması: Belçika, İngiltere ve Hollanda’da İslam’ın Tanınması ve Kurumsallaşması”, Sh. 86-87, Kadir Canatan (Ed.), Avrupa’da İslam, Beyan Yayınları, İstanbul 2005.
• Kadir Canatan, Avrupa’da Biyoloji ya da ‘Irk’ın Geri Dönüşü, https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/avrupada-biyoloji-ya-da-irkin-geri-donusu/793950 (18.03.2019).
• Kanmaz, M., “Nieuwe moskeeën in Vlaanderen, Tussen heimwee, trots en practische Bezwaren”, in Kanmaz, M., Vandermarliere, K. (eds.), 2011: Nieuwe moskeeën in Vlaanderen, tussen heimwee en werkelijkheid, 13-28.
• Kerncijfers, Statistisch Overzicht van Belgie, Sh. 17, Statbel, Sh. het Belgische statistiekbureau, Brussel 2018.
• L.L. Christians, ‘Financiering van de erediensten: kritische elementen van vergelijkende rechtswetenschap’, Nieuw Tijdschrift voor politiek 1999-5, p. 38-44
• M. Kanmaz, “ The Recognition and Institutionalization of Islam in Belgium”, Sh. 106-109, The muslim world 92: 99-113, 2002.
• Ruben Mooijman, “Islam is de grootste religie van het land”, http://www.standaard.be/cnt/dmf20160318_02190366 (06.03.2019).
• “Moslimexecutieve moet helpen Europese islam te creëren", 20 Ocak 2016, VRT journaal, https://www.koengeens.be/news/2016/01/20/moslimexecutieve-moet-helpen-europese-islamte-creeren (18.03.2019).
• “België duwt ‘Europese islam’ verhaal door de strot, sommigen slikken het vrijwillig in”, 23-01-2016, https://hizb-ut-tahrir.nl/index.php/persverklaringennl/500-belgie-duwt-europeseislam-verhaal-door-de-strot-sommigen-slikken-het-vrijwillig-in (21.03.2019).
• “Islam-partij wil mannen en vrouwen scheiden in openbaar vervoer”, 6 april 2018, https://panorama.nl/nieuws/binnenland/islam-partij-belgie (21.03.2019).
• 'Een gedwongen Europese islam, een islam light, is gedoemd om te falen', 01/12/17, https://www.knack.be/nieuws/belgie/een-gedwongen-europese-islam-een-islam-light-isgedoemd-om-te-falen/article-opinion-931791.html?cookie_check=1553273597 (22.03.2019).
• https://www.embnet.be/nl/erkende-moskeeen, (27.03.2019).
• http://www.fibif.be/index.php/2019/01/02/belcika-islam-federasyonu-da-bayrak-degisimi/ (08.03.2019).
• http://www.diyanet.be/Kurumsal/Hakk%C4%B1m%C4%B1zda (08.03.2019).
• https://www.embnet.be/nl/opleiding-van-imams-door-de-grote-moskee-reactie-van-het-emb (27.03.2019).