Sociologıcal View to The Fundamental Liberal Principles in The Qur’anic Projection

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 103 - 117, 15.06.2019

Sümeyye Esma Çelik

https://doi.org/10.46595/jad.549540

Cited By: 1

Öz

Our study is shaped around the concept of liberalism, one of the
ideologies that lead contemporary societies.The problem of the study in this
context is to examine the implications of basic liberal principles in the
context of the Qur'an. The aim of this study is to understand the Qur'an's
perspectives on individualism, freedom, market economy and limited state
principles, which are the basic principles of liberalism. While the principle
of individualism is considered that the individual is at the centre of
liberalism and that the benefit of the individual is given priority compared
to the society, it is noted that in the Qur'an dimension, the principles of
individualism are based not on the individual but on the whole. As a last
principle, when we examine the principle of State limitation from liberalism,
while limiting the duties and responsibilities of the state in the fields of law,
security and defense, contrary to liberalism, the principle of” to enjoin good
and to forbid evil" as a reference to meaningful and organized communities
instead of referring to the state in the Qur'an

Anahtar Kelimeler

Ideology, Liberalism, Economics, Religion, Individualism, Freedom

Temel Liberal İlkelerin Kur’ani İzdüşümlerine Sosyolojik Bakış

Öz

Çalışmamız çağdaş toplumlara yön veren
ideolojilerden biri olan liberalizm kavramı etrafında şekillenmektedir. Bu
bağlamda çalışmanın problemi temel liberal ilkeleri Kur’ani bağlamda
izdüşümlerini yoklamaktır. Bu probleme bağlı olarak çalışmanın amacı; liberalizmin
temel ilkeleri bireycilik, özgürlük, piyasa ekonomisi ve sınırlı devlet
ilkeleri özelinde Kur’an-i perspektiflerini anlamaya çalışmaktır. Bireycilik
ilkesinde bireyin liberalizmin merkezinde olduğunu ve topluma kıyasla bireyin
faydasının ön planda tutulduğu değerlendirilirken; Kur’ani boyutunda bireycilik
ilkesinin izdişümlerinin birey gözardı edilmeksizin toplumla birey
kıyaslandığında parçanın değil bütünün faydasının esas alındığı dikkat
çekmektedir. Özgürlük ilkesinde liberalizmin kimi kabullerinin negatif
özgürlüğü desteklediği sonucuna varılırken; Kur’an’daki yansımalarına
baktığımızda bireyin özgürlüğüne ilahi bir gücün etkisi olduğu görülmektedir.
Piyasa ekonomisine, liberalizm sınırlandırma getirmeksizin yaklaşırken;
Kur’an’daki yer alış şekline bakıldığında piyasa güvenliğini sağlayacak
kuralların varlığı görülmektedir. Son ilke olarak devletin sınırlılığı
ilkesini, liberalizmden hareketle incelediğimizde liberalizmin bireyin aksine
devletin görev ve sorumluluklarını hukuk, güvenlik ve savunma alanlarıyla
sınırlandırırken; Kur’an’da devlete yüklenen anlam yerine anlamlı ve örgütlü
topluluklara atıf olarak ‘iyiliği emredip kötülüğü men etme” ilkesi işlevsel
olarak kullanılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

İdeoloji, Liberalizm, Ekonomi, Din, Bireycilik, Özgürlük

Kaynakça

• MARDİN, Ş. (2003). İdeoloji, İstanbul, İletişim Yayıncılık.
• YÜCEL, B. (2011). İdeolojinin Tarihçesi, Sosyoloji Dergisi, 3(23), 183-206.
• AKIN, U. , ASLAN, G. (2014). İdeoloji ve Eğitim: Devlet-Eğitim İlişkisine Farklı Bir Bakış, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 81-90.
• DEMİRİZ,G. , TATLICAN, Ü. (2015). “Yabancılaşma” , (Ed) DEMİRİZ, G. , TATLICAN, Ü. , Sosyolojide Temel Fikirler , İstanbul, Sentez Yayınları.
• TOKAT, L. (2018). “Din Felsefesi Nedir?” , (Ed.) TOKAT, L., Din Felsefesi, Ankara, Bilimsel Araştırma Yayınları.
• MARDİN, Ş. (2012). Din ve İdeoloji, İstanbul, İletişim Yayıncılık.
• KÖSE, S. (2012). İslam İş ve Ticaret Ahlakı, İstanbul, İGİAD Yayınları.
• YEŞİLYURT, Ş. (2014). Din ve Ekonomi Bağlamında İslam Maliye Tarihi ve Maliye Sistemi, Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Zonguldak.
• EREN, İ. (2013). Din ve Ekonomi İlişkisi: İslam’ın Sosyo-Ekonomik Yapısı İçerisinde İnfak Kurumunun Oluşum Sürecinin İncelenmesi, Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Isparta. Atf. McClery, Rachel M. ve Robert Barro, Religion and Political Economy in an International Panel, Journal for the Scientific Study of Religion, 45 (2), 2006, s. 149.
• TAYYAR, A. , ÇETİN, B. (2013). Liberal İktisadi Düşüncede Devlet, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(1), 107-120.
• ÇETİN, H.(2001). Liberalizmin Temel İlkeleri, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 219-237.
• YÜCEL, H.Y. (2013). İslam ve Özgürlük: Negatif ve Pozitifçi Yaklaşımlar, Liberal Düşünce Dergisi, 18(69-70), 29-55.
• AVAN, S. (2015). Gerçekten Liberalizm mi? Yoksa Sadece Söylem mi?:Tek Partili Türkiye’de Liberal Gelişmeler, Akademik Bakış Dergisi, Mart-Nisan 2015 (48), 31-45.
• KOCA, B. (2013). Türkiye’de İslam ve Sosyalizm İlişkisi Bağlamında Emek ve Adalet Plartformu ve Antikapitalist Müslümanlar, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Siyaset Bilimi Bilim Dalı, Ankara.
• ESKİCİOĞLU, O. (1999). İslam ve Ekonomi, İzmir, Anadolu Yayınları.
• HAŞŞAB, S.M. (2010). İslam Sosyolojisi, (Çev.)COŞKUN,A., ÖZMEN,N., İstanbul, Çamlıca Yayımları.
• KAZANCI, F. (2016). Serbest Piyasa Ekonomisi ve İslam Ekonomisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz, Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finans Araştırma Dergisi, 2(3), 161-178.
• ÖZDEMİR, M. (2010). Faiz (riba) Kavramına İslami Bir Yaklaşım, Eskiyeni Dergisi, Yaz(18), 62-76.
• BAYRAKTAR, M. (1995). İslam’da Düşünce Özgürlüğü, Ankara, Türk Demokrasi Vakfı Yayınevi.
• VURAL, F. (2015). Kur’an-ı Kerim Perspektifinden Düşünce ve Özgürlüğü, Ekev Akademi Dergisi,63, 69-92.
• ESKİCİOĞLU, O.(2010). Kur’an ve Serbest Piyasa Ekonomisi, Eskiyeni Dergisi, Yaz(18), 77-91.
• EL-MALİKİ, A. (2007). Kapitalizm ve Komünizme Alternatif Siyaset, Ankara, Köklü Değişim Yayıncılık.
• ERSOY, A. (2015). İslam İktisadı ve İktisadi Yapısı: İnsan Merkezli Fıtri İktisat ve İktisat Yapısı, İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi,1, 37-64.
• KÖSE, S. (1996). İslam’da Hukuk Devleti İlkesinin Dinamikleri, İlam Araştırma Dergisi, 1(2), 7-52.
• DAL, S. (2018). Sosyal Politika ile Siyasi ve Ekonomik İdeolojiler Arasındaki İlişki, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, İstanbul.
• ÖZEL, M. (1994). Birey-Burjuva-Zengin, İstanbul, İz Yayınları.
• PEKER, Ş. (2007). Kur’an’da Emir ve Yasaklar Bağlamında İnsanın Özgürlüğü, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Tefsir Bilim Dalı, Kayseri.
• PEHLİVAN, M (2016). Din-Ekonomi İlişkisi ile Bu İlişkinin Toplumların ve Bireylerin Davranışlarındaki Yansımaları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(6),13-35.
• KURT, A (2008). Sosyolojik Din Tanımları ve Dine Teolojik Bakış Sorunu, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 73-93.
• BÜLBÜL,K.(2018). Siyaset Bilimi Kavramlar, Kurumlar, İdeolojiler, Ankara: Sonçağ Yayınları.
• ÇINAR. S.(2018). “Kur’an’i Sorumluluklarda Birey ve Toplum Dikatomisi”, (Ed) GÜNGÖR, Ö., Sosyolojik Kur’an Okumaları, Konya, Kitaparası Yayınları.