Phenomenology of Native Culture About Women in The Qur’an

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 239 - 258, 15.06.2020

Zeynep Katmer

https://doi.org/10.46595/jad.732332

Cited By: 1

Öz

The sense of belonging, which is a disposition of humankind, has been the reason for is attachment to the society and culture throughout history. Humankind has succeeded in protecting its material, spiritual values, its unity, and identities, and transferring them from generation to generation, by characterizing the societies they are in through their cultures. Societies tend to find common grounds universal values they interact while trying to preserve their local culture in a globalized world. The subject of this study is to address the local cultural traces related to women in the Quran in the context of social institutions.The purpose of the research is to discuss the Qur'an's events, facts, descriptions and narratives about women in the context of phenomenology in the context of locality-universality. Thestudywascarriedout in thecontext of historical-documentationtechniquebased on phenomenologicalmethod. As a result, it is seen that the Qur'anic dimensions of the local culture about women are related to the marriage of women, their position in the family, their status in social life.Additionally, it is seen that the provisions regarding women are shaped in the universe of local culture.Additively to this, it is understood from the sociological perspective that the Qur'an's attitude towards women within the Arab society is tried to be changed within the framework of basic human rights that includes universality.
Keywords: Woman, Local Culture, Qur’an, Globalization, Arab societies

Anahtar Kelimeler

Woman, Local Culture, Qur'an, Globalization, Arab Societies

Kur’an’da Kadınla İlgili Yerel Kültürün Fenomenolojisi

Öz

İnsanoğlunun fıtratında bulunan aidiyet duygusu, insanın tarih boyunca toplumuna ve kültürüne bağlılığının nedeni olmuştur. İnsanlar, içinde bulundukları toplumları kültürleri üzerinden karakterize ederek bu yolla maddi manevi değerlerini, birliklerini, kimliklerini nesilden nesile aktarmış ve korumayı başarmıştır. Toplumlar, küreselleşen dünyada, yerel kültürlerini muhafaza etmeye çalışarak etkileşimde oldukları evrensel değerlerle ortak paydada buluşabilme eğilimi göstermiştir. Bu çalışmanın konusu toplumsal kurumlar bağlamında Kur’an’da kadın ile alakalı yerel kültür izleri taşıyan ayetleri ele almaktır. Araştırmanın amacı ise yerel kültür bağlamında Kur’an’ın kadına ilişkin olay, olgu, betimleme ve anlatımlarını fenomenolojik tarzda yerellik-evrensellik bağlamında tartışmaktır. Çalışma fenomenolojik yöntem temelli tarihsel-dokümantasyon tekniği bağlamında yürütülmüştür. Sonuç olarak kadına dair yerel kültürün Kur’ânî boyutlarının, kadının evliliği, aile içerisindeki konumu, sosyal hayat içerisindeki durumu üzerinde olduğu görülmektedir. Ayrıca kadına ilişkin hükümlerin yerel kültürün evreninde şekillendiği görülmektedir. Bunun yanında sosyolojik olarak bakıldığında Kur’an’ın Arap toplumu içerisinde kadına yönelik tutumunun, evrensellik içeren temel insani haklar çerçevesinde değiştirilmeye çalışıldığı anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kadın, Yerel kültür, Kur’an, Küreselleşme, Arap toplumu

Anahtar Kelimeler

Kadın, Yerel kültür, Kur'an, Küreselleşme, Arap Toplumu

Kaynakça

• Acarlıoğlu, Ahmet. “Cahiliye Arap Toplumunda Kız Çocuklarının Katli Meselesi: İslam Tarihi Perspektifinden Değerlendirme”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/1 (Haziran 2019), 441-460.
• Akkaya, Mehmet.Dil ve Kültür Anlamında Nermin Uygur'un Felsefe Anlayışı.İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Aktı, Ümit. Sosyolojik Açıdan Küreselleşme ve Din. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2008.
• Alver, Köksal. Kültür Sosylojisi ve Kültürel Çalışmalar. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları, 2010.
• Apak, Adem. Ana Hatlarıyla İslam Öncesi Arap Tarihi ve Kültürü. İstanbul: Ensar Yayınları, 2014.
• Aslanoğlu, Rana A..Kent, Kimlik ve Küreselleşme.Bursa : Ezgi Kitapevi Yayınları, 2. Baskı, 2000.
• Ateş, Süleyman. " İslamın Kadına Getirdiği Haklar".Journal Of İslamic Research 10/4 (1997) , 303-311.
• Ateş, Süleyman. Kur'an'ı Kerim'in Yüce Meal'i ve Çağdaş Tefsiri . 1. Cilt. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1982.
• Bauman, Zygmunt. Küreselleşme.çev. Abdullah Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010.
• Back, Les. "Yerel/ Küresel". çev. Mehmet Ali Kirman. Temel Sosyolojik Dikotomiler. ed. Chris Jenks. 988-155. Ankara: Atıf Yayınları, 2. Basım, 2014.
• Çağatay, Neşet. İslamdan Önce Arap Tarihi Ve Cahiliye Çağı. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1957.
• Davarcı, Zehra. "Hak Dini Kur'an Dili" ve "Kur'an Yolu" Tefsirlerinde Kadın'ın Sosyal Statüsü. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Demircan, Adnan. "Cahiliye Araplarında Kız Çocuklarını Gömerek Öldürme Adeti". İstem 3/2 (Aralık 2014), 9-29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/istem/issue/26529/279254
• Demircan, Adnan. "Cahiliye Dönemi ve Hz. Peygamber Dönemi Uygulamalarıyla Nikah". Diyanet İlmi Dergi 49/3 (Eylül 2013), 21-42.
• Dindi, Emrah. Kur'an'da İslam Öncesi Kültür İzleri (Muamelat Örneği). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2014.
• Düzgün, Şaban Ali. Dini Anlama Klavuzu. Ankara: OTTO Yayınları, 2. Baskı, 2018.
• El-Büti, Ramazan. Fıkhu's Siyre.çev. Aydın Atik&Ümit Demirhan, İstanbul: Dönem Yayıncılık, 2015.
• Emiroğlu, Kudret. Antropoloji Sözlüğü. ed. Suavi Aydın vd. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2003.
• Eren, Gülşah. Türkiye'de Yerel ve Küresel Kültür Politikaları "Kültür Bakanlığı Örneği".Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Ergün, Doğan. Kimlikler Kıskacında Ulusal Kişilik. Ankara: İmge Yayıncılık, 1. Baskı, 2000.
• Esed, Muhammed. Kur'an Mesajı Meal-Tefsir. İstanbul: İşaret Yayınları, 2002.
• Fendal, Duygu. "Türkiye'deki Kahve ve Mutfak Kültürünün Dönüşümü Üzerinden Küreselleşme Sürecinde Küresel ve Yerel Kültürün Etkileşim ve Eklemlenişi". Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi (Ekim 2014) 147-180.
• Friedman, Thomas. Küreselleşmenin Geleceği Lexus Ve Zeytin Ağacı.çev. Elif Özsayar. İstanbul: Boyner Holding Yayınları, 2000.
• Gelekçi, Cahit. " Küreselleşme-Yerelleşme İlişkisi". İstanbul Journal of Sociological Studies0/3 (Eylül 2011), 263-277.
• Giddens, Anthony. Modernliğin Sonuçları.çev. Engin Kuşdil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2010.
• Giddens, Anthony. Toplumun Kuruluşu.çev. Hüseyin Özel.Ankara: Bilim ve Sanatları Yayınları, 1999.
• Görgülü, Hasan Ali. "Cahiliye Döneminde Boşanma Çeşitleri Ve İslam'ın Örfe İtibar Etmesi". Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (1999) 110-127.
• Günaltay, Şemseddin." İslamdan Önce Araplar Arasında Kadının Durumu, Aile Ve Türlü Nikah Şekilleri". Mağrife Bilimsel Birikim Dergisi 15/60 (1951), 189-199.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2008.
• Gündüz, İsmail. "Global Modernite’de Kentlileşme Karşısında Alt Kültür, Dil ve Yerel Kimlik".Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi , (Haziran 2015), 37-72.
• Güngör, Özcan. "Kur'an'da Sosyal Bütünleşme" . Diyanet İlmi Dergi 42/2 (Haziran 2007), 173-190.
• Güngör, Özcan. Tokur, Behlül "Küreselleşme Bağlamında Türkiye'nin Rol Modelliği: Ortadoğu Örneği", Turkish Studies, 13 (2), ss.1-18, 2018
• Şahin-Aynur, Hatice. "Ayetler Işığından Cahiliyeden İslam'a Kız Çocuğu/Kadın Hakları Tahvili". Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19/2 (Eylül 2019), 479-518. https://doi.org/10.33415/daad.575458
• Hung, Hasing, vd. ."Çağdaş Tayvan'da Kültürel Küreselleşme ve Yerelleşme". çev. Ayla Ortaç. Bir Küre Bin Bir Küreselleşme. ed. Peter L. Berger vd.. 56-75, İstanbul: Kitapevi Yayınevi, 2003.
• Journet, Nicolas. Evrenselden Özele Kültür. çev. Yümni Sezen. İstanbul: İz Yayıncılık, 2009.
• Kaplan, Mehmet. Kültür ve Dil. İstanbul: Dergah Yayınları, 29. Basım, 2012.
• Karaman, Hayrettin vd..Kur'an Yolu Türkçe Meal Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Yayınları, 2010.
• Karslı, İbrahim Hilmi. Kur'an Yorumlarında Kadın Sosyo-Kültürel Çevrenin Kur'an Yorumlarına Yansımaları. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.
• Kırca, Celal." Kur'an'ı Anlamada Mantık Sorunsalı". Usul İslam Araştırmaları Dergisi 0/28 (Ekim 2017), 7-42.
• Kirman, Mehmet Ali. Din Sosyolojisi Terimler Sözlüğü. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2011.
• Koç, Turan. Dilin Ötesi Kur'an'ın Dil ve Uslübu Üzerine . İstanbul : İz Yayıncılık, 2018.
• Köse, Saffet. İslam Hukukuna Giriş. İstanbul: Beyhan Yayınları,2017.
• Macit, Nadim. Kur'an'ın İnsan Biçimci Dili. İstanbul: Beyan Yayınları, 2015.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü.ed. Gordon Marshall vd. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1999.
• Mevdudi, Ebu'l A'la. Tefhimu'l Kur'an. çev. Muhammed Han Kayseri vd.. 6. Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, 1997.
• Okumuş, Ejder." İslam'ın Yerel Bağlamları". Değerler Eğitimi Dergisi, 4/11 (Haziran 2006), 69-100.
• Ortaylı, İlber. "Anadolu'da XVI. Yüzyılda Evlilik İlişkileri Üzerine Bazı Gözlemler". The Journal Of Ottoman Studies 1/1, (Haziran 1980), 32-4.https://dergipark.org.tr/tr/pub/oa/issue/10976/131376
• Oruç, Ayşe Betül.Klasik ve Modern Dönem Kaynaklarında Kadın Algısı.Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Öngören, Habibe." Küreselleşme ve Yerel Kültür". İletişim Fakültesi Dergisi 0/15 (Ocak 2012), 447-453.
• Özsoy, Ömer. Kur'an ve Tarihsellik Yazıları. Ankara: Otto Yayınları, 3. Baskı, 2018.
• Öztürk, Mustafa. Cahiliyeden İslamiyete Kadın. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 7. Baskı, 2019.
• Öztürk, Mustafa. Kur'an'ı Kendi Tarihinde Okumak -Tefsirde Anakronizme Ret Yazıları-. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 9. Baskı, 2018.
• Rahman, F. (2018). Ana Konularıyla Kur'an. (A. Açıkgenç, Çev.) Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Sarıçam, Meryem.Hz. Muhammed'in Eşlerine Hitap Eden Ayetlerin İncelenmesi.Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Tartaglia, Stefona - Rossi, Monica. "The Local Identity Functions In The Age of Globalization: A Study on a Local Culture". Community Psychology in Global Perspective 1/1 (2015),105-121.https://doi.org/10.1285/i24212113v1i1p105
• Subaşı, Necdet. Din Sosyolojisi. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2017.
• Şen, Bülent. "Küreselleşme: Anlamları ve Söylemler". SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 0/18 (Aralık 2005), 147-162.
• Tuksal-Şefkatli, Hidayet. Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Otto Yayınları, 7. Baskı, 2019.
• Urry, Jhon. Mekanları Tüketmek.çev. Rahmi G. Öğdül. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2018.
• Vardar, Berke. Dilbiliminin Temel Kavram ve İlkeleri. Ankara: Türk Dil Kurumu, 1982.
• Watt,W. Montgomery.Modern Dünyada İslam Vahyi. çev. Mehmet S. Aydın. Ankara: Hülbe Yayınları, 1982.
• Wedüd-Muhsin, Amine. Kur'an ve Kadın.çev. Nazife Şişman. İstanbul: İl Yayıncılık, 3. Baskı, 2005.
• Yahyagil, Mehmet. Küreselleşme Girdabında Kültür: Modern Zamanlarda Mutluluk Arayışı. İstanbul: Yedi Tepe Üniversitesi Yayıncılık, 2019.
• Yapıcı, Asım. Toplumsal Cinsiyet Din ve Kadın. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2016.
• Yazır, Muhammed H.. Hak Dini Kur'an Dili. İstanbul: Zahraveyn Yayınevi , 1992.