TÜRKİYE’DE KIZLAR İÇİN EĞİTİM MEKANLARI: REFİA ÖVÜÇ OLGUNLAŞMA ENSTİTÜSÜ

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 71 - 91, 09.07.2024

Hande Tulum Okur , Efsun Ekenyazıcı Güney

Öz

Bu araştırma, Türkiye'de kızlar için alternatif eğitim yaklaşımlarına odaklanmaktadır. Bu konuyu derinlemesine incelemek adına, ilk olgunlaşma enstitüsü olan Refia Övüç Olgunlaşma Enstitüsü, vaka analizi için seçilmiştir. Bu çalışma bağlamında, kızların eğitim alternatiflerine kronolojik bir bakış sunulmuştur. Burada, esas olarak Cumhuriyet Dönemi Türkiyesi'nde kızlar için eğitim girişimleri incelenmiş ve olgunlaşma enstitülerine odaklanılmıştır. Bu eğitim alternatifleri de modern, modaya uygun yeni Türk kadınının görünürlük fikriyle ilişkilendirilmiştir. Bahsi geçen enstitülerde, rastlanılan iç mekân kalitesi çeşitlilik gösterse de literatürde hala bu iç mekânlara odaklanan çalışmalar bağlamında bir boşluk bulunmaktadır. Bu noktada literatüre katkı sunabilmek adına, çalışma kapsamında, enstitülerin iç mekânlarına dair örnekler bulunması amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için, çalışmada çeşitli araştırma yöntemleri kullanılmıştır. İlk olarak, kız enstitülerinin iç mekânlarını analiz etmek için mevcut literatürden yararlanılmıştır. İkincil olarak ise vaka çalışması yapılmış, bu bölüm için olgunlaşma enstitülerinin iç mekânları, enstitülerin eski fotoğrafları, kurumların arşiv kayıtları ve enstitü mezunlarının kişisel arşivleri kullanılmıştır. İç mekânların mevcut durumu ve olası dönüşümleri de analiz edilmiştir. Arşiv kayıtlarından elde edilen eski fotoğraflar, enstitünün/lerin özgün iç mekân organizasyonunu ve atmosferini izlemek, anlamak için kullanılmıştır. Bu çalışma kapsamında mevcut literatür ve kayıtlardaki fotoğraflar yardımıyla iç mekanlar gözlemlenmiştir. Bu mekânlarda dönemin tasarımcıları tarafından izlenen özgün tasarım yaklaşımlarına rastlanmadığı, çoğunlukla rasyonel ve fonksiyonel bir dilin hâkim olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Eğitimin Modernizasyonu, Kızların Eğitimi, Olgunlaşma Enstitüsü, Kız Enstitüsü

EDUCATIONAL SPACES FOR GIRLS IN TURKEY: REFIA ÖVÜÇ MATURATION INSTITUTE

Öz

This research focuses on alternative educational approaches for girls in Turkey. To thoroughly examine this subject in a detailed way, a representative showcase of the first institute, Refia Övüç Maturation Institute, is selected. In the context of this study, a chronological overview of the girl’s educational alternatives is presented. This part predominantly studies the educational attempts for girls in Republican Turkey and focuses on the maturation institutes. This was related to the idea of visibility of the modern, fashionable new Turkish woman. In these institutes, the interior quality varied, but there is still a gap in the literature regarding these interiors. To bridge this gap, it is aimed at finding out samples for the interiors of the institutes. To achieve this, in this study, multiple research methods are employed. Firstly, for analyzing the interiors of girls’ institutes, existing literature is used. Secondly, for the case study part, the interiors of maturation institutions have been undertaken with the help of old photographs, archival records of the institutions, and personal archives of the graduates of the institutes. The current conditions of the interiors and possible transformations are also analyzed. Old photographs obtained from archive records were used to observe and understand the original interior organization and atmosphere of the institute/s. Within the scope of this study, interior spaces were observed with the help of existing literature and photographs in the records. It can be said that in these spaces, the original design approaches followed by the designers of the period were not encountered, and rational and functional language was mostly dominant.

Anahtar Kelimeler

Interior Space, Modernization of Education, Education of Girls, Maturation Institute, Girls Institute

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Şıklığın resmi tarihi, olgunlaşma enstitüleri. Doğan Kitap Publishing, pp. 148-149.
• Akdoğan, E. M. (2016). Köy enstitülerinde eğitim anlayışı ve tarih ve yurttaşlık bilgisi öğretimi [Unpublished doctoral dissertation]. Atatürk University.
• Akın, M. (2011). Kız teknik eğitim-öğretiminde bir örnek: Ankara Olgunlaşma Enstitüsü (1958-2002). [Unpublished master’s dissertation]. Ankara University.
• Anonymous. (1930). İsmet Paşa Girls' Institute postcard, SALT Research. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/97313
• Anonymous. (1935). La Turquie Kemaliste. No.6.
• Anonymous. (1973). Istanbul Olgunlaşma Enstitüsü Pafta Model ve El Işleri Journal.
• Anonymous (2021). Olgunlaşma enstitülerinin markası "Bohça"nın ilk mağazası Emine Erdoğan'ın katılımıyla açıldı, Official Web Account of Ministry of National Education of Turkey. https://www.meb.gov.tr/olgunlasma-enstitulerinin-markasi-bohcanin-ilk-magazasi-emine-erdoganin-katilimiyla-acildi/haber/23357/tr
• Anonymous (2023). Necati Bey Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, http://www.bursadakultur.org/necatibey_kiz.htm
• Arığ, S. (2007). Atatürk Türkiye'sinde kılık kıyafette çağdaşlaşma. Siyasal Kitabevi Publishing.
• Arığ, S. (2011). Ankara'da modanın öncüsü bir okul: Ismet Paşa Kız Enstitüsü. Journal of Modern Turkish History, 14, 3-15.
• Arslantaş, Ö., Berkant, H. G., & Efendioğlu, A. (2010). John Dewey’in Türk Maarifi hakkında raporu ve Türk eğitim sistemi. In 1. National Educational Programs Congress Proceedings (pp. 54-60).
• Ata, B. (2001). 1924 Türk basını ışığında Amerikalı eğitimci John Dewey'nin Türkiye seyahati. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 21(3), 193-207.
• Atam, Ş., Candeğer, Ü. (2020). Türklerde kadın, Osmanlı Devleti’nde kız ıslahhanesi ve kız sanayi mektepleri. Kömen Publishing, pp. 259-275.
• Baydar, G. (2002). Tenuous boundaries: Women, domesticity and nationhood in 1930s Turkey. The Journal of Architecture, 7, 229-244.
• Büyükçınar, A. (2015). Kız teknik okullari müfredati kapsamindaki üretimin Cumhuriyet modernleşmesi bağlamında incelenmesi (1945-1975) [Unpublished master’s dissertation]. Istanbul Technical University.
• Çetin, S., & Kahya, A. (2017). Kırda bir modernleşme projesi olarak köy enstitüleri: Aksu ve Gönen örnekleri üzerinden yeni bir anlamlandırma denemesi, METU JFA, 34 (1), 133-162.
• Çorbacı, H., Avcı, A., Turan, Ş., & Aslan, G. B. (2014). Istanbul Beyoğlu Refia Övüç Olgunlaşma Enstitüsü 70. Yıl. Maturation Institutes Publishing.
• Demirci, C., Bozdağ Tekin, H., and Çavdar, D. (2021). Village institutes in the history of Turkish education. Osmangazi Journal of Educational Research, 8(1), 77-96.
• Dere, M. E. (2021) Erken Cumhuriyet mimarisini Ernst Egli üzerinden okumak [Unpublished doctoral dissertation]. Selçuk University.
• Dirlik, H. Z. (2022). Istanbul Beyoğlu Refia Övüç Olgunlaşma Enstitüsü koleksiyon arşivinin incelenmesi ve arşiv kataloğunun hazırlanması [Unpublished master’s dissertation]. Istanbul Aydın University. Ekinci Dağtekin, E. (2020). Toplumsal hafızada yok olan kültürel ve mimari miras: Malatya Akçadağ Köy Enstitüsü, Mimarlık, 411.
• Esen, S., & Akandere, O. (2021). Köy enstitülerinde kız öğrenciler. Journal of Modern Turkish History Studies, 21 (43), pp. 807-847.
• Gürol, P. (2003). Building for women's education during the early republican period in Turkey, Ismet Paşa girls' institute in Ankara in the 1930s [Unpublished master’s dissertation]. Middle East Technical University.
• Istanbul Beyoğlu Refia Övüç Maturation Institute (2020). Siyah Beyaz Resimlerden. https://beyogluolgunlasma.meb.k12.tr/icerikler/siyah-beyaz-resimlerden_9976675.html
• Kaya, M. M. (2022). Citizenship education in early republican era in Turkey. Research in Social Sciences and Technology, 7(2), 1-26.
• Kılınç, K. (2013). Homemaker or professional? Girls' schools designed by Ernst Egli and Margarete Schütte-Lihotzky in Ankara, 1930-1938. New Perspectives on Turkey, 48, 101-128. https://doi.org/10.1017/S0896634600001904
• Kır Şimşek, S. (2019). Türk iğnesinin mucizesi: Olgunlaşma enstitüleri. Ministry of Education Press.
• Kır Şimşek, S. and Akandere, O. (2021). Köy enstitülerinde kız öğrenciler. Journal of Modern Turkish History Studies, 21(43), 807-847.
• Kul, F. N. (2011). Erken Cumhuriyet dönemi ilkokul binaları. Mimarlık, 360, 66-71.
• No 14. Vienna (2024). https://thonet.com.au/products/no-14-vienna/
• Özal, G. (2023). Modernleşme sürecinde kızların eğitimi için mimarlık: Kız enstitüleri. Art-Sanat, 19, 393-414.
• Öztürk, C. (1995). Türkiye’de mesleki ve teknik eğitimin doğuşu (I): Islahhâneler. In Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı (pp. 427-442). Türk Tarih Kurumu Publishing.
• Öztürk, C. (1999). Islahhane, In Turkish Islamic Encyclopedia (pp. 190-191). Türkiye Diyanet Foundation Publishing.
• Refia Övüç Olgunlaşma Ens. [@beyogluolgunlasma]. (n.d.). Posts [Instagram profile]. Instagram. Retrieved December 10, 2023, from https://www.instagram.com/beyogluolgunlasma
• Smallwood, V. M. (2002). Women’s education in Turkey (1860-1950) and its impact upon journalism and womens journals [Unpublished doctoral dissertation]. London University.
• Soydan Erdemir, A. (2002). Kadın kimliğinin oluşması çerçevesinde mesleki teknik eğitim (Cumhuriyet ideolojisinin kuruluş sürecinde kız enstitüleri 1923-1940). Recent Period Turkish Studies Journal, 1(1), 269-287.
• Tuna Ultav, Z., Hasırcı, D. and Atmaca Çetin, H. (2021). Materiality of Mid-Century Modern Furniture in Turkey. Art-Sanat, 15, 347-67.
• Yeşiltepe, A. D., & Çorakbaş, F. K. (2022). Kırda modernin izini sürmek: Mualla Eyüboğlu Anhegger'in Pulur ve Ortaklar Yerleşkeleri. Mimarlık, (428).
• Yüksek Öğretim Kurulu. (2002). 50. yıl özel sayısı. Maturation Institutes Publishing. https://beyogluolgunlasma.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/34/05/159342/dosyalar/2020_10/02150838_50._YIL_OZEL_SAYI_daraltYlmYY.pdf?CHK=a480ebd00bf00f76b15c2ff7eb74c205andiframe=trueandwidth=90%andheight=90%