İZMİR UMURBEY’DE ÇOK KATLI KONUT PROJELERİ: POPÜLER SÖYLEMLER VE YER İLE İLİŞKİLENME

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 23 - 39, 09.07.2024

Çiçek Şadiye Tezer Yıldız , İpek Akpınar

Öz

Bu çalışma, İzmir’de şehir merkezine ve limana yakın bir konumda bulunan Umurbey Mahallesi'ne odaklanmaktadır. 19. yüzyılın başlarına kadar uzanan endüstriyel, mimari ve kültürel mirası; günlük yaşam pratikleri, ortak alan olarak kullanılan sokakları ve sivil mimari örnekleri içeren yerin sosyal değeri; kentin sosyal hafızasını taşıyan sakinleri ve sonradan yerleşen zanaatkarlar, tamirciler ve sanatçılar Umurbey'i özgün ve önemli kılan özelliklerdendir. Umurbey'i de içine alan bölgede geliştirilen 2003 Nazım İmar Planı bölgenin yeni işlevlerini "turizm, ticaret ve kültür" olarak tanımlayarak kentsel dönüşüm ve soylulaştırmanın önünü açarken, plan revizyonları ve yatırımlar ise bu ana işlevleri konut ağırlıklı kullanımlara kaydırmaktadır. Son beş yılda, Umurbey'de ve sınırlarında inşa edilen üç adet çok katlı konut projesi bulunmaktadır. Şu anda inşa halinde olan üç projeden birinin reklam görselleri ve metinleri erişilebilir durumdadır. Bu makalede, popülist ticari kaygılarla üretilen reklam metinlerini ve görsellerini analiz etmek için temel yöntem olarak gömülü teori kullanılmaktadır. Araştırma, yeni konut projeleriyle önerilen yaşamın mekânsal temellerini sorgulamakta, Umurbey'de ortaya çıkan popüler söylemler ile mekânın sosyo-mekânsal değeri arasındaki çatışmaları ve çelişkileri İzmir Büyükşehir Belediyesi stratejileri ışığında ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Sermaye yatırımlarıyla yakından ilişkili olan kentleşme literatürünü altlık olarak kullanan makalede, analiz yoluyla elde edilen temalar tartışılmış ve bu kısmi tartışmalar sonuç bölümünde "habitus" kavramı kullanılarak bir arada değerlendirilmiştir. Çalışma, İzmir’de, Türkiye’de ve dünyada; eski endüstri ve liman mahallelerinde mekânsal dönüşümlerle ortaya çıkan çok katlı popüler konut projeleri ile bunların politik, sosyal ve kültürel bağlamlarını içeren kentsel yeniden okumalara bir katkı sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Umurbey, Kentsel Dönüşüm, Çok Katlı Konut Projeleri, Popüler Söylemler, Söylem Analizi

UPSCALE RESIDENTIAL PROJECTS IN UMURBEY İZMİR: POPULAR DISCOURSES AND RELATION WITH THE PLACE

Öz

This paper focuses on Umurbey district located close to the central city and the port of Izmir. The industrial, architectural and cultural heritage dating back to the beginning of 19th century; the social value of the place including daily life activities, use of the streets as common spaces and distinguished examples of civil architecture; the inhabitants with strong social memory, the craftsmen, mechanics and artists living in Umurbey have made the neighborhood significant in the city of Izmir. At Umurbey, the Master Plan of 2003, along with subsequent revisions and capital investments in the region paved the way for urban transformation and gentrification, primarily (the former) by defining the new main functions for the district as “tourism, trade, and culture” and (the letter) by shifting these main functions from this triad to residential means. In the last five years, three upscale residential projects developed in and on the edge of Umurbey. Whereas these three projects are currently under construction, the advertorial images and texts of the two projects are visible. This paper, using grounded theory as the main methodology to analyze the advertorial texts and images produced with populist commercial concerns, unveils new spatial and social dynamics in the area. Questioning the spatial bases of the “proposed imaginary life” in the new housing concepts, the study attempts to reveal the conflicts as well as contradictions of the popular discourses and socio-spatial value of Umurbey related to the municipal strategies for the city of Izmir. The article briefly draws upon urbanization literature closely linked to capital investments as its theoretical foundation. It discusses the themes identified through analysis and collectively evaluates these partial discussions in the conclusion, utilizing the concept of “habitus”. This study may contribute to the contextual re-reading of urban dynamics including popular upscale residential projects and their relation to political and socio-cultural issues in the former industrial and port neighborhoods in Izmir, in Türkiye, and in general.

Anahtar Kelimeler

Umurbey, Urban Transformation, Upscale Residential Projects, Popular Discourses, Discourse Analysis

Kaynakça

• Adorno, T., (1998). Critical models. (H. W. Pickford, Trans.). Columbia University Press.
• Adorno, T. (2006). Minima moralia. Verso.
• Bilsel, C. (1996). Ideology and urbanism during the early republican period: Two master plans for Izmir and scenarios of modernization. METUJFA. (16:1-2), 13-30.
• Bryman, A. (2001). Social research methods, Oxford University Press.
• Bourdieu, P. (1990). The logic of practice (R. Nice, Trans.). Stanford University Press.
• Cameron S. & Coaffee J. (2005). Art, gentrification and regeneration: From artist as pioneer to public arts. European Journal of Housing Studies, 5 (1), 39-58.
• Capital Markets Board of Türkiye. (2024, 01.06). Gayrimenkul yatırım ortaklığı tanıtım rehberi. https://spk.gov.tr/kurumlar/yatirim-ortakliklari/gayrimenkul-yatirim-ortakliklari/tanitim-rehberi
• Çıkış Ş. (2009). Endüstriyel bir miras alanında dönüşüm: Izmir liman arkası bölgesi, Ege Mimarlık Dergisi, 2009/3 (70), 10-13.
• Davidson M. & Lees L. (2005). New-build “gentrification” and London's riverside renaissance. Environment and Planning 37, 1165-1190.
• Ege’de Son Söz newspaper. (2019, 06.20). Mahkeme iptal etmişti: Izmir’in kalbine yeni plan. https://www.egedesonsoz.com/haber/Mahkeme-iptal-etmisti-Izmir-in-kalbine-yeni-plan/1011890
• Emlak Konut Evora Project. (2020, 12.30). Real Estate Appraisal Report for the Project Evora. https://www.halkgyo.com.tr/content/dam/halkgyo/yatirimci-iliskileri/gayrimenkul-degerleme-raporlari/2020/evora-Izmir-1.etap-aralik-2020.pdf
• Evora official website. (2024, 01.13). https://www.evoraIzmir.com/
• Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Polity Press.
• Golabi, M. & Bilsel, F. C. (2020). A study on the spatial organization of post-revolutionary houses in Tabriz (1980s). MEGARON 2020; 15 (4), 565-577. Gökçen, Ş. & Aktaş, G. & Söyler, S. & Güngör, S. & Karlı, B. (eds.) (2022). Izmir Endüstriyel Miras Envanteri. İZKA Yayınları. Güleç, E., & Savaşır, G. (2022). Kentsel Kamusal Mekânda Yaratıcı Aktivizm: Izmir Darağaç Kolektifi’nin Sanat Üretim Pratikleri. Yedi 81-97. Harvey D. (2003). The new imperialism. Oxford University Press.
• Harvey D. (2005). A brief history of neoliberalism. Oxford University Press.
• İslam, T. (2010). Current urban discourse, urban transformation and gentrification in İstanbul. Architectural Design, 80, 58–63.
• Jørgensen, M. & Phillips L. (2002). Discourse analysis as theory and method. Sage Publications.
• Karadağ, A., & İncedere, L. (2020). Kentsel Belleğin Sürdürülebilirliği Açısından Izmir’deki Endüstri Miras Alanlarının Önemi: Alsancak Liman Ardı Bölgesi Örneği. Ege Coğrafya Dergisi; 29(1), 57-71.
• Keyder, Ç. & Öncü, A. (1994). Globalization of a third world metropolis: İstanbul in the 1980s, Review, 17(3), pp. 383–421.
• Kümbetoğlu, B. (2020). Niteliksel araştırmalarda analiz, Bağlam Yayıncılık.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma, Bağlam Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (1991) [1974]. The production of space (D. Nicholson-Smith, Trans.). Blackwell.
• Marcuse, P. & Kepmen, R. V. (2000). Global Cities, Blackwell Publishers.
• Pasin, B., Varinlioğlu, G. and Kılınç, K. (2020). Alternatif Bir Kentsel Tamirat Pratiği Olarak Darağaç. Ege Mimarlık 108, 2020/4. 78-85. Poulimenos, George. Smirna Seyahat Rehberi 1922. Baltas Yayınları, 2019.
• Republic of Türkiye Ministry of Culture and Tourism official website. (2024, 01.05). Geographical indications: Izmir kumru. https://Izmir.ktb.gov.tr/EN-243146/Izmir-kumru.html
• Rotman, D.L. & Nassaney, M.S. (1997). Class, gender, and the built environment: Deriving social relations from cultural landscapes in southwest Michigan. Historical Archaeology, 31 (2), 42-62.
• Swartz, D. (2011) [1997]. Kültür ve iktidar, Pierre Bourdieu’nün sosyolojisi (E. Gen, Trans.). İletişim Yayınları.
• Yentürk, N. (2006). Boyoz - Izmir'in yaşayan ve unutulmuş unluları. Yemek ve Kültür, 6. Çiya Yayınları.
• Tekeli, İ. (2018). Izmir Modeli: Izmir için demokratik bir belediyecilik modeli önerisi - 2. book. Izmir Mediterranean Academy.
• Yeni Asır newspaper. (2017, 07.23). Tariş arazileri davalık oldu. https://www.yeniasir.com.tr/Izmir/2017/07/23/taris-arazileri-davalik-oldu
• Yırtıcı, H. (2005). Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi – 2nd edition., Bilgi Üniversitesi Yayınları.