Reshaping the Urban Memory: The Transformation of PTT Directorate Building in Ankara Ulus in the 1970s

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 29, 31.10.2024

Zeynep Köksoy

Öz

This paper focuses on the PTT Directorate Building located in the Ulus, Ankara, investigating its impact on the urban memory and experience of the main street, Atatürk Boulevard. Constructed in the late 1970s to address the growing needs of the PTT, it became a prominent modern structure in Ulus among several Republican and Post-War Era structures. It still dominates the built environment with its cubical mass and large scale. However, since its construction, it has been a controversial structure among the locals, still being discussed to this day. The structure replaced the Post Office Palace, a Republican structure constructed in 1925 on the same site and demolished in the 1970s for the new one, creating a significant transformation and change within the context and the urban memory. Thus, this paper aims to investigate why such a radical transformation occurred and how it created a change in the identity of a governmental structure by discussing the political, economic, social, and, consequently, architectural changes in relation to the developments, necessities, and motivations of the Post- War Period and onwards. Through the examination of scholarly research, documents, and interviews with the actors involved in the design and construction of the structure, the paper discusses the factors leading to its transformation, the ways of implications of modern architecture of the time, and its place in the broader discussions of preservation and conservation. Investigating the transformation will express the significance of the new Post Office building in reshaping the urban memory and its role in placing a new identity shaped with modern architecture in the collective memory.

Anahtar Kelimeler

PTT Directorate Building, Post Office Palace, Architectural Transformation, Urban Memory, Ulus.

Yeniden Şekillenen Kentsel Hafıza: 1970'ler Ankara Ulus'unda Ptt Genel Müdürlük Binasının Dönüşümü

Öz

Bu çalışma, Ankara'nın Ulus bölgesinde bulunan PTT Müdürlüğü binasına odaklanarak, Atatürk Bulvarı'nın kentsel belleği ve deneyimi üzerindeki etkisini araştırmaktadır. 1970'lerin sonlarında PTT'nin artan ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla inşa edilen bu yapı, Ulus'ta Cumhuriyet ve Savaş Sonrası Dönem yapıları arasında öne çıkan modern bir yapı haline gelmiştir. Kübik kütlesi ve büyük ölçeği ile yapılı çevreyi günümüzde de domine etmektedir. Fakat inşa edildiği günden bu yana, yerel halk arasında tartışmalı bir yapı olmuştur ve günümüzde hâlâ konuşulmaktadır. Bu yapı, 1925 yılında aynı alanda inşa edilen ve 1970'lerde yenisinin inşası için yıkılan Cumhuriyet dönemi Postane Sarayı'nın yerini almıştır ve bu değişim, kentsel bellek ve bağlam içinde önemli bir dönüşüm ve değişim yaratmıştır. Bu nedenle, bu makale, neden böyle radikal bir dönüşüm gerçekleştiğini ve bunun nasıl önemli bir kamu yapısının kimliğini değiştirdiğini araştırmayı amaçlamaktadır; bu da Savaş Sonrası Dönem ve sonrasındaki gelişmeler, gereksinimler ve motivasyonlarla ilişkili siyasi, ekonomik, sosyal ve dolayısıyla mimari değişiklikleri tartışmayı içermektedir. Bu yapının tasarım ve inşasında yer alan aktörlerle yapılan röportajlar, toplanan belgeler ve akademik araştırmaların incelenmesi aracılığıyla, dönüşümüne yol açan faktörler, dönemin modern mimarisinin üstündeki etkileri ve koruma tartışmalarındaki yeri ele alınmaktadır. Dönüşümün incelenmesi, yeni Postane binasının kentsel bellek ve deneyimi yeniden şekillendirmedeki önemini ifade edecek ve modern mimari ile şekillenen yeni bir kimliği kolektif bellekte yerleştirmesindeki rolünü vurgulayacaktır.

Anahtar Kelimeler

PTT Genel Müdürlük Binası, Postane Sarayı, Mimari Dönüşüm, Kentsel Bellek, Ulus.

Kaynakça

• Adam, R. (2012). “The New World Order 1945-1992: Global Commerce, Politics and the Triumph of Modernism.” The Globalisation of Modern Architecture, p. 29-74.
• Akdoğan Ö. G. (2018). “Kent, kimlik ve sanat: Anafartalar Çarşısı ve kamusal sanat üzerine bir inceleme.” Moment Dergi: Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(2), p. 383-415. https://doi.org/10.17572/mj2018.2.383415
• Alşan, R. (1990). "Cumhuriyetin Kuruluşu ve İlk Onbeş Yılında PTT İşletmesi". Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 6, p. 391-420.
• Altan, T. E. (2017). “Modern Mimarlık Mirası Korunmalı mı?” XXI (https://xxi.com.tr/i/modern-mimarlik-mirasi korunmali-mi).
• Altan, T. Elvan. (2005). “Ankara ‘Bankalar Caddesi’ Ve Ötesi.” Bülten-Mimarlar Odası Ankara Şubesi, p. 28-29.
• Ankara Municipality. The Archive of Documents From the 1930s to the 2010s on the Post Office Palace and the PTT Directorate Building.
• Arıtan, Ö. (2008). “Cumhuriyet Dönemi Mimarliği: Modernleşme ve Cumhuriyetin Kamusal Mekân Modelleri.” Mimarlık Dergisi, issue: 342.
• Bademli, R. (1985). “1920-1940 Döneminde Eski Ankara’nin Yazgısını Etkileyen Tutumlar” Mimarlık 852-3 p. 10-16.
• Batur, A. (2005). A Concise History: Architecture in Turkey during the 20th Century. Cizgi Basim Yayin Ltd Sti Istanbul.
• Bayraktar, N. (2013). “Concurrent Testimony to History: The Process of Change in Ulus and Kızılay Squares.” Journal of Ankara Studies, 1(1): p. 20-35.
• Bozdoğan, S. (2015). “Turkey's Postwar Modernism: A Retrospective Overview of Architecture, Urbanism, and Politics in the 1950s.” In Mid-Century Modernism in Turkey. Routledge, London, p. 9-26.
• Çalışkan, O. (2009). “Forming a Capital: Changing Perspectives on the Planning of Ankara (1924-2007) and Lessons for a New Master-Planning Approach to Developing Cities”, Footprint, p. 23–54.
• Cengizkan, A. (2004). Ankara’nın İlk Planı: 1924-25 Lörcher Planı: Kentsel Mekan Özellikleri, 1932 Jansen Planı’na ve Bugüne Katkıları, Etki ve Kalıntıları -The First Plan of Ankara: 1924-25 Lörcher Plan: Urban Space Features, Its Supports, Effects and Remainders to Jansen Plan and Today. Ankara: Ankara Enstitü Vakfı & Arkadaş Yayıncılık.
• Cengizkan, A. (2006). “1957 Yücel-Uybadin İmar Planı ve Ankara Şehir Mimarisi.” Cumhuriyet'in Ankara'sı: Özcan Altaban'a Armağan. ODTÜ Yayıncılık, p. 24-59.
• Cengizkan, A. (2022). “Ankara “Yeni Şehir’in Kuruluşu: “Erken Cumhuriyet Konutu’nu Anlamak.” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi. Volume 39 (Issue 1), p. 23-56.
• Cinar Ozdil, N. & Vejre, H. & Bilsel, C. (2019). “Emergence and Evolution of the Urban Public Open Spaces of Ankara within the Urban Development History: 1923 to Present.” Journal of Planning History. 19, p. 1-26.
• Çubukçu, E. (2021). “Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarisinde Ulusal Kimlik Arayışı: Ankara’daki Kamu Yapıları.” Kültür Araştırmaları Dergisi (9), p. 359-378. https://doi.org/10.46250/kulturder.902838
• Dinler, M. (2022). “A political framework for understanding heritage dynamics in Turkey (1950–1980).” Urban History, 49(2), p. 364–382. https://doi.org/10.1017/S096392682100016X
• Elmas, N. (2005). An Analysis of The Conservation of The Twentieth-Century Architectural Heritage in Turkey: The Case of Ankara. Master’s Dissertation for Graduate School of Social Sciences of Middle East Technical University. The Archive of Middle East Technical University.
• Erkol, İ. (2016). “Türkiye’de Mimarlık ve Modernizmin Revizyonları.” Türkiye Mimarlığı’nda Modernizmin Revizyonları (1960-1980). PhD Dissertation for İstanbul Technical University, Institute of Science and Technology, p. 69–114.
• Göl, Seyfi (Board Member of Peace City. World and Master Architect), Interview about the design and construction of the PTT Directorate Building, Interview by Zeynep Köksoy, 02 May 2023.
• Günel, G., Kılcı A. (2015). “1924 Map of Ankara City: Recognizing Ankara with an Old Map.” Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(1), p. 78-104.
• Imani, E. & Imani, S. (2021). “Brutalism: as a preferred style for institutional buildings in modern architecture period.” E3S Web of Conferences. 231. 04001. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202123104001
• Kartal, C. B. (2019). “Cumhuriyet’in Başkentinin Mekânsal Dönüşümü ve 1928-1930 Dönemi Hâkimiyet-i Milliye Gazetesine Yansımaları,” Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, issue: 9, p. 306-344.
• Kejanlı, T., Akın, C. T., Yılmaz, A. (2007). “The Research on The Historical Improvement of Conservation Law in Turkey” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C.6 S.19, p. 179-196.
• Kezer, Z. (2015). “Political Capital”. In Building Modern Turkey: State, Space, and Ideology in the Early Republic. University of Pittsburgh Press, p. 17–52. https://doi.org/10.2307/j.ctt19rmc9t.6
• Kısaer, E. M. (2019). The conservation of 'Anafartalar Çarşısı' as an example of modern architectural heritage in Ankara. MA Dissertation for METU, The Graduate School of Natural and Applied Sciences. METU Library, p. 65-66.
• Kolsal, F., Güven Ulusoy, F. Ö. (2023). “The Transformation of The Urban Experience and The Memory by The Images.” GRID - Architecture, Planning & Design Journal, Vol 6, Issue 1, p. 108-132.
• Madran, E., Ergut T. E. ve Özgönül, N. (2005). “Ulus Tarihi Kent Merkezi.” Planlama, 4, p. 51-52.
• Nora, P. (1989). “Between Memory and History: Les Lieux de Mémoire.” Representations, 26, p. 7–24. https://doi.org/10.2307/2928520
• Ockman, J. (1993). “Introduction”, Architecture Culture 1943-1968: A Documentary Anthology (edited by Joan Ockrnan with the collaboration of Edward Eigen). Columbia University Graduate School of Architecture, Planning and Preservation, p. 13-24.
• Ringas, D., Christopoulou, E., Stefanidakis, M. (2011). “Urban Memory in Space and Time.” In Handbook of Research on Technologies and Cultural Heritage: Applications and Environments. Information Science Reference; 1st edition, p. 325-340.
• Tapan, M. (1984). “International Style: Liberalism in Architecture”, in R. Holod and A. Evin (eds.) Modern Turkish Architecture. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, p. 105–118.
• Ugah, U. U. K., Babalola, O., & Ekeh, E. (2024). “The Shift from Traditional to Modern Architecture: A Review of 20th Century Development.” Preprints, p. 1-21. https://doi.org/10.20944/preprints202408.1679.v1
• Ünal, S. G. (2015). “Kentsel Kamusal Mekânların Dönüşümü Ankara Atatürk Bulvarı.” IV. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı I. p. 285-304.
• Uysal, C. (2007). “Bir Zamanlar Beton.” Yapı Dünyası Dergisi, sayı: 140.
• Uysal, Cihat (74, Architect, Engineer, Writer in Yapı Dünyası Dergisi), Interview about the design of the PTT Directorate Building, Interview by Zeynep Köksoy, 08 May 2023 and 31 May 2023.
• Vanlı, Ş. (2006). Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı Eleştirel Bakış. Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları.
• Yücel, A. (1984). “Pluralism Takes Command: The Turkish Architectural Scene Today.” Modern Turkish Architecture, p. 119–152.
• Yurtoğlu, N. (2016). "Haberleşme Sektörünün Önemli Bir Teşekkülü: Millî Mücadele Döneminden 1960 Yılına Türkiye’de Posta, Telgraf ve Telefon (Ptt) Teşkilatı (1920-1960)." Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 32, p. 47-103.